Wetgeving
College 1
Het recht in eigen handen nemen noem je eigenrichting, de overheid heeft een monopolie
op straffen, dit wil zeggen dat de overheid de volledige controle heeft over straffen. De
overheid is de enige die straffen kan opleggen. Eigenrichting is strafbaar.
Materieel strafrecht: dan hebben we het over wat
een strafbaar feit is, en wat wel en niet is toegestaan.
En welke straffen hierop staan (de strafmaat).
- wat is een strafbaar feit
- welk gedrag is niet toegestaan
- welke straffen daarop staan
Formeel strafrecht: de processen van de straffen.
Het strafprocesrecht, strafvordering en procedure bij
een vermoedelijk strafbaar feit.
- strafprocesrecht
- strafvordering
- procedure bij een vermoedelijk strafbaar feit
Op de afbeelding hiernaast staat het rechtssysteem van nederland in grote lijnen
Opbouw Wetboek van Strafrecht:
- Eerste boek. Algemeen deel
- Tweede boek: Misdrijven (ernstige vormen van criminaliteit)
- Derde boek: Overtredingen (lichte vormen van criminaliteit)
Wanneer krijg ik een strafblad?: Bij een misdrijf krijg je altijd een strafblad (als je ouder
bent dan 12 jaar). Bij een overtreding hangt het af van de soort overtreding en de opgelegde
straf. Als je een strafblad hebt sta je geregistreerd bij Justitie. Een strafblad heet officieel
'uittreksel justitiële documentatie'.
De 4 componenten van een strafbaar feit:
1. Menselijke gedraging (MG), gedachtes zijn niet strafbaar.
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO), gedrag is alleen strafbaar als dat in de wet
staat (legaliteitsbeginsel).
3. Wederrechtelijkheid (W) (= in strijd met het recht), in iedere individuele strafzaak
zal de rechter bewezen verklaarde feitelijke gedraging uit de tenlastelegging
juridisch moeten benoemen, dwz kwalificeren (= juridisch benoemen). Als iemand
niet handelt in strijd met het recht, m.a.w., als zijn gedrag niet verkeerd is, dan
1
, dient er ook geen straf te volgen. We hebben het over de wederrechtelijkheid van
de gedraging, het gerechtvaardigd zijn van de daad.
4. Schuld/verwijtbaarheid (V), Wie anders had kunnen handelen en dit niet heeft
gedaan, heeft verwijtbaar gehandeld.
-> vier lagen model
Op een dagvaarding staat een tenlastelegging.
Menselijke gedraging
Gedachten zijn niet strafbaar, het moet uitgevoerd worden.
Wettelijke delictsomschrijving
Gedrag is alleen strafbaar als het in de wet staat (legaliteitsbeginsel). Staat het er NOG niet
in? Dan ben je niet strafbaar.
Wederrechtelijkheid
In strijd met het recht, Als iemand niet handelt in strijd met het recht, m.a.w., als zijn gedrag
niet verkeerd is, dan dient er ook geen straf te volgen.
Schuld (verwijtbaarheid)
Iemand kan ontoerekeningsvatbaar worden verklaart, je kan dan bijvoorbeel niet gestraf
worden voor moord omdat je gek in je hoofd bent.
In een tenlastelegging wordt de situatie beschreven bijvoorbeeld:
‘Hij op of omstreeks 4 juli 2015, te Amsterdam, opzettelijk en met voorbedachten rade Thea
Pieterse van het leven heeft beroofd, immers hij heeft met opzet en na kalm en rustig beraad
met een pistool een kogel afgevuurd op het lichaam van Pieterse, waardoor deze een
perforerende schotverwonding van de rechterlong bekwam, ten gevolge waarvan zij is
overleden.
(art. 289 Sr)’
Soms worden er voorwaarden genoemd, of het bijvoorbeeld per ongeluk of opzettelijk is. Dit
stuk tekst bevat bestanddelen en elementen. bestanddelen zijn strafbaarheid voorwaarden
die de wetgever in de delictsomschrijving heeft opgenomen. Toch leidt niet elke gedraging
die bewezen is en alle bestanddelen van een delictsomschrijving omvat tot strafbaarheid.
Als algemeen uitgangspunt van het strafrecht geldt: een gedraging is slechts strafbaar indien
die gedraging wederrechtelijk is en aan de dader te verwijten.
Dus:
Bestanddelen staan omschreven in de delictsomschrijving van het strafbaar feit
Elementen staan (meestal) niet in de delictsomschrijving omschreven, maar worden
verondersteld wel aanwezig te zijn. Voorbeeld van een element is;
- schuld
- wederrechtelijkheid
Bestanddelen moeten in de dagvaarding worden opgenomen en in het strafproces door de
rechter worden bewezen. Voor elementen voldoet de aannemelijkheid dat ze zijn vervuld.
