Samenvatting - Filosofische methode (ZX1192)

Samenvatting filosofische methode
Inleiding
Waarom …? Wat is of wat betekent …?
MW’er handelt vanuit vooronderstellingen
 vooronderstellingen kritisch en open in vraag stellen
 waarden en spanning ontdekken via dialoog
 redelijk aannemelijk antwoord dus altijd relatief
 sociale verandering

Wat is filosofie?
Filosofie als praktijk, het doen
- Naar ware kennis zoeken
- In vraag stellen vanzelfsprekendheden
- Verantwoorden
- Filosofische basishouding: grenzen aan wat je weet
 je beseft dat je het niet weet = wijsheid (Socrates)
 openheid en nederigheid over wat je weet

Filosofie als methode
- Manier om ware kennis te verkrijgen
- Dialoog – discussie  kennis
- Enkel de rede gebruiken
- 4 stappen:
o Verwondering
o Vooronderstelling
o Filosofische vraag
o Redelijk antwoorden

Wat is filosofie niet?
Over wetenschap – niet over fysieke feiten
- Kookt water bij 100 graden?
Verklaren met harde bewijzen (wiskunde), wel met filosofische argumenten
die komen uit de rede en dialoog toelaten.
Niet redeneren met boven-redelijke argumenten:
- Intuïtie  buikgevoel
- Emoties  het is zo erg voor haar, beginnen wenen
- Gezag – macht  beroemde persoon heeft gezegd dat
klimaatopwarming oorzaak is van …
- Godsdienst  God wil het zo
- Spiritualiteit  volle maan, geluksonderbroek aan
- Gewoonten  Kerst vier je met familie




Nut voor MW
Vanzelfsprekendheden leiden tot situaties die benadelen.

1

, Nut: vanzelfsprekendheden kritisch in vraag stellen  waarden MW 
sociale uitsluiting tegengaan.
Filosoferen als ethische reflex: verschillende manieren om te kijken naar
wat goed is om te doen  verschillend handelen
 MW’er verschuilt zich niet achter vanzelfsprekendheden  wel handelen
rechtvaardigen  het best mogelijke doen

Filosofische methode
Stap 1: verwondering
Verwondering over vanzelfsprekendheden
Voorbeelden:
- Zintuiglijke waarneming: smaken, wat we zien, horen, voelen, ruiken
- Ervaringen: “dan moet het wel zo zijn dat de ander dat … ervaart”
- Betekenis van een woord voor iemand: Licht; handig; gastvrij; schuld
- Gewoonten
- Verwondering over dat mensen gehoorzamen aan …, dat mensen
zich laten leiden door (sociale media, smartphone)

Stap 2: vooronderstelling
Aanname over wat goed is, wat waar is. Waar je vanuit gaat.
Wat niet wordt gezegd, maar wel w bedoeld
Oordeel voor een groep (stereotypering)
Voorbeelden:
- Wandelen is zwaar
- Het is onbeleefd te vragen wat iemand heeft meegemaakt
- Een relatie verandert na een ongeval aan de benen
Verwoord expliciet: “de vooronderstelling is …’  andere kan je
gedachtegang volgen  nodigt uit tot kritisch dialoog
Vaak schuilt er een norm in  verdoken negatief oordeel
Let op dat je nt projecteert  wat jij vooronderstelt is niet perse wat de
ander vooronderstelt.

Stap 3: filosofische vraag
Daagt vooronderstelling uit, trekt ze in twijfel
Er w om verantwoording gevraagd die verschillende antwoorden toelaten:
- Waarom?
- Wat maakt dat …?
Filosofische basishouding van het niet weten
- Open, nederige houding over wat je weet
- Nodigt uit tot kritisch dialoog/discussie: jouw denkwegen
toegankelijk mkaen = doel  werkt verontschuldigend,
onbevooroordelend
Filosofische vragen zijn geen kennisvragen, wetenschappelijke
definitievragen, schoolse vragen


Stap 4: Redelijk aannemelijke antwoorden
Een antwoord dat zich redelijk laat afdwingen omdat:
- Het argument bevattelijk is en zelfstandig kan w nagegaan

2