Personeel, Organisatie en Communicatie (POC)
Hoofdstuk 1 Organisatie en Arbeid
Organisatie
Een samenwerkingsverband van personen die een bepaald doel willen bereiken
Eigenschappen van een organisatie
- Samenwerking tussen personen
- Taakverdeling tussen de personen via een bepaalde organisatiestructuur
- Leiding van de organisatie
- Een bepaald doel waarop de activiteiten van de organisatie zijn gericht
- Middelen om dit doel te bereiken
De hoofdgroepen van een organisatie
- Profitorganisatie
Het belangrijkste doel = winst maken
- Non-profitorganisatie
Het belangrijkste doel = geen winst maken
(bijvoorbeeld scholen, kerken of het rode kruis)
- Not-for-profitorganisatie
Maken vaak wel winst, maar dat doen ze alleen om hun hoofddoel beter te kunnen realiseren.
(bijvoorbeeld zorginstelling en culturele instellingen)
Arbeidsorganisatie
Zodra een organisatie groter wordt en de werkzaamheden op een bepaalde manier worden verdeeld en op elkaar afgestemd
tussen leidinggevende en uitvoerende medewerkers.
Overheidsorganisatie
Een organisatie die namens de overheid taken uitvoert (bijvoorbeeld politie en de gemeente).
Drie vormen van een organisatie
- Bedrijf
Een organisatie waar arbeid en kapitaal centraal staan.
- Onderneming
Een organisatie dat gericht is op het maken van winst.
- Instelling
Een organisatie die vaak als doel heeft om bepaalde taken uit te voeren waarvoor subsidie wordt ontvangen.
Let op!!!
Een onderneming is altijd een bedrijf, maar een bedrijf is niet altijd een onderneming.
Organisatie
Bedrijf
Onderneming
In Nederland zijn de ondernemingen te verdelen in twee groepen:
,1. Ondernemingen met als eigenaar een natuurlijk persoon (de persoonlijke ondernemingsvorm)
2. Ondernemingen die een rechtspersoon zijn
Persoonlijke ondernemingsvormen
Een onderneming die geleid wordt door een natuurlijk persoon, wordt aangestuurd door één of meer mensen. Deze zijn volledig
verantwoordelijk voor de beslissingen die voor de onderneming genomen moeten worden.
De volgende ondernemingen kennen een natuurlijk persoon als eigenaar
1. Eenmanszaak
2. Maatschap
3. Vennootschap onder firma (VOF)
4. Commanditaire vennootschap (CV)
5. Rederij
1. De eenmanszaak
o Een eenmanszaak is de meest gekozen rechtsvorm voor ondernemers, freelancers en ZZP’ers.
o Een eenmanszaak kan ook personeel in dienst hebben
o Het oprichten van een eenmanszaak gaat via inschrijving van de onderneming in het Handelsregister van de KvK.
o Eigenaren kunnen maar 1 eenmanszaak oprichten, maar deze kan wel verschillende handelsnamen, activiteiten en
vestigingen hebben (voorbeeld C&A en Van der Valk hotels).
o Eigenaren van een eenmanszaak zijn aansprakelijk voor alle handelingen en financiën van hun onderneming.
Schuldeisers kunnen zo nodig ook aanspraak maken op hun privébezit (hoofdelijk aansprakelijk).
o Over de winst van de eenmanszaak moeten de eigenaren inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen
afdragen en ook de inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet.
o Premies voor de werknemersverzekeringen zijn ze voor zichzelf nier verschuldigd, daarom zijn ze niet verzekerd voor
de ZW, WW en WIA. Voor het personeel in dienst daarentegen wel.