2
, Causaliteit -> oorzaak gevolg
Bestanddelen en elementen:
Om strafrechtelijk te kunnen optreden tegen een menselijke gedraging moeten alle
onderdelen van de delictsomschrijving vervuld zijn. Aan dergelijke in de wet genoemde
voorwaarden moet voldaan zijn wil de rechter een gedraging als strafbaar feit kunnen
kwalificeren. In het algemeen worden deze voorwaarden bestanddelen genoemd.
Dus bestanddelen = strafbaarheidvoorwaarden die de wetgever in de delictsomschrijving
heeft opgenomen.
Bij het formuleren van de delictsomschrijvingen heeft de wetgever getracht deze algemene
strafbaarheids-voorwaarden binnen de bestanddelen te ‘vangen’.
De woorden binnen een delictsomschrijving zijn zodanig gekozen dat indien een gedraging
hieronder te kwalificeren is, ervan uitgegaan kan worden dat dat gedrag dan ook
wederrechtelijk en verwijtbaar zal zijn.
College 2
Culpa = schuld
Culpoos = per ongeluk
Culpoos handelen = niet-opzettelijk
Schuld = heb je het gevolg niet gewild, te veel risico genomen
Opzet = willens en wetens
Er zijn twee soorten doodslag:
- Doodslag = opzettelijk iemand doden.
- Dood door schuld = niet opzettelijk, maar wel zijn of haar schuld.
Verschillende graden van opzet:
1. Opzet met bedoeling (schilderij vernielen)
2. Voorwaardelijk opzet, met mogelijkheidsbewustzijn (inhaalmanoeuvre)
3. Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn (100% kans, reder tijdbom primair
voor verzekeringsgeld, zeker dat er doden vallen)
Mishandeling, opruien, verzetten e.a = opzetdelicten.
Criterium van het Hoge Raad bij opzet: het welbewust aanvaarden van de aanmerkelijke
kans dat…(of het op de koop toenemen van de aanmerkelijke kans dat…)’. Bij dood door
schuld is dat aanmerkelijke onvoorzichtigheid.
In delictsomschrijvingen zijn verschillende varianten van opzet te vinden. Echter, alle
varianten hebben één ding gemeen: er moet altijd sprake zijn van een vorm van willen en
weten, waarbij soms het accent ligt op het weten (‘wetende dat’) en soms op het willen (‘met
het oogmerk om’).
3
College 1
Het recht in eigen handen nemen noem je eigenrichting, de overheid heeft een monopolie
op straffen, dit wil zeggen dat de overheid de volledige controle heeft over straffen. De
overheid is de enige die straffen kan opleggen. Eigenrichting is strafbaar.
Materieel strafrecht: dan hebben we het over wat
een strafbaar feit is, en wat wel en niet is toegestaan.
En welke straffen hierop staan (de strafmaat).
- wat is een strafbaar feit
- welk gedrag is niet toegestaan
- welke straffen daarop staan
Formeel strafrecht: de processen van de straffen.
Het strafprocesrecht, strafvordering en procedure bij
een vermoedelijk strafbaar feit.
- strafprocesrecht
- strafvordering
- procedure bij een vermoedelijk strafbaar feit
Op de afbeelding hiernaast staat het rechtssysteem van nederland in grote lijnen
Opbouw Wetboek van Strafrecht:
- Eerste boek. Algemeen deel
- Tweede boek: Misdrijven (ernstige vormen van criminaliteit)
- Derde boek: Overtredingen (lichte vormen van criminaliteit)
Wanneer krijg ik een strafblad?: Bij een misdrijf krijg je altijd een strafblad (als je ouder
bent dan 12 jaar). Bij een overtreding hangt het af van de soort overtreding en de opgelegde
straf. Als je een strafblad hebt sta je geregistreerd bij Justitie. Een strafblad heet officieel
'uittreksel justitiële documentatie'.
De 4 componenten van een strafbaar feit:
1. Menselijke gedraging (MG), gedachtes zijn niet strafbaar.
2. Wettelijke delictsomschrijving (DO), gedrag is alleen strafbaar als dat in de wet
staat (legaliteitsbeginsel).
3. Wederrechtelijkheid (W) (= in strijd met het recht), in iedere individuele strafzaak
zal de rechter bewezen verklaarde feitelijke gedraging uit de tenlastelegging
juridisch moeten benoemen, dwz kwalificeren (= juridisch benoemen). Als iemand
niet handelt in strijd met het recht, m.a.w., als zijn gedrag niet verkeerd is, dan
1
, dient er ook geen straf te volgen. We hebben het over de wederrechtelijkheid van
de gedraging, het gerechtvaardigd zijn van de daad.
4. Schuld/verwijtbaarheid (V), Wie anders had kunnen handelen en dit niet heeft
gedaan, heeft verwijtbaar gehandeld.
