2024
Kwaliteit van leven bij
personen met gedrags-
en emotionele
problemen
ARLYNE DEMETS
,Inhoud
Doelen hoofdstuk 1................................................................................................................................3
2. Terminologie en definiëring................................................................................................................4
2.2 Aandachtspunten..........................................................................................................................4
2.3 Definitie........................................................................................................................................5
3. Classificatie.........................................................................................................................................6
3.1 Klinisch – psychiatrische classificatie............................................................................................6
3.2 Empirisch-statische classificatiesystemen.....................................................................................7
4.Diagnostiek..........................................................................................................................................8
4.1 Diagnostiek in enge en ruime zin..................................................................................................8
4.2 Voor – en nadelen van diagnose...................................................................................................8
2. Gedragsstoornissen in de DSM-5......................................................................................................11
2.1 Oppositionele- Opstandige stoornis (ODD).................................................................................12
2.2 Normoverschijdend-gedragsstoornis (CD)..................................................................................13
2.3 Periodiek explosieve stoornis......................................................................................................15
3. Prevalentie en comorbiditeit............................................................................................................15
3.1 Prevalentie..................................................................................................................................15
3.2 Comorbiditeit..............................................................................................................................15
3.3 Verloop.......................................................................................................................................16
4. Diagnostiek.......................................................................................................................................16
5.Etiologie.............................................................................................................................................17
5.1 Monocausaal..............................................................................................................................17
5.2 Multicausaal...............................................................................................................................18
Doelen Hoofdstuk 3..............................................................................................................................20
1.Inleiding.............................................................................................................................................21
2. Het competentiemodel.....................................................................................................................21
2.1 Balansmodel...............................................................................................................................22
2.2 De competentie – analyse...........................................................................................................26
2.3 Mogelijke strategieën.................................................................................................................27
3.Tot slot...............................................................................................................................................27
Doelen Hoofdstuk 4..............................................................................................................................28
1. Pioniers in de wetenschap over hechting.........................................................................................29
2. Definitie van hechting.......................................................................................................................29
3. Ontwikkeling van hechting................................................................................................................30
3.1 Algemeen gangbare identiteitsontwikkeling...............................................................................30
Pagina 1 van 53
, 3.2 Psychodynamische benadering...................................................................................................30
4. Onderzoek naar de Kwaliteit van Hechting.......................................................................................31
4.1 Het Experiment van Ainsworth & Bell: The Strange Situation.....................................................32
4.2 Overige onderzoekmethoden.....................................................................................................33
5.Klinisch-psychiatrische classificatie van Hechtingsstoornissen..........................................................33
5.1 Reactieve hechtingsstoornis (RAD).............................................................................................33
5.2 Ontremd-sociaal contactstoornis (DSED)....................................................................................34
6.Prevalentie.........................................................................................................................................34
7.Etiologie van Hechtingsstoornissen...................................................................................................34
7.1 Beschermende en Risicofactoren................................................................................................35
8.Prognose............................................................................................................................................36
9.Comorbiditeit en Differentiaaldiagnostiek.........................................................................................36
10.Ondersteuning.................................................................................................................................37
Doelen Hoofdstuk 5..............................................................................................................................38
1.Inleiding.............................................................................................................................................39
2.Terminologie......................................................................................................................................39
2.1 Multiprobleemgezinnen.............................................................................................................39
2.2 Kansarmoede..............................................................................................................................40
