Samenvatting vroegtijdig signaleren van problemen

VROEGTIJDIG SIGNALEREN VAN
PROBLEMEN
1 INLEIDING

 Atypische spraak- en taalontwikkeling:
- Niet alle kinderen verwerven spraak en taal zoals doorsnee kinderen
- Problemen kunnen een achterstand of een stoornis inhouden
- Atypische ontwikkeling is een van de meest voorkomende ontwikkelingsproblemen bij
jonge kinderen (prevalentie 2-19%, volgens Visser-Bochane in Sanders, 2022)

- Impact op het kind:
 Atypische spraak- en taalontwikkeling heeft grote gevolgen voor de dagelijkse
leefwereld van het kind
 Het sterkste ontwikkelingsmoment voor spraak en taal ligt bij kinderen tot 6 jaar
 Belang van vroegtijdige interventie:
- Tijdige logopedische begeleiding kan grotere achterstanden voorkomen
- Professionele alertheid is nodig, vooral voor:
 Meisjes (vaak later gediagnosticeerd)
 Meertalige kinderen (risico op late diagnose, volgens Wiefferink, 2020)
 Begeleiding voor vroege signalering:
- Ouders, kinderopvang en peuterschool moeten beter begeleid worden om
taalproblemen vroegtijdig te herkennen
- Logopedisten spelen een belangrijke rol door misvattingen zoals “Het komt wel goed”
te corrigeren en problemen serieus te nemen



2 LOGOPEDISCHE INTERVENTIE

 Communicatie met ouders:
- Ouders nemen signalen van spraak- en taalproblemen vaak niet direct serieus
- Logopedisten moeten begrip tonen en ouders ondersteunen bij onderzoek en
diagnosestelling
- Het belang van goede spraak- en taalontwikkeling voor de algehele ontwikkeling
moet benadrukt worden
 Belang van vroege signalering:
- Essentieel om de gevolgen van achterstanden of stoornissen te beperken


Pagina | 1

, - Problemen opmerken door de omgeving betekent vaak dat het al te laat is
- Regelmatige screenings zijn noodzakelijk
 Diagnostiek en behandeling:
- Bij onvoldoende screeningsresultaten moet een grondig onderzoek plaatsvinden
- Vroegtijdige logopedische behandeling wordt gestart indien nodig
 Onderzoeksmethoden:
- Gestandaardiseerde taaltests:
 Niet altijd geschikt voor jonge en/of meertalige kinderen
 Geven soms een vertekend beeld en zijn momentopnames
- Alternatieve methoden:
 Spontane spraak- en taalanalyse
 Gebruik van screeningsinstrumenten
 Observatielijsten

2.1.1 OBSERVATIELIJSTEN

 Kennis van mijlpalen essentieel:
- Noodzakelijk om atypische spraak- en taalontwikkeling tijdig te signaleren
- Begeleiders van jonge kinderen zouden gebruik moeten maken van observatielijsten
 Observatie-instrumenten:
- Nederland: JGZ-richtlijn taalontwikkeling
 Gericht op kinderen tot 4 jaar via observatie en ouderrapportage
 Gebaseerd op het Van Wiechenonderzoek (peilt naar: taalkenmerken, fijne
motoriek, adaptatie, persoonlijkheid, sociaal gedrag, grove motoriek)
- Vlaanderen: PION (Peuters in ontwikkeling), vergelijkbaar met JGZ
 Andere screeningsinstrumenten:
- VTO-taalsignaleringsinstrument
- Focus-34-nl
- ICS Schaal voor verstaanbaarheid Nederlands in de context
- ELS (Early Language Scale): Vervangt de SNEL-test volgens Bochane (2021)
 Bewustzijn van beperkingen:
- Screeningsinstrumenten kunnen vals positieve of vals negatieve uitkomsten geven
- Het gebruik van de Gereviseerde Minimum Spreeknormen wordt aanbevolen
(beschikbaar via Smartonderwijs)




Pagina | 2