Samenvatting Nederlands 2.1
Hoofdstuk 1: Taalkrachtig onderwijs
0. 7 principes bij taalbeschouwing
Zeven principes:
1. Stimuleert een positieve talige grondhouding
2. Contextrijk
3. Functioneel
4. (inter)actief
5. Geeft ondersteuning
6. Aandacht voor impliciet en expliciet leren
7. Biedt kansen tot reflectie
Talige grondhouding
= je houdt rekening met motivatie en andere sociaal-emotionele factoren:
- Veilige oefencontext
Moeten kunnen experimenteren, in omgeving waar ze durven
Als lln gestimuleerd worden om taal te gerbuiken en voelen dat ze fouten mogen maken,
creëer je veilige en positieve omgeving
- Talige repertoire omarmen
Aanvaarden dat elk kind op een ander tempo leert
Appreciëren wat ze wel al kunnen en oog hebben bij individueel kind
Ook zo voor andere talen: interesse tonen zorgt voor veilige leeromgeving
- Hoge verwachtingen koesteren
Lln moeten voelen dat leerkracht gelooft in hun taalleervermogen
Geeft lln zelfvertrouwen, worden aangemoedigd te leren en nieuwe kennis, vaardigheden en
attitudes te ontwikkelen
Lln worden uitgedaagd -> zorgt voor rijk taalaanbod en motivatie
- Moedig je leerlingen aan om hun verwondering, vragen of reflecties over talige aspecten te
uiten?
- Is er ruimte voor de natuurlijke interesse van kinderen voor taal? Speel je in op hun
reacties, uitspraken en ideeën?
- Gebruik je de talige en culturele diversiteit in je klas als bron voor leren? Geef je leerlingen
de mogelijkheid om daarbij hun eigen tool te gebruiken?
- Geloof je dat elke leerling kan leren reflecteren over taal? Toon je dat door leerlingen talig
uit te dagen?
, Contextrijk
= nieuwe taal betekenis te geven door in te spelen op de voorkennis en motivatie en door aan te
sluiten bij de leefwereld van de leerlingen. Vanuit concrete materialen en situaties verbind je ze met
abstracte leerinhouden
Context moet niet alleen rijk zijn, ook ondersteunend met bijvoorbeeld visuele ondersteuning.
- Visuele ondersteuning
- Concrete ervaringen (koppelen ervaring aan abstract begrip)
- Eerder opgedane kennis en ervaringen (kapstokken)
- …
- Sluit de taalbeschouwingsactiviteit aan bij de input en interesses van leerlingen?
- Roep je voorkennis van talige aspecten en taalbeschouwelijke begrippen op vóór de
activiteit? Bied je talige aspecten zo aan dat leerlingen ze meteen kunnen koppelen aan
hun leefwereld en/of voorkennis?
- Is er een voldoende rijk aanbod (concreet materiaal dat leerlingen zich laat verwonderen,
doet nadenken, vragen doet stellen ... over taal)? Zorg je voor een rijk taalaanbod over
aspecten van het taalsysteem en over taalgebruik en taalgedrag?
- Leg je het verband tussen taalgebruik en taalbeschouwing?
Functioneel
= taal inzetten om relevante en alledaagse doelen te bereiken, is de belangrijkste reden en motivatie
om taal te gebruiken.
Als taal een middel wordt om betekenisvolle taken op te lossen, wordt (taal)onderwijs functioneler.
Als leerkracht: talig doel voor ogen houden !
Werkt motiverend en zorgt voor meer betrokkenheid bij de les
Ook meer uitdaging dat zorgt voor voortuitgang in taalleerproces
- Leidt de taalbeschouwingsopdracht tot een concreet eindresultaat? Helpen de
taalbeschouwelijke inzichten de leerlingen om andere communicatieve doelen te bereiken
en hun taalvaardigheid te verbeteren?
- Weten de leerlingen waarom ze over aspecten van taalbeschouwing moeten nadenken?
Reflecteren de leerlingen over het taalsysteem of taalgebruik met een voor hen relevant en
interessant doel?
- Is er voldoende uitdaging voor leerlingen, waardoor ze hun taalbeschouwingscompetenties
kunnen versterken?
