Inhoudsopgave urologie
Anatomie ................................................................................................................................................. 2
Pathologie................................................................................................................................................ 9
Heelkunde ............................................................................................................................................. 18
OZT ........................................................................................................................................................ 43
Robotchirurgie ....................................................................................................................................... 59
1
,Anatomie
Leerdoelen
Je kunt op gedetailleerde wijze, met gebruik van de medische terminologie, ten aanzien van de
urinewegen en het urogenitale systeem:
• De bouw en ligging ten opzichte van de omgeving beschrijven
• De onderdelen en de functies benoemen
• De vaat- en zenuwvoorziening beschrijven
Urinewegen
Geheel van de organen dat betrokken is bij het produceren van urine en het transporteren van urine
naar buiten het lichaam, te weten beide nieren, beide ureters = urineleiders, de blaas, de urethra =
urinebuis en bij de man ook de prostaat.
De urinewegen kunnen onderverdeeld worden in de hogere urinewegen en de lagere urinewegen.
Hogere urinewegen:
• Nieren met het nierbekken
• Ureteren
Lagere urinewegen:
• Blaas
• Urethra
• Prostaat bij de man
Hogere urinewegen
De nieren liggen caudaal van het diafragma en ventraal van het wervelkolom. Nieren
zitten vrij ver dorsaal in het lichaam. Hierbij ligt de rechternier lager dan de
linkernier. Nieren kunnen verschuiven, doordat ze niet helemaal vast zitten in het
lichaam. Daardoor is er beweging mogelijk, vooral bij in- en uitademing. Dit heet
renal mobility.
De rechternier ligt tussen de Th12 en L3 wervel en heeft een
nauwe relatie met de lever, flexura hepatica coli en het duodenum. De
linkernier ligt tussen de Th11 en L2 wervel en heeft een nauwe relatie met de
maag, milt, pancreas en flexura lienalis coli. De nieren worden voor een klein
gedeelte beschermt door de zwevende ribben.
De buikwand kan worde ingedeeld aan de hand van botuitsteeksels. Dit zijn denkbeeldige lijnen bij
herkenningspunten. Deze lijnen worden gebruikt voor aanduiding van de klachten. Pijnklachten van
de nieren zitten in de regio lumbalis en regio inguinalis. Dit komt door zwelling / prikkeling van de
nier op achterliggende zenuwen.
2
,De zenuwen die deze prikkeling veroorzaken zijn:
• N. iliohypogastricus
• N. ilioinguinalis
Echter is flankpijn een typischer soort pijn van de nieren.
Het peritoneum is het membraan in het abdomen. Het peritoneum bekleed de buikwand en omvat
de organen. Hierbij onderscheidt het de buikholte van het retroperitoneum. Retroperitoneum = wat
achter het peritoneum ligt. De nieren liggen achter het peritoneum, dus retroperitoneaal.
Om bij de nieren te komen door de buik, kom je de volgende stucturen tegen:
• Openen buikholte
• Verplaatsen vetschort / omentum majus
• Verwijderen dunne darm
• Doornemen mesenterium en verwijderen maag
• Verwijderen buikvlies
Fascie
De nieren worden beschermd door een fascie, namelijk de fascie
renalis. Dit is een voortzetting van het peritoneum en deze fascie
splitst zich rond de nier in twee bladen. Deze bladen zijn:
• Prerenaal blad: fascie van Gerota
• Postrenaal blad
Deze fascie beschermt de nier. Achter de nier voegen deze twee
bladen zicht weer samen rond de grote vaten.
De fascie van Gerota zit helemaal rondom de nier, behalve op het caudale deel van de nier. De nier
bevat alleen caudaal een deel vet voor de ondersteuning. Dit is mogelijk de verklaring van de
wandelende nier = een zakkende nier tot in het bekken. Door het zakken van de nier wordt er pijn
veroorzaakt door druk en rek op de banden en zenuwen. De wandelende nier is al zeer lang een
diagnose bij buikpijn. De behandeling van vroeger bestond uit bedrust, nefrectomie en nefropexie =
vastzetten van de nier. Tegenwoordig wordt er meer een conservatieve behandeling toegepast
(korset en oefeningen).