3.Verbintenisproblematiek bij Kansarmoede........................................................................................41
4. Gevolgen van Kansarmoede op Kinderen.........................................................................................43
5. Hoe kijken naar gezinnen?................................................................................................................43
6.Hulpverlening aan Gezinnen..............................................................................................................44
Doelen Hoofdstuk 6..............................................................................................................................45
1. Inleiding............................................................................................................................................46
2. Wat is kindermishandeling?..............................................................................................................46
2.1 Vormen van kindermishandeling................................................................................................46
3. Prevalentie van kindermishandeling.................................................................................................47
4. Gevolgen van kindermishandeling....................................................................................................47
5. Verklaringen voor kindermishandeling.............................................................................................48
5.1 Verklaringsmodellen seksueel misbruik......................................................................................49
6. Wat te doen bij vermoeden van kindermishandeling?.....................................................................50
6.1 Signalen bij het kind....................................................................................................................50
6.2 Signalen bij ouders......................................................................................................................50
6.3 Zoekt kind om hulp?...................................................................................................................50
6.4 Andere mensen en vermoedens?...............................................................................................50
7. Andere vormen van geweld..............................................................................................................51
Pagina 2 van 53
, 8. Preventie van interpersoonlijk geweld..............................................................................................51
9. Betrokken organisaties.....................................................................................................................51
Hoofdstuk 1 : Terminologie,
classificatie en diagnostiek
Doelen hoofdstuk 1
o leggen de betekenis van het concept ‘gedrags- en emotioneel probleem’ en ‘gedrags-
en emotionele stoornis’ uit;
o noemen aandachtspunten mee bij het definiëren van gedrags- en emotionele
problemen en leggen deze uit;
o leggen het verschil uit tussen internaliserend en externaliserend probleemgedrag
en illustreren dit met voorbeelden;
o geven aan waarom er nood is aan een classificatiesysteem;
o beschrijven het klinisch-psychiatrische en empirisch-statistische classificatiesysteem;
o onderscheiden beide classificatiesystemen van elkaar;
o noemen een aantal vernieuwende elementen van de DSM-5 op;
o noemen voor- en nadelen van beide classificatiesystemen op en lichten deze toe;
o geven voor- en nadelen van diagnostiek;
o leggen het verschil uit tussen diagnostiek in enge zin en diagnostiek in ruime zin;
o leggen het verschil uit tussen classificatie en diagnostiek.
Pagina 3 van 53
Kwaliteit van leven bij
personen met gedrags-
en emotionele
problemen
ARLYNE DEMETS
,Inhoud
Doelen hoofdstuk 1................................................................................................................................3
2. Terminologie en definiëring................................................................................................................4
2.2 Aandachtspunten..........................................................................................................................4
2.3 Definitie........................................................................................................................................5
3. Classificatie.........................................................................................................................................6
3.1 Klinisch – psychiatrische classificatie............................................................................................6
3.2 Empirisch-statische classificatiesystemen.....................................................................................7
4.Diagnostiek..........................................................................................................................................8
4.1 Diagnostiek in enge en ruime zin..................................................................................................8
4.2 Voor – en nadelen van diagnose...................................................................................................8
2. Gedragsstoornissen in de DSM-5......................................................................................................11
2.1 Oppositionele- Opstandige stoornis (ODD).................................................................................12
2.2 Normoverschijdend-gedragsstoornis (CD)..................................................................................13
2.3 Periodiek explosieve stoornis......................................................................................................15
3. Prevalentie en comorbiditeit............................................................................................................15
3.1 Prevalentie..................................................................................................................................15
3.2 Comorbiditeit..............................................................................................................................15
3.3 Verloop.......................................................................................................................................16
4. Diagnostiek.......................................................................................................................................16
5.Etiologie.............................................................................................................................................17
5.1 Monocausaal..............................................................................................................................17
5.2 Multicausaal...............................................................................................................................18
Doelen Hoofdstuk 3..............................................................................................................................20
1.Inleiding.............................................................................................................................................21
2. Het competentiemodel.....................................................................................................................21