2. De maatschap
o In een maatschap oefenen twee of meer partners gezamenlijk hun beroep uit onder een gemeenschappelijke naam.
o Het doel van een maatschap is het bepalen van financieel voordeel, waarbij de ‘maten’ dit financieel voordeel
verdelen.
o De eigenaren moeten een onderneming in de vorm van een maatschap inschrijven in het Handelsregister van de
KvK.
o Elke ‘maat’ gaat slechts verplichtingen aan voor zichzelf, tenzij de maten elkaar een volmacht gegeven hebben.
o Elke ‘maat’ is zelf belasting- en premieplichtig. Belastingen en sociale zekerheid zijn op dezelfde wijze geregeld als bij
de eenmanszaak.
o De maatschap eindigt als een ‘maat’ uittreedt of overlijdt, mits anders is vastgesteld in een contract.
3. De Vennootschap onder Firma
o In een vennootschap onder firma oefenen twee of meer vennoten gezamenlijk hun bedrijf uit onder een
gemeenschappelijke naam.
o Een vennootschapscontract is niet verplicht, maar wel aan te raden. Hierin maken de vennoten afspraken over wie
wat mag doen, de inbreng van iedere vennoot en de verdeling van de winst. Door een contract kan de onderlinge
aansprakelijkheid worden beperkt.
o De vennoten moeten de VOF inschrijven in het Handelsregister van de KvK.
o Het voordeel van een VOF is dat de vennoten taken kunnen verdelen en meer eigenaren kunnen vermogen
inbrengen.
o Een vennoot, ook wel firmant genoemd, kan hoofdelijk (privé) aansprakelijk worden gesteld voor de schulden van de
VOF, ook als de schulden door een andere vennoot zijn gemaakt.
o Schuldeisers maken eerst aanspraak op het vermogen van de onderneming, daarna op het privévermogen van de
vennoten en hun eventuele partners. Huwelijke voorwaarden kunnen de gevolgen voor de partner beperken.
o Als een firmant vertrekt, blijft hij hoofdelijk aansprakelijk voor de schilden die zijn ontstaan tijdens zijn aanwezigheid.
o Elke vennoot is zelf belastingplichtig.
o Net als bij de maatschap bestaat ook de mogelijkheid van een man-vrouw-firma, dit is een VOF tussen partners. Wel
moeten beide partners ondernemer zijn en werkzaamheden verrichten voor het hoofddoel van de onderneming.
o Als er twee vennoten zijn en één stopt of overlijdt, eindigt de VOF. Via een verblijvensbeding of overnamebeding in
het contract, kan de voortgang van de VOF worden gewaarborgd.
4. De Commanditaire Vennootschap (CV)
o Een commanditaire vennootschap lijkt veel op een VOF, maar naast de gewone firmanten kunnen erbij de CV ook
‘stille vennoten’ zijn.
o Stille vennoten worden ook wel commanditaire vennoten genoemd. Zij hebben alleen een financiële inbreng.
o Een CV moet worden ingeschreven in het Handelsregister van de KvK. Van de commanditaire vennoten vermeldt
men hoeveel het er zijn en wat ze inbrengen. Van hen wordt geen persoonlijke gegevens in het Handelsregister
opgenomen.
o Een stille vennoot is niet hoofdelijk aansprakelijk en kan alleen de eigen investering kwijtraken. Alleen als een stille
vennoot beheersdaden gaat verrichten, dan wordt hij hoofdelijk aansprakelijk.
o Als een vennoot stopt of overlijdt, eindigt de CV. Via een verblijvensbeding of overnamebeding in het contract kan de
voortgang van de CV worden gewaarborgd.
o Als de CV eindigt, dan krijgen de stille vennoten hun inbreng terug.
, 5. De Rederij
o Deze natuurlijke persoon komt niet zo vaak voor.
o Een rederij stelt haar schepen incl. aangestelde bemanning vaak ter beschikking aan een andere partij die de
economische exploitatie voor haar rekening neemt.
o De rederij blijft in verreweg de meeste gevallen aansprakelijk voor het schip.