3
, De fascie renalis is de buitenste bindweefsellaag en hier buiten zit
het pararenaal vet. Binnen de fascia zit het perirenaal vet. Dit
wordt ook wel capsula adiposa = vetkapsel van de nier, genoemd.
Dit vetkapsel zit ook om de bijnieren heen. De binnenste laag is het
capsula fibrosa = het nierkapsel, een straf bindweefsellaag.
Dus de lagen van binnen naar buiten:
• Capsula fibrosa
• Perirenaal vet / capsula adiposa
• Fascia renalis / prerenaal blad (Gerota)
• Pararenaal vet
Opbouw van de nier
De nier bestaat uit verschillende onderdelen. De buitenste laag om de nier is
fibreus kapsel. Dit fibreuze kapsel geeft bijna geen rek, als het wordt
opgerekt veroorzaakt dit erge pijn. Verder bevat de nier een hilum =
nierpoort. Dit geeft de bloedvaten en ureter toegang tot de nier. Het hilum
bevat:
• A. renalis → aanvoerend, zuurstofrijk vat
• V. renalis → afvoerend, zuurstofarm vat
• Ureter
• Zenuwtakjes en lymfevaten
De nieren worden opgedeeld in twee functionerende onderdelen. Dit zijn de cortex =
schors en het medulla = merg. De medulla bestaat uit piramides renalis. Deze staan
in contact met het verzamelsysteem. Papilla renalis = de brug tussen het merg en
het verzamelsysteem. Het verzamelsysteem bestaat uit verschillende aftakkingen.
Allereerst heb je de calices majores = grote kleken. Deze vertakken in 2-3 calices
minora = kleine kelken.
De a. renalis splitst op en leidt naar de piramides. De aftakkingen zitten tussen de medulla en cortex.
Deze aftakkingen lopen uiteindelijk naar de nefron = basiseenheid van de nier. De nefron loopt in de
medulla en de cortex. In de nefron stroomt bloed door het kapsel. Onder een hogedruk vind filtering
plaats van afvalstoffen en opvang van voorurine in de verzamelbuis. Door de hogedruk worden de
kleine afvalstoffen eruit gedrukt, de grote afvalstoffen zijn vaak goede eiwitten die het lichaam wilt
behouden.
4
Anatomie ................................................................................................................................................. 2
Pathologie................................................................................................................................................ 9
Heelkunde ............................................................................................................................................. 18
OZT ........................................................................................................................................................ 43
Robotchirurgie ....................................................................................................................................... 59
1
,Anatomie
Leerdoelen
Je kunt op gedetailleerde wijze, met gebruik van de medische terminologie, ten aanzien van de
urinewegen en het urogenitale systeem:
• De bouw en ligging ten opzichte van de omgeving beschrijven
• De onderdelen en de functies benoemen
• De vaat- en zenuwvoorziening beschrijven
Urinewegen
Geheel van de organen dat betrokken is bij het produceren van urine en het transporteren van urine
naar buiten het lichaam, te weten beide nieren, beide ureters = urineleiders, de blaas, de urethra =
urinebuis en bij de man ook de prostaat.
De urinewegen kunnen onderverdeeld worden in de hogere urinewegen en de lagere urinewegen.
Hogere urinewegen:
• Nieren met het nierbekken
• Ureteren
Lagere urinewegen:
• Blaas
• Urethra
• Prostaat bij de man
Hogere urinewegen
De nieren liggen caudaal van het diafragma en ventraal van het wervelkolom. Nieren
zitten vrij ver dorsaal in het lichaam. Hierbij ligt de rechternier lager dan de
linkernier. Nieren kunnen verschuiven, doordat ze niet helemaal vast zitten in het
lichaam. Daardoor is er beweging mogelijk, vooral bij in- en uitademing. Dit heet
renal mobility.
De rechternier ligt tussen de Th12 en L3 wervel en heeft een
nauwe relatie met de lever, flexura hepatica coli en het duodenum. De
linkernier ligt tussen de Th11 en L2 wervel en heeft een nauwe relatie met de
maag, milt, pancreas en flexura lienalis coli. De nieren worden voor een klein
gedeelte beschermt door de zwevende ribben.
De buikwand kan worde ingedeeld aan de hand van botuitsteeksels. Dit zijn denkbeeldige lijnen bij
herkenningspunten. Deze lijnen worden gebruikt voor aanduiding van de klachten. Pijnklachten van
de nieren zitten in de regio lumbalis en regio inguinalis. Dit komt door zwelling / prikkeling van de
nier op achterliggende zenuwen.
