Yperen, et al. (2010)
Algemeen en specifiek werkzame factoren in de jeugdzorg: stand van de discussie
Inleiding
Effectiever werken binnen de jeugdzorg wordt gezien als erg belangrijk, alleen over de weg ernaar
toe zijn de meningen verdeeld. Aan de ene kant wordt gezegd dat dit bereikt wordt door evidence-
based werken en aan de andere kant wordt gezegd dat het vooral te maken heeft met de
effectiviteit van de hulpverlener.
Opzet van de literatuurstudie
Voor de literatuurstudie is antwoord gezocht op de volgende vragen:
Welk empirisch bewijs is beschikbaar voor effectiviteit van algemeen werkzame factoren?
Wat zegt empirisch onderzoek over de (gewenste) verhouding van algemeen en specifiek
werkzame factoren?
Beeld van de huidige effectiviteit jeugdzorg
De effectiviteit van de hulpverlening wordt vaak uitgedrukt in mate van effectgrootte. Meta-
analyses naar effect van de jeugdzorg laten een matig tot grote effectgrootte zien. Dit betreft over
het algemeen CAU en is vaak gericht op enkelvoudige problematiek.
De effectiviteit van interventies is door monitoring en consequente toepassing van de
behandelprincipes zeker te verdubbelen.
Waar is effectiviteit aan toe te schrijven? Model Lambert c.s.
Lambert stelt dat effectieve jeugdzorg maar voor een klein deel wordt bepaald door de specifieke
interventie, dit zou maar voor 15% van invloed zijn op het resultaat. De overige invloed zou
worden bepaald door factoren die buiten de specifieke methodiek liggen (40% aan
extratherapeutische factoren, 30% algemeen werkzame facoren, 15% placebo effect).
Na bekend maken van deze resultaten zijn er veel die weinig waarde hechten aan de specifieke
interventie.
Nadere beschouwing: aandeel algemeen en specifiek werkzame factoren
Kloppen de percentages van Lambers c.s.?
De percentages in het onderzoek van Lambert zijn verkregen door kwalitatieve schatting en in niet
obv statistische berekeningen. Daarnaast zijn de berekeningen gebaseerd op gedateerd onderzoek
(onderzoek uit 1992 en gebruikte data nog ouder). Het onderzoek is gericht op de vraag of er
verschillen zijn aan te tonen tussen de grote therapie-stromingen en niet of behandeling X bij
gedragsproblemen beter werkt dan behandeling Y. Alle doelgroepen zijn in het onderzoek bij elkaar
genomen en er is geen onderling onderscheid gemaakt. Tegenwoordig wordt er in onderzoek wel
gefocust op een specifieke doelgroep.
In de verwijzingen naar het onderzoek van Lambert (1992) worden verschillenden terminologie
gebruikt. Dit betreft de onderdelen waaraan de effectiviteit van een behandeling toe te schrijven is.
Ook de daarbij horende cijfers komen in de onderzoeken niet overeen.
De tabel laat drie opvallende
dingen zien:
- percentages van
verschillende studies
zijn uiteenlopen
- patroon dat de cliënten in
de studie van Thomas laat
zien is beduidend anders dan
bij de anderen
- (afgezien van de studie
van Thomas) de algemene
trend in de studies van de
verschillende specifieke
therapievormen hoogstens
matig is.
Voor het laatste punt worden meerdere verklaringen gegeven door Asay en Lambert (1999);
De diverse therapieën kunnen overeenkomstige effecten laten zien.
Algemeen en specifiek werkzame factoren in de jeugdzorg: stand van de discussie
Inleiding
Effectiever werken binnen de jeugdzorg wordt gezien als erg belangrijk, alleen over de weg ernaar
toe zijn de meningen verdeeld. Aan de ene kant wordt gezegd dat dit bereikt wordt door evidence-
based werken en aan de andere kant wordt gezegd dat het vooral te maken heeft met de
effectiviteit van de hulpverlener.
Opzet van de literatuurstudie
Voor de literatuurstudie is antwoord gezocht op de volgende vragen:
Welk empirisch bewijs is beschikbaar voor effectiviteit van algemeen werkzame factoren?
Wat zegt empirisch onderzoek over de (gewenste) verhouding van algemeen en specifiek
werkzame factoren?
Beeld van de huidige effectiviteit jeugdzorg
De effectiviteit van de hulpverlening wordt vaak uitgedrukt in mate van effectgrootte. Meta-
analyses naar effect van de jeugdzorg laten een matig tot grote effectgrootte zien. Dit betreft over
het algemeen CAU en is vaak gericht op enkelvoudige problematiek.
De effectiviteit van interventies is door monitoring en consequente toepassing van de
behandelprincipes zeker te verdubbelen.
Waar is effectiviteit aan toe te schrijven? Model Lambert c.s.
Lambert stelt dat effectieve jeugdzorg maar voor een klein deel wordt bepaald door de specifieke
interventie, dit zou maar voor 15% van invloed zijn op het resultaat. De overige invloed zou
worden bepaald door factoren die buiten de specifieke methodiek liggen (40% aan
extratherapeutische factoren, 30% algemeen werkzame facoren, 15% placebo effect).
Na bekend maken van deze resultaten zijn er veel die weinig waarde hechten aan de specifieke
interventie.
Nadere beschouwing: aandeel algemeen en specifiek werkzame factoren
Kloppen de percentages van Lambers c.s.?
De percentages in het onderzoek van Lambert zijn verkregen door kwalitatieve schatting en in niet
obv statistische berekeningen. Daarnaast zijn de berekeningen gebaseerd op gedateerd onderzoek
(onderzoek uit 1992 en gebruikte data nog ouder). Het onderzoek is gericht op de vraag of er
verschillen zijn aan te tonen tussen de grote therapie-stromingen en niet of behandeling X bij
gedragsproblemen beter werkt dan behandeling Y. Alle doelgroepen zijn in het onderzoek bij elkaar
genomen en er is geen onderling onderscheid gemaakt. Tegenwoordig wordt er in onderzoek wel
gefocust op een specifieke doelgroep.
In de verwijzingen naar het onderzoek van Lambert (1992) worden verschillenden terminologie
gebruikt. Dit betreft de onderdelen waaraan de effectiviteit van een behandeling toe te schrijven is.
Ook de daarbij horende cijfers komen in de onderzoeken niet overeen.
De tabel laat drie opvallende
dingen zien:
- percentages van
verschillende studies
zijn uiteenlopen
- patroon dat de cliënten in
de studie van Thomas laat
zien is beduidend anders dan
bij de anderen
- (afgezien van de studie
van Thomas) de algemene
trend in de studies van de
verschillende specifieke
therapievormen hoogstens
matig is.
Voor het laatste punt worden meerdere verklaringen gegeven door Asay en Lambert (1999);
De diverse therapieën kunnen overeenkomstige effecten laten zien.