Rechtspersonen
Naast de persoonlijke ondernemingsvormen, kan er ook gekozen worden voor een andere ondernemingsvorm, namelijk de
rechtspersoon. Hierbij heeft de onderneming zelf rechten en verplichtingen en is de aansprakelijkheid van de ondernemer
beperkt.
De wet onderscheidt de volgende (privaatrechtelijke) rechtspersonen waarmee een onderneming kan worden gevoerd:
1. Besloten vennootschap (bv)
2. Naamloze vennootschap (nv)
3. Vereniging
4. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij
5. Stichting
1. De besloten vennootschap (bv)
o Bij een bv is niet de natuurlijke persoon aansprakelijk, maar de bv zelf. De bestuurder is in dienst van de bv en
handelt uit naam van de bv.
o Het kapitaal van een bv is verdeeld in aandelen. Die staan op naam en zijn in bezit van de eigenaren, die
aandeelhouders worden genoemd.
o Oprichting van een bv gebeurt via de notaris. Het te storten startkapitaal van een bv is tegenwoordig minimaal €0,01.
o De aandeelhouders zijn persoonlijk aansprakelijk tot het moment van inschrijving van de bv in het Handelsregister
van de KvK. Daarna is er geen persoonlijke aansprakelijkheid meer.
o In het geval van onbehoorlijk bestuur is de DGA persoonlijk aansprakelijk.
o Voor een gewone aandeelhouder is de aansprakelijkheid beperkt tot het bedrag waarin deze als eigenaar deelneemt
in de bv.
o Een directeur met een aanmerkelijk belang (minstens 5% van de aandelen) moet van de bv een marktconform salaris
ontvangen van minimaal €56.000 per jaar (in 2024).
o Over de winst van een bv wordt vennootschapsbelasting geheven. Aandeelhouders ontvangen uit de resterende
winst soms dividend, waarop 15% dividendbelasting moet worden ingehouden. Deze belasting is een voorheffing op
de inkomstenbelasting.
o Werknemers van een bv zijn verzekerd voor de werknemersverzekeringen, dus over hun loon moet de onderneming
premies werknemersverzekeringen afdragen.
2. De naamloze vennootschap (nv)
o Een nv is een vennootschap waarvan, net als bij een bv, het kapitaal is verdeeld in aandelen.
o Een nv kent echter naast aandelen op naam ook aandelen aan toonder. Deze aandelen zijn vrij verhandelbaar op de
beurs en hoeven dus niet via een notaris overgedragen te worden.
o Het minimaal verplichte aandelenkapitaal ligt bij een nv veel hoger dan bij een bv, namelijk €45.000.
o De aansprakelijkheid is hetzelfde als bij een bv.
3. De vereniging
o Een vereniging wordt opgericht met een bepaald doel, dat kan zijn voor een gezamenlijke sport of het voeren van een
onderneming.
o De kenmerken van een onderneming:
o Er zijn minstens 2 leden
o De hoogste macht ligt bij de ledenvergadering
o De leden hebben één stem op de ledenvergadering
o De ledenvergadering benoemt het bestuur
o Er zijn 2 soorten verenigingen
o De vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
De bestuurder van deze soort vereniging is niet met zijn privévermogen aansprakelijk voor de
verplichtingen. Oprichting van de vereniging gebeurt via een notariële akte waarin de statuten van de
vereniging opgenomen zijn.
o De verenging met beperkte rechtsbevoegdheid
Als een vereniging niet via de notaris is opgericht, spreekt de wet van een vereniging met beperkte
rechtsbevoegdheid. De bestuurders zijn dan met hun privévermogen aansprakelijk. Ze kunnen dit beperken
door zich in te schrijven in het Handelsregister.
4. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij
o De coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij zijn varianten van de vereniging waarvoor aanvullende regels
zijn.
o De activiteiten van deze ondernemingsvorm voorzien in bepaalde stoffelijke behoeften van de leden.
o Coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen moeten worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.
o Voorbeelden:
o Consumentencoöperaties
Hoofdstuk 1 Organisatie en Arbeid
Organisatie
Een samenwerkingsverband van personen die een bepaald doel willen bereiken
Eigenschappen van een organisatie
- Samenwerking tussen personen
- Taakverdeling tussen de personen via een bepaalde organisatiestructuur
- Leiding van de organisatie
- Een bepaald doel waarop de activiteiten van de organisatie zijn gericht
- Middelen om dit doel te bereiken
De hoofdgroepen van een organisatie
- Profitorganisatie
Het belangrijkste doel = winst maken
- Non-profitorganisatie
Het belangrijkste doel = geen winst maken
(bijvoorbeeld scholen, kerken of het rode kruis)
- Not-for-profitorganisatie
Maken vaak wel winst, maar dat doen ze alleen om hun hoofddoel beter te kunnen realiseren.
(bijvoorbeeld zorginstelling en culturele instellingen)
Arbeidsorganisatie
Zodra een organisatie groter wordt en de werkzaamheden op een bepaalde manier worden verdeeld en op elkaar afgestemd
tussen leidinggevende en uitvoerende medewerkers.
Overheidsorganisatie
Een organisatie die namens de overheid taken uitvoert (bijvoorbeeld politie en de gemeente).
Drie vormen van een organisatie
- Bedrijf
Een organisatie waar arbeid en kapitaal centraal staan.
- Onderneming
Een organisatie dat gericht is op het maken van winst.
- Instelling
Een organisatie die vaak als doel heeft om bepaalde taken uit te voeren waarvoor subsidie wordt ontvangen.
Let op!!!
Een onderneming is altijd een bedrijf, maar een bedrijf is niet altijd een onderneming.
Organisatie
Bedrijf
Onderneming
In Nederland zijn de ondernemingen te verdelen in twee groepen:
,1. Ondernemingen met als eigenaar een natuurlijk persoon (de persoonlijke ondernemingsvorm)
2. Ondernemingen die een rechtspersoon zijn
Persoonlijke ondernemingsvormen
Een onderneming die geleid wordt door een natuurlijk persoon, wordt aangestuurd door één of meer mensen. Deze zijn volledig
verantwoordelijk voor de beslissingen die voor de onderneming genomen moeten worden.
De volgende ondernemingen kennen een natuurlijk persoon als eigenaar
1. Eenmanszaak
2. Maatschap
3. Vennootschap onder firma (VOF)
4. Commanditaire vennootschap (CV)
5. Rederij
1. De eenmanszaak
o Een eenmanszaak is de meest gekozen rechtsvorm voor ondernemers, freelancers en ZZP’ers.
o Een eenmanszaak kan ook personeel in dienst hebben
o Het oprichten van een eenmanszaak gaat via inschrijving van de onderneming in het Handelsregister van de KvK.
o Eigenaren kunnen maar 1 eenmanszaak oprichten, maar deze kan wel verschillende handelsnamen, activiteiten en
vestigingen hebben (voorbeeld C&A en Van der Valk hotels).
o Eigenaren van een eenmanszaak zijn aansprakelijk voor alle handelingen en financiën van hun onderneming.
Schuldeisers kunnen zo nodig ook aanspraak maken op hun privébezit (hoofdelijk aansprakelijk).
o Over de winst van de eenmanszaak moeten de eigenaren inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen
afdragen en ook de inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet.
o Premies voor de werknemersverzekeringen zijn ze voor zichzelf nier verschuldigd, daarom zijn ze niet verzekerd voor
de ZW, WW en WIA. Voor het personeel in dienst daarentegen wel.