2
,De zenuwen die deze prikkeling veroorzaken zijn:
• N. iliohypogastricus
• N. ilioinguinalis
Echter is flankpijn een typischer soort pijn van de nieren.
Het peritoneum is het membraan in het abdomen. Het peritoneum bekleed de buikwand en omvat
de organen. Hierbij onderscheidt het de buikholte van het retroperitoneum. Retroperitoneum = wat
achter het peritoneum ligt. De nieren liggen achter het peritoneum, dus retroperitoneaal.
Om bij de nieren te komen door de buik, kom je de volgende stucturen tegen:
• Openen buikholte
• Verplaatsen vetschort / omentum majus
• Verwijderen dunne darm
• Doornemen mesenterium en verwijderen maag
• Verwijderen buikvlies
Fascie
De nieren worden beschermd door een fascie, namelijk de fascie
renalis. Dit is een voortzetting van het peritoneum en deze fascie
splitst zich rond de nier in twee bladen. Deze bladen zijn:
• Prerenaal blad: fascie van Gerota
• Postrenaal blad
Deze fascie beschermt de nier. Achter de nier voegen deze twee
bladen zicht weer samen rond de grote vaten.
De fascie van Gerota zit helemaal rondom de nier, behalve op het caudale deel van de nier. De nier
bevat alleen caudaal een deel vet voor de ondersteuning. Dit is mogelijk de verklaring van de
wandelende nier = een zakkende nier tot in het bekken. Door het zakken van de nier wordt er pijn
veroorzaakt door druk en rek op de banden en zenuwen. De wandelende nier is al zeer lang een
diagnose bij buikpijn. De behandeling van vroeger bestond uit bedrust, nefrectomie en nefropexie =
vastzetten van de nier. Tegenwoordig wordt er meer een conservatieve behandeling toegepast
(korset en oefeningen).
3
, De fascie renalis is de buitenste bindweefsellaag en hier buiten zit
het pararenaal vet. Binnen de fascia zit het perirenaal vet. Dit
wordt ook wel capsula adiposa = vetkapsel van de nier, genoemd.
Dit vetkapsel zit ook om de bijnieren heen. De binnenste laag is het
capsula fibrosa = het nierkapsel, een straf bindweefsellaag.
Dus de lagen van binnen naar buiten:
• Capsula fibrosa
• Perirenaal vet / capsula adiposa
• Fascia renalis / prerenaal blad (Gerota)
• Pararenaal vet
Opbouw van de nier
De nier bestaat uit verschillende onderdelen. De buitenste laag om de nier is
fibreus kapsel. Dit fibreuze kapsel geeft bijna geen rek, als het wordt
opgerekt veroorzaakt dit erge pijn. Verder bevat de nier een hilum =
nierpoort. Dit geeft de bloedvaten en ureter toegang tot de nier. Het hilum
bevat:
• A. renalis → aanvoerend, zuurstofrijk vat
• V. renalis → afvoerend, zuurstofarm vat
• Ureter
• Zenuwtakjes en lymfevaten
De nieren worden opgedeeld in twee functionerende onderdelen. Dit zijn de cortex =
schors en het medulla = merg. De medulla bestaat uit piramides renalis. Deze staan
in contact met het verzamelsysteem. Papilla renalis = de brug tussen het merg en
het verzamelsysteem. Het verzamelsysteem bestaat uit verschillende aftakkingen.
Allereerst heb je de calices majores = grote kleken. Deze vertakken in 2-3 calices
minora = kleine kelken.
De a. renalis splitst op en leidt naar de piramides. De aftakkingen zitten tussen de medulla en cortex.
Deze aftakkingen lopen uiteindelijk naar de nefron = basiseenheid van de nier. De nefron loopt in de
medulla en de cortex. In de nefron stroomt bloed door het kapsel. Onder een hogedruk vind filtering
plaats van afvalstoffen en opvang van voorurine in de verzamelbuis. Door de hogedruk worden de
kleine afvalstoffen eruit gedrukt, de grote afvalstoffen zijn vaak goede eiwitten die het lichaam wilt
behouden.
4