-> vier lagen model
Op een dagvaarding staat een tenlastelegging.
Menselijke gedraging
Gedachten zijn niet strafbaar, het moet uitgevoerd worden.
Wettelijke delictsomschrijving
Gedrag is alleen strafbaar als het in de wet staat (legaliteitsbeginsel). Staat het er NOG niet
in? Dan ben je niet strafbaar.
Wederrechtelijkheid
In strijd met het recht, Als iemand niet handelt in strijd met het recht, m.a.w., als zijn gedrag
niet verkeerd is, dan dient er ook geen straf te volgen.
Schuld (verwijtbaarheid)
Iemand kan ontoerekeningsvatbaar worden verklaart, je kan dan bijvoorbeel niet gestraf
worden voor moord omdat je gek in je hoofd bent.
In een tenlastelegging wordt de situatie beschreven bijvoorbeeld:
‘Hij op of omstreeks 4 juli 2015, te Amsterdam, opzettelijk en met voorbedachten rade Thea
Pieterse van het leven heeft beroofd, immers hij heeft met opzet en na kalm en rustig beraad
met een pistool een kogel afgevuurd op het lichaam van Pieterse, waardoor deze een
perforerende schotverwonding van de rechterlong bekwam, ten gevolge waarvan zij is
overleden.
(art. 289 Sr)’
Soms worden er voorwaarden genoemd, of het bijvoorbeeld per ongeluk of opzettelijk is. Dit
stuk tekst bevat bestanddelen en elementen. bestanddelen zijn strafbaarheid voorwaarden
die de wetgever in de delictsomschrijving heeft opgenomen. Toch leidt niet elke gedraging
die bewezen is en alle bestanddelen van een delictsomschrijving omvat tot strafbaarheid.
Als algemeen uitgangspunt van het strafrecht geldt: een gedraging is slechts strafbaar indien
die gedraging wederrechtelijk is en aan de dader te verwijten.
Dus:
Bestanddelen staan omschreven in de delictsomschrijving van het strafbaar feit
Elementen staan (meestal) niet in de delictsomschrijving omschreven, maar worden
verondersteld wel aanwezig te zijn. Voorbeeld van een element is;
- schuld
- wederrechtelijkheid
Bestanddelen moeten in de dagvaarding worden opgenomen en in het strafproces door de
rechter worden bewezen. Voor elementen voldoet de aannemelijkheid dat ze zijn vervuld.
2
, Causaliteit -> oorzaak gevolg
Bestanddelen en elementen:
Om strafrechtelijk te kunnen optreden tegen een menselijke gedraging moeten alle
onderdelen van de delictsomschrijving vervuld zijn. Aan dergelijke in de wet genoemde
voorwaarden moet voldaan zijn wil de rechter een gedraging als strafbaar feit kunnen
kwalificeren. In het algemeen worden deze voorwaarden bestanddelen genoemd.
Dus bestanddelen = strafbaarheidvoorwaarden die de wetgever in de delictsomschrijving
heeft opgenomen.
Bij het formuleren van de delictsomschrijvingen heeft de wetgever getracht deze algemene
strafbaarheids-voorwaarden binnen de bestanddelen te ‘vangen’.
De woorden binnen een delictsomschrijving zijn zodanig gekozen dat indien een gedraging
hieronder te kwalificeren is, ervan uitgegaan kan worden dat dat gedrag dan ook
wederrechtelijk en verwijtbaar zal zijn.
College 2
Culpa = schuld
Culpoos = per ongeluk
Culpoos handelen = niet-opzettelijk
Schuld = heb je het gevolg niet gewild, te veel risico genomen
Opzet = willens en wetens
Er zijn twee soorten doodslag:
- Doodslag = opzettelijk iemand doden.
- Dood door schuld = niet opzettelijk, maar wel zijn of haar schuld.
Verschillende graden van opzet:
1. Opzet met bedoeling (schilderij vernielen)
2. Voorwaardelijk opzet, met mogelijkheidsbewustzijn (inhaalmanoeuvre)
3. Opzet met noodzakelijkheidsbewustzijn (100% kans, reder tijdbom primair
voor verzekeringsgeld, zeker dat er doden vallen)
Mishandeling, opruien, verzetten e.a = opzetdelicten.
Criterium van het Hoge Raad bij opzet: het welbewust aanvaarden van de aanmerkelijke
kans dat…(of het op de koop toenemen van de aanmerkelijke kans dat…)’. Bij dood door
schuld is dat aanmerkelijke onvoorzichtigheid.
In delictsomschrijvingen zijn verschillende varianten van opzet te vinden. Echter, alle
varianten hebben één ding gemeen: er moet altijd sprake zijn van een vorm van willen en
weten, waarbij soms het accent ligt op het weten (‘wetende dat’) en soms op het willen (‘met
het oogmerk om’).
3
