i
In dit verslag staat beschreven wat een
intramusculaire injectie inhoud, welke
naalden je hiervoor kan gebruiken,
complicaties, verpleegkundige
aandachtspunten en een veelvoorkomend
medicijn wat I.M geïnjecteerd word.
Intramuscu
lair
injecteren
Verpleegkunde 2e jaar
,Inhoud
Geschikte injectiegebieden kinderen.....................................................................................................4
De verboden plaatsen............................................................................................................................4
De gevaren.............................................................................................................................................4
Toedieningstechnieken bij een intramusculaire injectie........................................................................4
Hoeveelheid vloeistof per injectie..........................................................................................................5
Verpleegkundige aandachtspunten........................................................................................................6
Hydroxocobalamine...............................................................................................................................7
1
,Intramusculaire injectie
Een intramusculaire injectie (i.m.) betekent dat je een medicijn in een spier spuit (intra =
in/binnen, musculus = spier). Omdat de spieren heel goed doorbloed zijn en dus veel
bloedvaten bevatten, worden medicijnen gemakkelijk en snel in de bloedbaan opgenomen.
Je kunt ook medicijnen die in het onderhuidse weefsel irritatie opleveren, door de stof zelf, of
door de hoeveelheid vloeistof waarin ze zijn opgelost, intramusculair goed toedienen.
Antibiotica bijvoorbeeld kun je niet s.c. maar wel i.m. toedienen. Verder is de hoeveelheid
maximaal toe te dienen vloeistof groter, tot 15 ml, afhankelijk van de algemene lichamelijke
toestand van de zorgvrager. Iemand van 1.96 meter met een lichaamsgewicht van 95 kilo
kan meestal meer verdragen dan iemand van 1.55 meter die 47 kilo weegt.
Helaas heeft i.m. injecteren echter ook nadelen. Naast de pijn en angst van de zorgvrager
voor de injectie, kan er ook beschadiging ontstaan van:
Zenuwbanen
Bloedvaten
Botweefsel
Deze nadelen hebben alles te maken met de anatomie van de specifieke zorgvrager; je weet
niet precies waar alle zenuwbanen en bloedvaten liggen. Om de eerste twee nadelen te
voorkomen, kies je de injectieplaats zo, dat je de grote bloedvaten en zenuwbanen vermijdt.
Het beschadigen van botweefsel gebeurt als je de naald te diep in het weefsel steekt. Dit is
een technische fout van jou als verpleegkundige, maar bij sommige extreem vermagerde
zorgvragers is het soms moeilijk te voorkomen. Daarom is het bij het klaarmaken van de
injectie belangrijk om je dan al af te vragen hoe de zorgvrager aan wie je de injectie gaat
toedienen, eruitziet. Bij extreem magere zorgvragers gebruik je een kortere injectienaald.
Een ander nadeel is dat dit soort injecties meestal pijnlijk zijn en veel zorgvragers toch wat
angstig zijn voor de injectie. Als de zorgvrager angstig is, verhoogt zijn spierspanning. Als je
in een aangespannen spier prikt, is dit altijd pijnlijker dan in een ontspannen spier. Het is dan
van belang dat je de zorgvrager helpt de spier te ontspannen.
Injectienaald intramusculair
Gebruik voor intramusculaire injecties een iets dikkere en langere naald, bijvoorbeeld 0,8 x
25-38 mm-naalden voor volwassenen. Voor kinderen wordt 16 mm aanbevolen. De lengte
van de naald wordt ook bepaald door de dikte van de onderhuidse bindweefsellaag
2
, Bepalen van de injectieplaats bij een intramusculaire
injectie Hoe groter de spiermassa, hoe meer vloeistof de
spier kan opnemen en verwerken. Daarom injecteer je i.m. bij voorkeur in de volgende
spieren:
De grote bilspier ofwel musculus glutaeus maximus. Deze spier is groot en erg goed
doorbloed, waardoor resorptie van de injectievloeistof optimaal is. Vanwege de grootte van
deze spier kun je de grootste hoeveelheid milliliters toedienen. In het bovenste, buitenste
kwadrant van deze spier kun je veilig injecteren. In dit deel lopen namelijk weinig
zenuwbanen en bloedvaten die in verbinding staan met de benen. Het bepalen van de juiste
plaats van de injectie in de grote bilspier kan op twee manieren. Zoek onderaan de bil het
zitbeen en trek een denkbeeldige lijn naar boven tot aan het hoogste deel van de
bekkenkam. Trek een denkbeeldige lijn die de verticale lijn in twee stukken deelt. Het midden
van het bovenste, buitenste kwadrant is de meest geschikte injectieplaats. Zet je duim op het
hoogste punt van de bekkenkam in de zij van de zorgvrager. Strek je vingers en maak een
cirkelende beweging. De kwart cirkel die binnen de reikwijdte van je hand valt, is over het
algemeen het bovenste, buitenste bilkwadrant, en in het midden daarvan kun je injecteren.