(inter)actief
= om taal te verwerven moeten we veel kansen krijgen om actief met taal aan de slag te gaan, met
veel taalaanbod en verschillende contexten
- Leraar-leerlinginteractie
, Als leerkracht: zorgen dat iedereen genoeg persoonlijk taalaanbod en feedback krijgt
Door prikkelende vragen te stellen
Door rijke verwoording voor te stellen
Door terug te verwijzen naar het doel van de taak
Hier ondersteun je de leerling mee
- Leerling-leerlinginteractie
Door samen te werken stimuleer je ook het taalleerproces, je biedt de leerlingen functionele
interactiekansen:
Homogene of heterogene groepjes
Verdeling
Verdeelde informatie
…
- Actief
Leerlingen moeten zelf aan de slag kunnen gaan met materialen en lesinhouden en kunnen
experimenteren, zo onthouden ze de taal beter
- Voorzie je tijd en ruimte om in interactie te gaan met leerlingen over taalsysteem en
taalgebruik? Geef je voldoende input over taalbeschouwing tijdens interacties met
leerlingen?
- Stel je voldoende open vragen, zodat leerlingen zelf taalbeschouwelijke aspecten kunnen
ontdekken?
- Organiseer je momenten waarop de leerlingen samen brainstormen, opdrachten uitvoeren
... rond talige aspecten?
- Voorzie je werkvormen die leiden tot actief, samenwerkend en probleemoplossend leren
over taalbeschouwing?
Ondersteuning
= ondersteuning geven kan door feedback te geven terwijl ze lezen, luisteren, spreken, schrijven
Kwaliteitsvolle feedback is een combinatie van:
- Feedback = beschrijving van de huidige stand van zaken
- Feed-up = beschrijving van gewenste leeruitkomst
- Feedforward = beschrijving van de stap die nodig is om tot gewenste leeruitkomst te komen
Scaffolding = de juiste hoeveelheid ondersteuning bieden om de lln een trapje hoger te brengen
Motiveert lln als ze d.m.v. gerichte ondersteuning zelf tot goed resultaat komen
Modeling = model staan om lln te helpen hun doel te bereiken
Persoonlijke ondersteuning geeft je de kans om te differentiëren
Niet voor iedereen een andere taak, maar wel aan iedereen andere ondersteuning
Hoofdstuk 1: Taalkrachtig onderwijs
0. 7 principes bij taalbeschouwing
Zeven principes:
1. Stimuleert een positieve talige grondhouding
2. Contextrijk
3. Functioneel
4. (inter)actief
5. Geeft ondersteuning
6. Aandacht voor impliciet en expliciet leren
7. Biedt kansen tot reflectie
Talige grondhouding
= je houdt rekening met motivatie en andere sociaal-emotionele factoren:
- Veilige oefencontext
Moeten kunnen experimenteren, in omgeving waar ze durven
Als lln gestimuleerd worden om taal te gerbuiken en voelen dat ze fouten mogen maken,
creëer je veilige en positieve omgeving
- Talige repertoire omarmen
Aanvaarden dat elk kind op een ander tempo leert
Appreciëren wat ze wel al kunnen en oog hebben bij individueel kind
Ook zo voor andere talen: interesse tonen zorgt voor veilige leeromgeving
- Hoge verwachtingen koesteren
Lln moeten voelen dat leerkracht gelooft in hun taalleervermogen
Geeft lln zelfvertrouwen, worden aangemoedigd te leren en nieuwe kennis, vaardigheden en
attitudes te ontwikkelen
Lln worden uitgedaagd -> zorgt voor rijk taalaanbod en motivatie
- Moedig je leerlingen aan om hun verwondering, vragen of reflecties over talige aspecten te
uiten?
- Is er ruimte voor de natuurlijke interesse van kinderen voor taal? Speel je in op hun
reacties, uitspraken en ideeën?
- Gebruik je de talige en culturele diversiteit in je klas als bron voor leren? Geef je leerlingen
de mogelijkheid om daarbij hun eigen tool te gebruiken?
- Geloof je dat elke leerling kan leren reflecteren over taal? Toon je dat door leerlingen talig
uit te dagen?
, Contextrijk
= nieuwe taal betekenis te geven door in te spelen op de voorkennis en motivatie en door aan te
sluiten bij de leefwereld van de leerlingen. Vanuit concrete materialen en situaties verbind je ze met
abstracte leerinhouden
Context moet niet alleen rijk zijn, ook ondersteunend met bijvoorbeeld visuele ondersteuning.