2. De maatschap
o In een maatschap oefenen twee of meer partners gezamenlijk hun beroep uit onder een gemeenschappelijke naam.
o Het doel van een maatschap is het bepalen van financieel voordeel, waarbij de ‘maten’ dit financieel voordeel
verdelen.
o De eigenaren moeten een onderneming in de vorm van een maatschap inschrijven in het Handelsregister van de
KvK.
o Elke ‘maat’ gaat slechts verplichtingen aan voor zichzelf, tenzij de maten elkaar een volmacht gegeven hebben.
o Elke ‘maat’ is zelf belasting- en premieplichtig. Belastingen en sociale zekerheid zijn op dezelfde wijze geregeld als bij
de eenmanszaak.
o De maatschap eindigt als een ‘maat’ uittreedt of overlijdt, mits anders is vastgesteld in een contract.
3. De Vennootschap onder Firma
o In een vennootschap onder firma oefenen twee of meer vennoten gezamenlijk hun bedrijf uit onder een
gemeenschappelijke naam.
o Een vennootschapscontract is niet verplicht, maar wel aan te raden. Hierin maken de vennoten afspraken over wie
wat mag doen, de inbreng van iedere vennoot en de verdeling van de winst. Door een contract kan de onderlinge
aansprakelijkheid worden beperkt.
o De vennoten moeten de VOF inschrijven in het Handelsregister van de KvK.
o Het voordeel van een VOF is dat de vennoten taken kunnen verdelen en meer eigenaren kunnen vermogen
inbrengen.
o Een vennoot, ook wel firmant genoemd, kan hoofdelijk (privé) aansprakelijk worden gesteld voor de schulden van de
VOF, ook als de schulden door een andere vennoot zijn gemaakt.
o Schuldeisers maken eerst aanspraak op het vermogen van de onderneming, daarna op het privévermogen van de
vennoten en hun eventuele partners. Huwelijke voorwaarden kunnen de gevolgen voor de partner beperken.
o Als een firmant vertrekt, blijft hij hoofdelijk aansprakelijk voor de schilden die zijn ontstaan tijdens zijn aanwezigheid.
o Elke vennoot is zelf belastingplichtig.
o Net als bij de maatschap bestaat ook de mogelijkheid van een man-vrouw-firma, dit is een VOF tussen partners. Wel
moeten beide partners ondernemer zijn en werkzaamheden verrichten voor het hoofddoel van de onderneming.
o Als er twee vennoten zijn en één stopt of overlijdt, eindigt de VOF. Via een verblijvensbeding of overnamebeding in
het contract, kan de voortgang van de VOF worden gewaarborgd.
4. De Commanditaire Vennootschap (CV)
o Een commanditaire vennootschap lijkt veel op een VOF, maar naast de gewone firmanten kunnen erbij de CV ook
‘stille vennoten’ zijn.
o Stille vennoten worden ook wel commanditaire vennoten genoemd. Zij hebben alleen een financiële inbreng.
o Een CV moet worden ingeschreven in het Handelsregister van de KvK. Van de commanditaire vennoten vermeldt
men hoeveel het er zijn en wat ze inbrengen. Van hen wordt geen persoonlijke gegevens in het Handelsregister
opgenomen.
o Een stille vennoot is niet hoofdelijk aansprakelijk en kan alleen de eigen investering kwijtraken. Alleen als een stille
vennoot beheersdaden gaat verrichten, dan wordt hij hoofdelijk aansprakelijk.
o Als een vennoot stopt of overlijdt, eindigt de CV. Via een verblijvensbeding of overnamebeding in het contract kan de
voortgang van de CV worden gewaarborgd.
o Als de CV eindigt, dan krijgen de stille vennoten hun inbreng terug.
, 5. De Rederij
o Deze natuurlijke persoon komt niet zo vaak voor.
o Een rederij stelt haar schepen incl. aangestelde bemanning vaak ter beschikking aan een andere partij die de
economische exploitatie voor haar rekening neemt.
o De rederij blijft in verreweg de meeste gevallen aansprakelijk voor het schip.