Houd hierbij wel rekening met de grootte van je hand. Als je heel kleine handen hebt en een
grote zorgvrager of andersom, dan werkt deze methode niet en kun je beter de eerste
methode gebruiken.
De dijbeenspier ofwel musculus rectus femoris. Bij het injecteren in de dijbeenspier ga je te
werk als bij de eerste methode van het injecteren in de bilspier. Nu bepaal je de plaats door
precies in het midden van het been een denkbeeldige verticale lijn te trekken tussen lies en
knieschijf. Vervolgens verdeel je de laterale (buitenkant) zijde in drieën: het middelste deel is
nu de juiste plaats om te injecteren.
De deltaspier ofwel musculus deltoïdeus in de bovenarm. Intramusculaire injecties in de
bovenarm komen het minst vaak voor. Het wordt eigenlijk alleen gedaan wanneer het erg
onpraktisch is in het bovenbeen of de bil te spuiten, bijvoorbeeld bij vaccinaties. Ook
wanneer een zorgvrager meerdere intramusculaire injecties nodig heeft, kan het wenselijk
zijn ook in de bovenarm te injecteren (wisselplaatsen). Er zijn injecties die volgens voorschrift
in de musculus deltoïdeus toegediend moeten worden, zoals de DTP-vaccinatie (difterie,
tetanus en polio). De geschiktste plaats is het bovenste derde gedeelte van de bovenarm.
De naald wordt loodrecht op de bovenarm in de huid geprikt. Denk eraan dat er bloedvaten
en zenuwen aan de buitenzijde van de arm lopen. Je mag de insteekplaats dus niet te laag
kiezen.
3
In dit verslag staat beschreven wat een
intramusculaire injectie inhoud, welke
naalden je hiervoor kan gebruiken,
complicaties, verpleegkundige
aandachtspunten en een veelvoorkomend
medicijn wat I.M geïnjecteerd word.
Intramuscu
lair
injecteren
Verpleegkunde 2e jaar
,Inhoud
Geschikte injectiegebieden kinderen.....................................................................................................4
De verboden plaatsen............................................................................................................................4
De gevaren.............................................................................................................................................4
Toedieningstechnieken bij een intramusculaire injectie........................................................................4
Hoeveelheid vloeistof per injectie..........................................................................................................5
Verpleegkundige aandachtspunten........................................................................................................6
Hydroxocobalamine...............................................................................................................................7
1
,Intramusculaire injectie
Een intramusculaire injectie (i.m.) betekent dat je een medicijn in een spier spuit (intra =
in/binnen, musculus = spier). Omdat de spieren heel goed doorbloed zijn en dus veel
bloedvaten bevatten, worden medicijnen gemakkelijk en snel in de bloedbaan opgenomen.
Je kunt ook medicijnen die in het onderhuidse weefsel irritatie opleveren, door de stof zelf, of
door de hoeveelheid vloeistof waarin ze zijn opgelost, intramusculair goed toedienen.
Antibiotica bijvoorbeeld kun je niet s.c. maar wel i.m. toedienen. Verder is de hoeveelheid
maximaal toe te dienen vloeistof groter, tot 15 ml, afhankelijk van de algemene lichamelijke
toestand van de zorgvrager. Iemand van 1.96 meter met een lichaamsgewicht van 95 kilo
kan meestal meer verdragen dan iemand van 1.55 meter die 47 kilo weegt.
Helaas heeft i.m. injecteren echter ook nadelen. Naast de pijn en angst van de zorgvrager
voor de injectie, kan er ook beschadiging ontstaan van:
Zenuwbanen
Bloedvaten
Botweefsel
Deze nadelen hebben alles te maken met de anatomie van de specifieke zorgvrager; je weet
niet precies waar alle zenuwbanen en bloedvaten liggen. Om de eerste twee nadelen te
voorkomen, kies je de injectieplaats zo, dat je de grote bloedvaten en zenuwbanen vermijdt.
