Volledige Samenvatting Medical Humanities
Bachelor Jaar 3
2024-2025
Geneeskunde Universiteit Utrecht
1
,Inhoud
Hoorcolleges…………………………………………………….…………………………..p. 3-339
Werkgroepen…………………………………………………….…………………………..p. 340-402
Werkcolleges…………………………………………………….…………………………..p. 403-459
2
, Hoorcolleges Medical Humanities (MH)
Week 1
HC1 medische ethiek
Het CanMEDS-model
Het CanMEDS model is een raamwerk dat wordt gebruikt in de medische opleiding om de
competenties van artsen te definiëren en te ontwikkelen. Het model is ontwikkeld in Canada
wordt wereldwijd gebruikt in de medische opleidingen, waaronder ook in Nederland. CanMEDS
identificeert zeven kernrollen die een arts moet vervullen om effectief en verantwoord te
kunnen functioneren.
Ethiek
Sommige ethische regels vinden we zo cruciaal dat we ze beschermen met een juridische
bepaling. De wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) staat dat je niks mag
doen of laten zonder toestemming van de patiënt. Toestemming impliceert ook overleg. Ethiek
en recht hangen sterk samen, maar het is niet hetzelfde. Sommige ethische ideeën worden
beschermt met juridische bepaling. Het recht legt het minimum moraal vast, maar als je je aan
de wet houdt ben je niet gelijk een goede dokter.
De wet legt een minimum aantal dingen vast, maar alsnog moet je zelf veel regelen. Denk aan
euthanasie of abortus of IVF behandelingen.
Doel MH: betere dokters
MH beoogt bij te dragen aan zowel de academische als de maatschappelijke vorming van de
toekomstig arts zodat deze:
• Inzicht heeft in de condition humaine (complementair aan medische kennis)
• Inzicht heeft in de plichten en verantwoordelijkheden van de arts jegens de patiënt
• Begrijpt dat het medisch handelen altijd plaatsvindt in een specifieke maatschappelijke
context die dat handelen kleurt
• In het perspectief van bovengenoemde doelen de competenties observeren,
analyseren, empathie en zelfreflectie verder heeft ontwikkeld.
3
, Methode: interdisciplinair onderwijs
• Humaniora
o Medische ethiek
o Gezondheidsrecht
o Geschiedenis van de geneeskunde
▪ Hierdoor kun je je realiseren waar de huidige dingen vandaan komen.
We werken vaak vanuit orgaan specifieke vakken. In de 19e eeuw
hebben wij het lokalisatieprincipe toegepast met de gedachte dat ziektes
altijd op een locatie zitten. Daarom werken we vaak met
orgaansystemen. Steeds vaker betwijfelen we dit, want sommige ziekten
zijn multifactorieel of genetisch bepaald.
o Filosofie van geneeskunde en wetenschap
• Sociale wetenschappen → wanneer zeggen we dat iets waar is en wanneer is iets niet
waar?
o Medische antropologie
o Sociologie
• Narrative medicine
Casus
36 jarige mevrouw die rechten gestudeerd had. Ze had multiple sclerose (MS). Dit is een
chronische, auto-immuun-gemedieerde aandoening van het centrale zenuwstelsel (CZS) die
voornamelijk de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen aantast. De ziekte wordt
gekarakteriseerd door een afbraak van myeline.
Deze patiënt had de fulminante vorm waardoor ze in het verpleeghuis zat. Ze kan niks meer.
Het was niet mogelijk om contact met haar te krijgen. Ze keek je niet aan en had roving eye
movements (neurologisch symptoom, waarbij de ogen alle kanten op dwalen waarbij er geen
moment van focus is).
Voor iedere patiënt in het verpleeghuis is er een zorgplan. Hierin heb je het over voeding,
beweging, medicatie, doelen, etc. Dit zorgplan bespreek je met de vertegenwoordiger van de
patiënt. Bij deze patiënt was het haar vriend en haar zus. Zij vroegen hoe lang ze nog
doorgingen met de sondevoeding.
➔ Je wilt dan weten wat de patiënt zelf wilt
o Zij had ooit gezegd dat ze niet in een slechte conditie op een bed wilt liggen,
maar verder hebben ze het hier niet over gehad. Ze heeft niks opgeschreven.
Dit heeft zij 1,5 jaar geleden gezegd. Dit is goed om te weten, maar hier kun je
niet je hele beleid op bouwen.
