Orthopedagogiek: Handicaps
1. Volwaardig burgerschap, inclusie en belonging..............................22
2. Kwaliteit van leven..........................................................................29
3. Empowerment, emancipatie en zelfbepaling...................................32
4. Persoonsgerichte en vraaggestuurde ondersteuning......................36
1. Leertheoretische principes..............................................................41
2. Informatieverwerkingstheorieën......................................................43
3. Ontwikkelingstheorieën...................................................................45
1. Vorm van communicatie..................................................................50
2. Functie van communicatie...............................................................50
3. Niveau van communicatie...............................................................51
Adaptatiefase (0-6 maanden)..............................................................61
Eerste socialisatiefase (6-18 maanden): hechtingsrelatie...................63
Eerste individuatiefase (18-36 maanden): peuters, eerste autonomie64
Identificatiefase (3-7 jaar) en Realiteitsbewustwordingsfase (7-12 jaar)
............................................................................................................67
Puberteit en tweede individuatiefase..................................................70
Video van documentaire......................................................................72
Mensen met een niet-aangeboren hersenletsel NAH...........................72
Zelfzorg...............................................................................................77
Gezin – mantelzorg en beetje Familie, vrienden, vrijwilligers..............82
Reguliere zorg.....................................................................................84
Professionele handicap specifieke zorg...............................................84
Onderzoeken rond stigma...................................................................91
Self-advocacy......................................................................................92
Wetgeving...........................................................................................93
Beeldvorming......................................................................................95
Les 1 – 26/09 Algemeen en
praktisch
3 blokken in dit vak:
1
, 1. Ouderschap
2. Ondersteuning en begeleiding van personen met een handicap
3. Maatschappelijke positie van personen met een handicap.
Examen op 20 punten + individuele opdracht met G/NG
Indien niet geslaagd moet je maar 1 van de twee opnieuw doen
Lessen worden opgenomen, vlak na de les online gezet, pwp voor de start
van de les online.
1. Individuele opdracht DEADLINE 8 November!
Omschrijving:
Gesprek aan de hand van thema’s uit de cursus
- Persoon met een handicap
- Direct betrokkenen: ouders/broers of zussen
Doel:
- Concreet beeld krijgen van ervaringen, belevingen en opvattingen
- Ervaringskader hebben als achtergrond van de cursus (meerwaarde
examen)
Praktisch:
- Gesprek met persoon met handicap of dicht betrokkene (familie)
- Over onderwerpen gelinkt aan ‘handicap’, aansluiten bij
studiedomein + voorkeur van de geïnterviewde, thema’s en
voorbeeldvragen. Vragen over opvoeding, struggles in het leven,
ervaring, ...
- Voorbereiden!
- Begeleidende brief (op Toledo)
Verslag
- Korte situering van de persoon
- Reflectie over het interview
o Wat heeft je geraakt?
o Verbeterpunten?
o Wat neem je mee in de toekomst als (Ortho-)pedagoog?
- Individueel verslag
- GEEN samenvatting van het gesprek
- Let op privacy!
2
, - Min 1, max 2 bladzijden.
2. Groepsopdracht wel of niet? DEADLINE 20 december
Omschrijving:
- Per 6 studenten
- Bezoek aan buitengewoon onderwijs of opvang.
- Gesprek met leerkracht/begeleider
- Observatie in klas/leefgroep
Doel:
- Kennismaken met wijze waarop leerkracht/begeleider personen met
een handicap concreet ondersteund.
o Sociaal-emotioneel ondersteunen
o Communicatie
o Leren en ontwikkelen.
Voorziening contacteren:
- Groep van 6 (inschrijven via Toledo) en voorziening zoeken
- Kijken naar Excel sheet om te zien welke scholen/leefgroepen al
gecontacteerd werd.
- Bij gepland contact: invullen in Excel sheet, daarna pas telefonisch
contacteren.
- Indien ja, begeleidende brief bezorgen en contactgegevens
doorgeven aan
Verslag:
- Inleiding
o Korte omschrijving van voorziening (afdeling die jullie bezocht
hebben)
Aard van voorziening
Aard van leeftijd van de groep
o Vermelding van contactpersoon en functie
- Ondersteuning per domein max 3 blz
o Ondersteuningsvormen in de praktijk
o Kritische reflectie: toetsing aan de theorie
o Kritische reflectie: praktische uitwerking
Meer dan enkel zeggen goed of slecht.