- Visuele ondersteuning
- Concrete ervaringen (koppelen ervaring aan abstract begrip)
- Eerder opgedane kennis en ervaringen (kapstokken)
- …
- Sluit de taalbeschouwingsactiviteit aan bij de input en interesses van leerlingen?
- Roep je voorkennis van talige aspecten en taalbeschouwelijke begrippen op vóór de
activiteit? Bied je talige aspecten zo aan dat leerlingen ze meteen kunnen koppelen aan
hun leefwereld en/of voorkennis?
- Is er een voldoende rijk aanbod (concreet materiaal dat leerlingen zich laat verwonderen,
doet nadenken, vragen doet stellen ... over taal)? Zorg je voor een rijk taalaanbod over
aspecten van het taalsysteem en over taalgebruik en taalgedrag?
- Leg je het verband tussen taalgebruik en taalbeschouwing?
Functioneel
= taal inzetten om relevante en alledaagse doelen te bereiken, is de belangrijkste reden en motivatie
om taal te gebruiken.
Als taal een middel wordt om betekenisvolle taken op te lossen, wordt (taal)onderwijs functioneler.
Als leerkracht: talig doel voor ogen houden !
Werkt motiverend en zorgt voor meer betrokkenheid bij de les
Ook meer uitdaging dat zorgt voor voortuitgang in taalleerproces
- Leidt de taalbeschouwingsopdracht tot een concreet eindresultaat? Helpen de
taalbeschouwelijke inzichten de leerlingen om andere communicatieve doelen te bereiken
en hun taalvaardigheid te verbeteren?
- Weten de leerlingen waarom ze over aspecten van taalbeschouwing moeten nadenken?
Reflecteren de leerlingen over het taalsysteem of taalgebruik met een voor hen relevant en
interessant doel?
- Is er voldoende uitdaging voor leerlingen, waardoor ze hun taalbeschouwingscompetenties
kunnen versterken?
(inter)actief
= om taal te verwerven moeten we veel kansen krijgen om actief met taal aan de slag te gaan, met
veel taalaanbod en verschillende contexten
- Leraar-leerlinginteractie
, Als leerkracht: zorgen dat iedereen genoeg persoonlijk taalaanbod en feedback krijgt
Door prikkelende vragen te stellen
Door rijke verwoording voor te stellen
Door terug te verwijzen naar het doel van de taak
Hier ondersteun je de leerling mee
- Leerling-leerlinginteractie
Door samen te werken stimuleer je ook het taalleerproces, je biedt de leerlingen functionele
interactiekansen:
Homogene of heterogene groepjes
Verdeling
Verdeelde informatie
…
- Actief
Leerlingen moeten zelf aan de slag kunnen gaan met materialen en lesinhouden en kunnen
experimenteren, zo onthouden ze de taal beter
- Voorzie je tijd en ruimte om in interactie te gaan met leerlingen over taalsysteem en
taalgebruik? Geef je voldoende input over taalbeschouwing tijdens interacties met
leerlingen?
- Stel je voldoende open vragen, zodat leerlingen zelf taalbeschouwelijke aspecten kunnen
ontdekken?
- Organiseer je momenten waarop de leerlingen samen brainstormen, opdrachten uitvoeren
... rond talige aspecten?
- Voorzie je werkvormen die leiden tot actief, samenwerkend en probleemoplossend leren
over taalbeschouwing?
Ondersteuning
= ondersteuning geven kan door feedback te geven terwijl ze lezen, luisteren, spreken, schrijven
Kwaliteitsvolle feedback is een combinatie van:
- Feedback = beschrijving van de huidige stand van zaken
- Feed-up = beschrijving van gewenste leeruitkomst
- Feedforward = beschrijving van de stap die nodig is om tot gewenste leeruitkomst te komen
Scaffolding = de juiste hoeveelheid ondersteuning bieden om de lln een trapje hoger te brengen
Motiveert lln als ze d.m.v. gerichte ondersteuning zelf tot goed resultaat komen
Modeling = model staan om lln te helpen hun doel te bereiken
Persoonlijke ondersteuning geeft je de kans om te differentiëren
Niet voor iedereen een andere taak, maar wel aan iedereen andere ondersteuning