➔ Je moet weten hoe het juridisch zit, want de patiënt is niet meer bekwaam
o WGBO (kern is goed hulpverlener schap, dus een goede dokter zijn):
o Wettelijke vertegenwoordigers op volgorde
▪ Door de rechter aangewezen vertegenwoordiger
▪ Door de patiënt zelf aangewezen vertegenwoordiger
▪ Partner
• Dan komt de vraag: wanneer ben je partner? Wanneer iemand
4
Bachelor Jaar 3
2024-2025
Geneeskunde Universiteit Utrecht
1
,Inhoud
Hoorcolleges…………………………………………………….…………………………..p. 3-339
Werkgroepen…………………………………………………….…………………………..p. 340-402
Werkcolleges…………………………………………………….…………………………..p. 403-459
2
, Hoorcolleges Medical Humanities (MH)
Week 1
HC1 medische ethiek
Het CanMEDS-model
Het CanMEDS model is een raamwerk dat wordt gebruikt in de medische opleiding om de
competenties van artsen te definiëren en te ontwikkelen. Het model is ontwikkeld in Canada
wordt wereldwijd gebruikt in de medische opleidingen, waaronder ook in Nederland. CanMEDS
identificeert zeven kernrollen die een arts moet vervullen om effectief en verantwoord te
kunnen functioneren.
Ethiek
Sommige ethische regels vinden we zo cruciaal dat we ze beschermen met een juridische
bepaling. De wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) staat dat je niks mag
doen of laten zonder toestemming van de patiënt. Toestemming impliceert ook overleg. Ethiek
en recht hangen sterk samen, maar het is niet hetzelfde. Sommige ethische ideeën worden
beschermt met juridische bepaling. Het recht legt het minimum moraal vast, maar als je je aan
de wet houdt ben je niet gelijk een goede dokter.
De wet legt een minimum aantal dingen vast, maar alsnog moet je zelf veel regelen. Denk aan
euthanasie of abortus of IVF behandelingen.
Doel MH: betere dokters
MH beoogt bij te dragen aan zowel de academische als de maatschappelijke vorming van de
toekomstig arts zodat deze:
• Inzicht heeft in de condition humaine (complementair aan medische kennis)
• Inzicht heeft in de plichten en verantwoordelijkheden van de arts jegens de patiënt
• Begrijpt dat het medisch handelen altijd plaatsvindt in een specifieke maatschappelijke
context die dat handelen kleurt
• In het perspectief van bovengenoemde doelen de competenties observeren,
analyseren, empathie en zelfreflectie verder heeft ontwikkeld.
3
, Methode: interdisciplinair onderwijs
• Humaniora
o Medische ethiek
o Gezondheidsrecht
o Geschiedenis van de geneeskunde
▪ Hierdoor kun je je realiseren waar de huidige dingen vandaan komen.
We werken vaak vanuit orgaan specifieke vakken. In de 19e eeuw
hebben wij het lokalisatieprincipe toegepast met de gedachte dat ziektes
altijd op een locatie zitten. Daarom werken we vaak met
orgaansystemen. Steeds vaker betwijfelen we dit, want sommige ziekten
zijn multifactorieel of genetisch bepaald.
o Filosofie van geneeskunde en wetenschap
• Sociale wetenschappen → wanneer zeggen we dat iets waar is en wanneer is iets niet
waar?
o Medische antropologie
o Sociologie
• Narrative medicine
Casus
36 jarige mevrouw die rechten gestudeerd had. Ze had multiple sclerose (MS). Dit is een
chronische, auto-immuun-gemedieerde aandoening van het centrale zenuwstelsel (CZS) die
voornamelijk de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen aantast. De ziekte wordt
gekarakteriseerd door een afbraak van myeline.
Deze patiënt had de fulminante vorm waardoor ze in het verpleeghuis zat. Ze kan niks meer.
Het was niet mogelijk om contact met haar te krijgen. Ze keek je niet aan en had roving eye
movements (neurologisch symptoom, waarbij de ogen alle kanten op dwalen waarbij er geen
moment van focus is).
Voor iedere patiënt in het verpleeghuis is er een zorgplan. Hierin heb je het over voeding,
beweging, medicatie, doelen, etc. Dit zorgplan bespreek je met de vertegenwoordiger van de
patiënt. Bij deze patiënt was het haar vriend en haar zus. Zij vroegen hoe lang ze nog
doorgingen met de sondevoeding.
➔ Je wilt dan weten wat de patiënt zelf wilt
o Zij had ooit gezegd dat ze niet in een slechte conditie op een bed wilt liggen,
maar verder hebben ze het hier niet over gehad. Ze heeft niks opgeschreven.
Dit heeft zij 1,5 jaar geleden gezegd. Dit is goed om te weten, maar hier kun je
niet je hele beleid op bouwen.
➔ Je moet weten hoe het juridisch zit, want de patiënt is niet meer bekwaam
o WGBO (kern is goed hulpverlener schap, dus een goede dokter zijn):
o Wettelijke vertegenwoordigers op volgorde
▪ Door de rechter aangewezen vertegenwoordiger
▪ Door de patiënt zelf aangewezen vertegenwoordiger
▪ Partner
• Dan komt de vraag: wanneer ben je partner? Wanneer iemand
4