Onderbouwen, motiveren, beargumenteren
Constructieve en genuanceerde suggesties.
3
, Les 1 – 26/09 Inleiding
Definitie Klinische Orthopedagogiek:
“Onder de uitoefening van de klinische orthopedagogiek verstaat men het
binnen een wetenschappelijk onderbouwd orthopedagogisch
referentiekader gewoonlijk verrichten van autonome handelingen die tot
doel hebben de preventie, het onderzoeken, het opsporen, het
diagnosticeren, het begeleiden en behandelen van opvoedings-,
ontwikkelings-, leer-, gedrags- en emotionele problemen en de
psychosociale gevolgen ervan bij kinderen, jongeren of volwassenen en
hun context."
Mensen met een beperking zijn de doelgroep van de orthopedagogiek
omdat ze andere noden hebben.
Alle leeftijden
Wetenschappelijk onderbouwd orthopedagogisch referentiekader:
- Biopsychosociale verklaringsmodellen
- Interactionele, ecologische & systemische kaders
- Praktijk- en handelingsgerichte wetenschap
o Bevorderen van ontwikkelings- en ontplooiingskansen
o Bevorderen van kwaliteit van leven
o Ondersteunen van volwaardige participatie
- Brede focus op diverse domeinen van ontwikkeling en functioneren
- Focus op krachten en competenties
Orthopedagogische kijk op personen met een handicap (definitie
volgens lector):
- Breed zicht op hun krachten en specifieke ondersteuningsnoden.
- Zoeken naar hoe we vanuit de omgeving een gepast antwoord en
hulp kunnen geven.
- Zodat ze zich optimaal kunnen ontplooien, een goede
levenskwaliteit kunnen ervaren en op een volwaardige wijze kunnen
participeren in de samenleving.
Rebecca Atkinson maakt speelgoed waar ook speelfiguren een handicap
of beperking hebben (blind, met stok, ...)
4
1. Volwaardig burgerschap, inclusie en belonging..............................22
2. Kwaliteit van leven..........................................................................29
3. Empowerment, emancipatie en zelfbepaling...................................32
4. Persoonsgerichte en vraaggestuurde ondersteuning......................36
1. Leertheoretische principes..............................................................41
2. Informatieverwerkingstheorieën......................................................43
3. Ontwikkelingstheorieën...................................................................45
1. Vorm van communicatie..................................................................50
2. Functie van communicatie...............................................................50
3. Niveau van communicatie...............................................................51
Adaptatiefase (0-6 maanden)..............................................................61
Eerste socialisatiefase (6-18 maanden): hechtingsrelatie...................63
Eerste individuatiefase (18-36 maanden): peuters, eerste autonomie64
Identificatiefase (3-7 jaar) en Realiteitsbewustwordingsfase (7-12 jaar)
............................................................................................................67
Puberteit en tweede individuatiefase..................................................70
Video van documentaire......................................................................72
Mensen met een niet-aangeboren hersenletsel NAH...........................72
Zelfzorg...............................................................................................77
Gezin – mantelzorg en beetje Familie, vrienden, vrijwilligers..............82
Reguliere zorg.....................................................................................84
Professionele handicap specifieke zorg...............................................84
Onderzoeken rond stigma...................................................................91
Self-advocacy......................................................................................92
Wetgeving...........................................................................................93
Beeldvorming......................................................................................95
Les 1 – 26/09 Algemeen en
praktisch
3 blokken in dit vak:
1
, 1. Ouderschap
2. Ondersteuning en begeleiding van personen met een handicap
3. Maatschappelijke positie van personen met een handicap.
Examen op 20 punten + individuele opdracht met G/NG
Indien niet geslaagd moet je maar 1 van de twee opnieuw doen
Lessen worden opgenomen, vlak na de les online gezet, pwp voor de start
van de les online.
