Alle Hoorcollege aantekeningen Inleiding Strafrecht

Hoorcollege 1
dinsdag 5 november 2024
09:37
Wat is strafrecht?
-Houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben begaan.
-Bestraffen: welke sancties kent het strafrecht en wanneer en waarom mag worden gestraft?
-Hoe kan het tot bestraffing komen en hoe vindt bestraffing plaats?
-Wie zijn betrokken bij het bestraffen van personen?

Strafrecht alleen als het noodzakelijk is:
-Als een goed gesprek tussen beide partijen het ook al op kan lossen, gaan we niet over tot het
strafrecht.
-Koelkast in een studentenhuis, stelen hieruit.

Belang democratische rechtsstaat:
-De regels van het strafrecht zijn democratisch tot stand gekomen.
-Balans tussen het zwaard (het straffen) en de balans van regels en procedures van het strafrecht.

Zwaard: het strafrecht normeert ons gedrag:
-Feiten strafbaar stellen

Deelgebieden:
-Materieel strafrecht
-Strafprocesrecht
 Formeel strafrecht
-Strafrechtelijk sanctierecht
 Wetboek van Strafrecht (boek 1)
 Wetboek van strafvordering (boek 6)

Bronnen van het strafrecht:
-Verdragen; VN, Raad van Europa etc.
-EU-recht; richtlijnen
-Wetgeving
-Rechtspraak

Commuun strafrecht:
-Wetboek van Strafrecht
-Wetboek van Strafvordering

Bijzonder strafrecht:
-Bijvoorbeeld Wegenverkeerswet, Opiumwet
-Algemeen Plaatselijke Verordeningen

Materieel strafrecht:
-In een democratische rechtsstaat kan van het zomaar inzetten van het strafrecht geen sprake zijn.
 Alleen tegen feiten die door de democratisch gekozen wetgever strafbaar zijn gesteld.
 Alleen als het voldoet aan de eisen van de rechtsstaat
-Gaat uit van dit mensbeeld: het vrije individu kan keuzes maken en vertellen/uitleggen waarom hij
die keuzes heeft gemaakt.

Bronnen materieel strafrecht:

1

,-Verdragen
-EU-richtlijnen
-Nationale wetgeving
-Rechtspraak




Voorwaarden voor strafbaarheid:
1) Menselijke gedraging
-Iets doen, iets nalaten, gevolg teweegbrengen, een toestand.
2) Die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving
-Waarom geldt deze regel?
 Legaliteitsbeginsel
-Wat is een wettelijke delictsomschrijving?
3) Wederrechtelijkheid
4) De schuld is aan de dader te wijten

Wettelijke delictsomschrijving:
-Delictsomschrijving= omschrijving van bij ewt verboden feit.
-Sanctienorm= omschrijving van de straffen die maximaal voor het vervullen van de
delictsomschrijving kunnen worden opgelegd.
-Soms kwalificatie: naam van het feit.
 In het Wetboek van strafrecht staan delictsomschrijving en sanctienorm bij elkaar in één
wettelijke strafbepaling.
 In het bijzonder strafrecht staan delictsomschrijving vaak niet in hetzelfde artikel.

Lex certa= Eis van toegankelijke en voorzienbare wetten.
Lex scripta= Eis van geschreven recht.

Delicten:
1) Formele delicten
-De nadruk valt op de gedraging, ongeacht de gevolgen.
-Voorbeeld= diefstal
-Art. 310 Sr
2) Materiële delicten
-Een materiële omschrijving, het teweegbrengen van een bepaald gevolg.
-Voorbeeld= Doodslag.
-Art. 287 Sr
3) Geprivilegieerd delict:
-Kinderdoodslag, verlichtende omstandigheid van de moeder.
-De strafmaat is lager dan die van het gronddelict.

2

, 4) Gekwalificeerd delict
-Moord, verzwarende omstandigheid, voorbedachte rade.
-De strafmaat is hoger dan die van het gronddelict.
5) Commissiedelicten
-Handelen conform een verbod
-Art. 180 Sr
6) Ommisiedelicten
-Nalaten van een gebodsnorm
-Art. 444 Sr = als je als verdachte wegblijft bij een rechtszaak.

Bestanddelen:
-Staan omschreven in de delictsomschrijving.
-Bijzondere voorwaarden/vereisten voor strafbaarheid.
-Moeten worden bewezen.

Elementen:
-Algemene voorwaarden voor strafbaarheid
-Wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid.
-Wanneer delictsomschrijving is vervuld, wordt verondersteld fat de elementen zijn vervuld.

Delictsomschrijving bestaat uit alle bestanddelen:
-Voor strafbaarheid moet de menselijke gedraging de bestanddelen hebben vervuld.
-Valt de menselijke gedraging niet of niet helemaal onder een wettelijke delictsomschrijving --> geen
straf.
-Valt de menselijke gedraging onder een wettelijke delictsomschrijving--> straf, onder de voorwaarde
dat er sprake is van wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid.

Soms zijn wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid in het artikel opgenomen, dan worden ze wel
gezien als bestanddelen!
 Wederrechtelijkheid wordt opgenomen om een voldoende onderscheid te geven tussen
strafwaardig en niet-strafwaardig gedrag in de delictsomschrijving.

HR Veearts:
-Wederrechtelijk
-Veewet: beschermen van het vee
-Koeien expres besmetten met het virus maakt ze immuun, wat juist de gezondheid van de dieren
bevordert.
-Het besmetten van de koeien neemt de wederrechtelijkheid weg--> bevorderen van de gezondheid
van de dieren. Dus niet in strijd met het geschreven recht, dus niet strafbaar.

HR Melk en Water:
-Verwijtbaarheid
-Knecht brengt melk rond, maar deze was aangelijnd met water, de knecht wist hier echter niet
vanaf.
-Afwezigheid van alle schuld.
-Knecht werd vrijgesproken--> hij kon er niet vanaf weten.

Misdrijven en overtredingen:
Wetboek van Strafrecht:
-Boek 2--> misdrijven
-Boek 3--> overtredingen


3