Rechtspersonen
Naast de persoonlijke ondernemingsvormen, kan er ook gekozen worden voor een andere ondernemingsvorm, namelijk de
rechtspersoon. Hierbij heeft de onderneming zelf rechten en verplichtingen en is de aansprakelijkheid van de ondernemer
beperkt.
De wet onderscheidt de volgende (privaatrechtelijke) rechtspersonen waarmee een onderneming kan worden gevoerd:
1. Besloten vennootschap (bv)
2. Naamloze vennootschap (nv)
3. Vereniging
4. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij
5. Stichting
1. De besloten vennootschap (bv)
o Bij een bv is niet de natuurlijke persoon aansprakelijk, maar de bv zelf. De bestuurder is in dienst van de bv en
handelt uit naam van de bv.
o Het kapitaal van een bv is verdeeld in aandelen. Die staan op naam en zijn in bezit van de eigenaren, die
aandeelhouders worden genoemd.
o Oprichting van een bv gebeurt via de notaris. Het te storten startkapitaal van een bv is tegenwoordig minimaal €0,01.
o De aandeelhouders zijn persoonlijk aansprakelijk tot het moment van inschrijving van de bv in het Handelsregister
van de KvK. Daarna is er geen persoonlijke aansprakelijkheid meer.
o In het geval van onbehoorlijk bestuur is de DGA persoonlijk aansprakelijk.
o Voor een gewone aandeelhouder is de aansprakelijkheid beperkt tot het bedrag waarin deze als eigenaar deelneemt
in de bv.
o Een directeur met een aanmerkelijk belang (minstens 5% van de aandelen) moet van de bv een marktconform salaris
ontvangen van minimaal €56.000 per jaar (in 2024).
o Over de winst van een bv wordt vennootschapsbelasting geheven. Aandeelhouders ontvangen uit de resterende
winst soms dividend, waarop 15% dividendbelasting moet worden ingehouden. Deze belasting is een voorheffing op
de inkomstenbelasting.
o Werknemers van een bv zijn verzekerd voor de werknemersverzekeringen, dus over hun loon moet de onderneming
premies werknemersverzekeringen afdragen.
2. De naamloze vennootschap (nv)
o Een nv is een vennootschap waarvan, net als bij een bv, het kapitaal is verdeeld in aandelen.
o Een nv kent echter naast aandelen op naam ook aandelen aan toonder. Deze aandelen zijn vrij verhandelbaar op de
beurs en hoeven dus niet via een notaris overgedragen te worden.
o Het minimaal verplichte aandelenkapitaal ligt bij een nv veel hoger dan bij een bv, namelijk €45.000.
o De aansprakelijkheid is hetzelfde als bij een bv.
3. De vereniging
o Een vereniging wordt opgericht met een bepaald doel, dat kan zijn voor een gezamenlijke sport of het voeren van een
onderneming.
o De kenmerken van een onderneming:
o Er zijn minstens 2 leden
o De hoogste macht ligt bij de ledenvergadering
o De leden hebben één stem op de ledenvergadering
o De ledenvergadering benoemt het bestuur
o Er zijn 2 soorten verenigingen
o De vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
De bestuurder van deze soort vereniging is niet met zijn privévermogen aansprakelijk voor de
verplichtingen. Oprichting van de vereniging gebeurt via een notariële akte waarin de statuten van de
vereniging opgenomen zijn.
o De verenging met beperkte rechtsbevoegdheid
Als een vereniging niet via de notaris is opgericht, spreekt de wet van een vereniging met beperkte
rechtsbevoegdheid. De bestuurders zijn dan met hun privévermogen aansprakelijk. Ze kunnen dit beperken
door zich in te schrijven in het Handelsregister.
4. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij
o De coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij zijn varianten van de vereniging waarvoor aanvullende regels
zijn.
o De activiteiten van deze ondernemingsvorm voorzien in bepaalde stoffelijke behoeften van de leden.
o Coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen moeten worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.
o Voorbeelden:
o Consumentencoöperaties