1. Individuele opdracht DEADLINE 8 November!
Omschrijving:
Gesprek aan de hand van thema’s uit de cursus
- Persoon met een handicap
- Direct betrokkenen: ouders/broers of zussen
Doel:
- Concreet beeld krijgen van ervaringen, belevingen en opvattingen
- Ervaringskader hebben als achtergrond van de cursus (meerwaarde
examen)
Praktisch:
- Gesprek met persoon met handicap of dicht betrokkene (familie)
- Over onderwerpen gelinkt aan ‘handicap’, aansluiten bij
studiedomein + voorkeur van de geïnterviewde, thema’s en
voorbeeldvragen. Vragen over opvoeding, struggles in het leven,
ervaring, ...
- Voorbereiden!
- Begeleidende brief (op Toledo)
Verslag
- Korte situering van de persoon
- Reflectie over het interview
o Wat heeft je geraakt?
o Verbeterpunten?
o Wat neem je mee in de toekomst als (Ortho-)pedagoog?
- Individueel verslag
- GEEN samenvatting van het gesprek
- Let op privacy!
2
, - Min 1, max 2 bladzijden.
2. Groepsopdracht wel of niet? DEADLINE 20 december
Omschrijving:
- Per 6 studenten
- Bezoek aan buitengewoon onderwijs of opvang.
- Gesprek met leerkracht/begeleider
- Observatie in klas/leefgroep
Doel:
- Kennismaken met wijze waarop leerkracht/begeleider personen met
een handicap concreet ondersteund.
o Sociaal-emotioneel ondersteunen
o Communicatie
o Leren en ontwikkelen.
Voorziening contacteren:
- Groep van 6 (inschrijven via Toledo) en voorziening zoeken
- Kijken naar Excel sheet om te zien welke scholen/leefgroepen al
gecontacteerd werd.
- Bij gepland contact: invullen in Excel sheet, daarna pas telefonisch
contacteren.
- Indien ja, begeleidende brief bezorgen en contactgegevens
doorgeven aan
Verslag:
- Inleiding
o Korte omschrijving van voorziening (afdeling die jullie bezocht
hebben)
Aard van voorziening
Aard van leeftijd van de groep
o Vermelding van contactpersoon en functie
- Ondersteuning per domein max 3 blz
o Ondersteuningsvormen in de praktijk
o Kritische reflectie: toetsing aan de theorie
o Kritische reflectie: praktische uitwerking
Meer dan enkel zeggen goed of slecht.
Onderbouwen, motiveren, beargumenteren
Constructieve en genuanceerde suggesties.
3
, Les 1 – 26/09 Inleiding
Definitie Klinische Orthopedagogiek:
“Onder de uitoefening van de klinische orthopedagogiek verstaat men het
binnen een wetenschappelijk onderbouwd orthopedagogisch
referentiekader gewoonlijk verrichten van autonome handelingen die tot
doel hebben de preventie, het onderzoeken, het opsporen, het
diagnosticeren, het begeleiden en behandelen van opvoedings-,
ontwikkelings-, leer-, gedrags- en emotionele problemen en de
psychosociale gevolgen ervan bij kinderen, jongeren of volwassenen en
hun context."
Mensen met een beperking zijn de doelgroep van de orthopedagogiek
omdat ze andere noden hebben.
Alle leeftijden
Wetenschappelijk onderbouwd orthopedagogisch referentiekader:
- Biopsychosociale verklaringsmodellen
- Interactionele, ecologische & systemische kaders
- Praktijk- en handelingsgerichte wetenschap
o Bevorderen van ontwikkelings- en ontplooiingskansen
o Bevorderen van kwaliteit van leven
o Ondersteunen van volwaardige participatie
- Brede focus op diverse domeinen van ontwikkeling en functioneren
- Focus op krachten en competenties
Orthopedagogische kijk op personen met een handicap (definitie
volgens lector):
- Breed zicht op hun krachten en specifieke ondersteuningsnoden.
- Zoeken naar hoe we vanuit de omgeving een gepast antwoord en
hulp kunnen geven.
- Zodat ze zich optimaal kunnen ontplooien, een goede
levenskwaliteit kunnen ervaren en op een volwaardige wijze kunnen
participeren in de samenleving.
Rebecca Atkinson maakt speelgoed waar ook speelfiguren een handicap
of beperking hebben (blind, met stok, ...)
4