2.1 Balansmodel...............................................................................................................................22
2.2 De competentie – analyse...........................................................................................................26
2.3 Mogelijke strategieën.................................................................................................................27
3.Tot slot...............................................................................................................................................27
Doelen Hoofdstuk 4..............................................................................................................................28
1. Pioniers in de wetenschap over hechting.........................................................................................29
2. Definitie van hechting.......................................................................................................................29
3. Ontwikkeling van hechting................................................................................................................30
3.1 Algemeen gangbare identiteitsontwikkeling...............................................................................30
Pagina 1 van 53
, 3.2 Psychodynamische benadering...................................................................................................30
4. Onderzoek naar de Kwaliteit van Hechting.......................................................................................31
4.1 Het Experiment van Ainsworth & Bell: The Strange Situation.....................................................32
4.2 Overige onderzoekmethoden.....................................................................................................33
5.Klinisch-psychiatrische classificatie van Hechtingsstoornissen..........................................................33
5.1 Reactieve hechtingsstoornis (RAD).............................................................................................33
5.2 Ontremd-sociaal contactstoornis (DSED)....................................................................................34
6.Prevalentie.........................................................................................................................................34
7.Etiologie van Hechtingsstoornissen...................................................................................................34
7.1 Beschermende en Risicofactoren................................................................................................35
8.Prognose............................................................................................................................................36
9.Comorbiditeit en Differentiaaldiagnostiek.........................................................................................36
10.Ondersteuning.................................................................................................................................37
Doelen Hoofdstuk 5..............................................................................................................................38
1.Inleiding.............................................................................................................................................39
2.Terminologie......................................................................................................................................39
2.1 Multiprobleemgezinnen.............................................................................................................39
2.2 Kansarmoede..............................................................................................................................40
3.Verbintenisproblematiek bij Kansarmoede........................................................................................41
4. Gevolgen van Kansarmoede op Kinderen.........................................................................................43
5. Hoe kijken naar gezinnen?................................................................................................................43
6.Hulpverlening aan Gezinnen..............................................................................................................44
Doelen Hoofdstuk 6..............................................................................................................................45
1. Inleiding............................................................................................................................................46
2. Wat is kindermishandeling?..............................................................................................................46
2.1 Vormen van kindermishandeling................................................................................................46
3. Prevalentie van kindermishandeling.................................................................................................47
4. Gevolgen van kindermishandeling....................................................................................................47
5. Verklaringen voor kindermishandeling.............................................................................................48
5.1 Verklaringsmodellen seksueel misbruik......................................................................................49
6. Wat te doen bij vermoeden van kindermishandeling?.....................................................................50
6.1 Signalen bij het kind....................................................................................................................50
6.2 Signalen bij ouders......................................................................................................................50
6.3 Zoekt kind om hulp?...................................................................................................................50
6.4 Andere mensen en vermoedens?...............................................................................................50
7. Andere vormen van geweld..............................................................................................................51
Pagina 2 van 53
, 8. Preventie van interpersoonlijk geweld..............................................................................................51
9. Betrokken organisaties.....................................................................................................................51
Hoofdstuk 1 : Terminologie,
classificatie en diagnostiek
Doelen hoofdstuk 1
o leggen de betekenis van het concept ‘gedrags- en emotioneel probleem’ en ‘gedrags-
en emotionele stoornis’ uit;
o noemen aandachtspunten mee bij het definiëren van gedrags- en emotionele
problemen en leggen deze uit;
o leggen het verschil uit tussen internaliserend en externaliserend probleemgedrag
en illustreren dit met voorbeelden;
o geven aan waarom er nood is aan een classificatiesysteem;
o beschrijven het klinisch-psychiatrische en empirisch-statistische classificatiesysteem;
o onderscheiden beide classificatiesystemen van elkaar;
o noemen een aantal vernieuwende elementen van de DSM-5 op;
o noemen voor- en nadelen van beide classificatiesystemen op en lichten deze toe;
o geven voor- en nadelen van diagnostiek;
o leggen het verschil uit tussen diagnostiek in enge zin en diagnostiek in ruime zin;
o leggen het verschil uit tussen classificatie en diagnostiek.
Pagina 3 van 53
