Samenvatting adolescentie

ADOLESCENTIE
1 Identiteit: wie ben ik?............................................................................................................ 2

1.1 Belang ideniteit.............................................................................................................. 2

1.2 Zelfbeeld: beschrijving van het ik...................................................................................2

1.3 Eigenwaarde: beoordeling van het ik.............................................................................3

1.3.1 Genderverschillen in eigenwaarde..........................................................................4

1.3.2 Sociaal-economische status en eigenwaarde.........................................................4

1.4 Identieitsvorming in de adolescentie: verandering of crisis............................................6

1.4.1 Maatschappelijke druk en afhankelijkheid van vrienden en leeftijdgenoten.............7

1.4.2 Pyschosociaal moratorium......................................................................................7

1.4.3 Kritiek op de theorie van Erikson.............................................................................7

1.5 Marcia’s theorie van identiteitsontwikkeling...................................................................8

1.6 Culturele identiteit........................................................................................................12

2 Relaties: familie en vrienden..............................................................................................13

2.1 Familiebanden.............................................................................................................13

2.1.1 De zoektoch naar autonomie.................................................................................13

2.1.2 Cultuur en autonomie............................................................................................14

2.1.3 De mythe van de generatiekloof............................................................................14

2.2 Relaties met leeftijdgenoten: het belang van ‘erbij horen’............................................15

2.2.1 Vriendenclubs en subculuturen.............................................................................16

2.2.2 Genderrelaties.......................................................................................................17

2.2.3 Populariteit en druk van leeftijdgenoten.................................................................18

2.2.4 comformiteit........................................................................................................... 19




Pagina | 1

,1 IDENTITEIT: WIE BEN IK?

1.1 BELANG IDENITEIT

 Adolescenten worden zich bewust van hun plek in de maatschappij
- Ze beginnen vragen te stellen zoals: "Wie ben ik?" en "Waar hoor ik bij?".
- Dit proces speelt een essentiële rol in de ontwikkeling van een adolescent.
 Adolescenten ontwikkelen abstracte denkvormen en intellectuele vermogens.
- Dit stelt hen in staat om complexe zaken te begrijpen en verbanden te leggen.
- Het helpt hen een beeld te vormen van zichzelf als individu.
 Het vormen van een identiteit
- Is belangrijk om hun toekomstige rol in de maatschappij beter te begrijpen en in te
vullen.
- Dit proces helpt hen om zichzelf als volwassen individu te positioneren.
 Identiteit wordt belangrijker door ingrijpende fysieke veranderingen in de puberteit.
- Adolescenten worden zich bewust van hun eigen lichaam en hoe anderen op hen
reageren.
- Ze ervaren nieuwe manieren van reageren die ze niet gewend zijn.
- Deze veranderingen leiden vaak tot grote verschuivingen in

 Het zelfbeeld.

 De eigenwaarde van tieners.

- Dit proces is cruciaal in het besef van hun eigen identiteit

1.2 ZELFBEELD: BESCHRIJVING VAN HET IK

 Voorbeeld Gea
- Gea maakt een duidelijk onderscheid tussen hoe zij zichzelf ziet en hoe anderen haar
zien.
- Als kind beschreef Gea zichzelf met enkele eigenschappen, maar als adolescent kan
ze het onderscheid maken tussen interne en externe perceptie
 Adolescenten ontwikkelen een bredere visie op zichzelf, wat verband houdt met een
toename in zelfbewustzijn.
- Ze gaan zichzelf beschrijven op een meer gestructureerde en samenhangende
manier.
- Dit omvat verschillende aspecten van hun identiteit:

 Fysiek zelfbeeld: "Ik ben creatief."

 Sociaal zelfbeeld: "Ik heb weinig vrienden."

Pagina | 2

,  Schoolgebonden zelfbeeld: "Ik haal goede cijfers voor biologie."

- Veranderingen in zelfbeschrijvingen ontstaan door de loop van hun ontwikkeling.
- Fysieke veranderingen en ervaringen spelen hierbij een belangrijke rol.
- Tijdens de adolescentie beschrijven tieners zichzelf vaker aan de hand van
ideologieën of waarden, zoals:

 "Ik ben milieubewust."

 "Ik kan heel goed basketballen."

 Van Damme (2011):
- Biologische, cognitieve en sociaal-emotionele veranderingen beïnvloeden de vorming
van het zelfbeeld.
- Het zelfbeeld wordt complexer, georganiseerder en coherenter naarmate de
adolescentie vordert.

 Het ontwikkelen van een samenhangend zelfbeeld verloopt niet altijd soepel.

 Groeiende differentiatie in het zelfbeeld kan soms voor innerlijke conflicten
zorgen.

 In de vroege adolescentie willen jongeren zichzelf idealiseren:
- Vb. "Ik ben sociaal en ben graag samen met anderen."
- Wanneer gedrag niet strookt met dit ideaalbeeld, kan dit leiden tot onzekerheid vb. "Ik
wil graag sociaal zijn, maar soms wil ik liever alleen zijn."
 Aan het einde van de adolescentie
- Leren jongeren omgaan met uiteenlopende gedragingen en gevoelens
- Ze leren accepteren dat verschillende situaties verschillende gedragsreacties
oproepen



1.3 EIGENWAARDE: BEOORDELING VAN HET IK

 Weten wie je bent vs accepteren wie je bent
- Het begrijpen van wie je bent (zelfbeeld) en dit accepteren (eigenwaarde) zijn twee
verschillende processen.
- Adolescenten ontwikkelen steeds meer inzicht in wie ze zijn, maar worstelen soms
met acceptatie.
 Adolescenten beoordelen zichzelf op verschillende aspecten, zoals:
- Schoolprestaties: Bijvoorbeeld hoe goed ze zijn in een bepaald vak.
- Sociale vaardigheden: Hoe populair ze zijn bij leeftijdsgenoten.


Pagina | 3