Het beschadigen van botweefsel gebeurt als je de naald te diep in het weefsel steekt. Dit is
een technische fout van jou als verpleegkundige, maar bij sommige extreem vermagerde
zorgvragers is het soms moeilijk te voorkomen. Daarom is het bij het klaarmaken van de
injectie belangrijk om je dan al af te vragen hoe de zorgvrager aan wie je de injectie gaat
toedienen, eruitziet. Bij extreem magere zorgvragers gebruik je een kortere injectienaald.
Een ander nadeel is dat dit soort injecties meestal pijnlijk zijn en veel zorgvragers toch wat
angstig zijn voor de injectie. Als de zorgvrager angstig is, verhoogt zijn spierspanning. Als je
in een aangespannen spier prikt, is dit altijd pijnlijker dan in een ontspannen spier. Het is dan
van belang dat je de zorgvrager helpt de spier te ontspannen.
Injectienaald intramusculair
Gebruik voor intramusculaire injecties een iets dikkere en langere naald, bijvoorbeeld 0,8 x
25-38 mm-naalden voor volwassenen. Voor kinderen wordt 16 mm aanbevolen. De lengte
van de naald wordt ook bepaald door de dikte van de onderhuidse bindweefsellaag
2
, Bepalen van de injectieplaats bij een intramusculaire
injectie Hoe groter de spiermassa, hoe meer vloeistof de
spier kan opnemen en verwerken. Daarom injecteer je i.m. bij voorkeur in de volgende
spieren:
De grote bilspier ofwel musculus glutaeus maximus. Deze spier is groot en erg goed
doorbloed, waardoor resorptie van de injectievloeistof optimaal is. Vanwege de grootte van
deze spier kun je de grootste hoeveelheid milliliters toedienen. In het bovenste, buitenste
kwadrant van deze spier kun je veilig injecteren. In dit deel lopen namelijk weinig
zenuwbanen en bloedvaten die in verbinding staan met de benen. Het bepalen van de juiste
plaats van de injectie in de grote bilspier kan op twee manieren. Zoek onderaan de bil het
zitbeen en trek een denkbeeldige lijn naar boven tot aan het hoogste deel van de
bekkenkam. Trek een denkbeeldige lijn die de verticale lijn in twee stukken deelt. Het midden
van het bovenste, buitenste kwadrant is de meest geschikte injectieplaats. Zet je duim op het
hoogste punt van de bekkenkam in de zij van de zorgvrager. Strek je vingers en maak een
cirkelende beweging. De kwart cirkel die binnen de reikwijdte van je hand valt, is over het
algemeen het bovenste, buitenste bilkwadrant, en in het midden daarvan kun je injecteren.
Houd hierbij wel rekening met de grootte van je hand. Als je heel kleine handen hebt en een
grote zorgvrager of andersom, dan werkt deze methode niet en kun je beter de eerste
methode gebruiken.
De dijbeenspier ofwel musculus rectus femoris. Bij het injecteren in de dijbeenspier ga je te
werk als bij de eerste methode van het injecteren in de bilspier. Nu bepaal je de plaats door
precies in het midden van het been een denkbeeldige verticale lijn te trekken tussen lies en
knieschijf. Vervolgens verdeel je de laterale (buitenkant) zijde in drieën: het middelste deel is
nu de juiste plaats om te injecteren.
De deltaspier ofwel musculus deltoïdeus in de bovenarm. Intramusculaire injecties in de
bovenarm komen het minst vaak voor. Het wordt eigenlijk alleen gedaan wanneer het erg
onpraktisch is in het bovenbeen of de bil te spuiten, bijvoorbeeld bij vaccinaties. Ook
wanneer een zorgvrager meerdere intramusculaire injecties nodig heeft, kan het wenselijk
zijn ook in de bovenarm te injecteren (wisselplaatsen). Er zijn injecties die volgens voorschrift
in de musculus deltoïdeus toegediend moeten worden, zoals de DTP-vaccinatie (difterie,
tetanus en polio). De geschiktste plaats is het bovenste derde gedeelte van de bovenarm.
De naald wordt loodrecht op de bovenarm in de huid geprikt. Denk eraan dat er bloedvaten
en zenuwen aan de buitenzijde van de arm lopen. Je mag de insteekplaats dus niet te laag
kiezen.
3
