Werkcollege 5 – Bijzondere overeenkomsten – Distributie en franchiseovereenkomst
Combinatie: casus 2, casus 4 en vraag 4c van casus 3.
Die houden allemaal verband met de vrijstellingverordening.
Wat je, je daarvan met name van moet realiseren, dat je rekening moet houden met de
doorwerking van Europese invloeden!
Casus I: Meer Fiats in de Benelux (algemene kwesties, soort afbakening en dan hoe zit het
nou met duurovereenkomst?)
De in Gent (België) gevestigde Benelux-importeur van Fiat, Fiat Benelux BV, is met
eigenaren van in diverse regio’s van Nederland gevestigde garages overeengekomen dat
deze voortaan een bepaald minimum aantal Fiats per jaar van deze BV zullen gaan afnemen
en deze aan hun klanten in de regio zullen gaan verkopen waartoe zij in en bij hun
vestigingen reclame voor Fiats zullen gaan maken.
1a. Wat voor overeenkomsten heeft Fiat Benelux BV aldus met de eigenaren van garages
gesloten?
Distributieovereenkomst. De garage blijft hun eigen formule gebruiken, gaan geen royalty’s
betalen, geen sprake van commerciële methodes.
Het is geen franchise. Je kan 4 vragen stellen: (1) welke handelsnaam wordt er gebruikt, (2)
eenvormige commerciële methode (zelfde manier van aanbieden, vaak zelfde prijzen (maar
dit kan anders zijn, zie bijvoorbeeld supermarkten als jumbo en ah, qua prijzen) worden er
royalty’s betaald (omdat je gebruik mag maken van de intellectuele eigendomsrechten van
de gever (recht op handelsnaam en merkrechten), maar je betaalt ook voor de know-how
(technisch gebied, financieel gebied en op marketing strategie)). (4) Er moet een herkenbare
verkoopformule zijn.
Lees Asser & pronubtia arrest!
1b. Welke varianten van deze overeenkomst worden er zoal onderscheiden?
Verschillende typen: exclusieve distributieovereenkomst als een bv de enige in een bepaalde
regio die goederen mag verkopen bijv. albert heijn alleen krijgt als enige producten van
Unilever. Exclusieve afname/verkoop: dan mag je een bepaald product verkopen. Selectief
distributie: niet aan de beste een contract mag sluiten, alleen een type koper die aan
bepaalde eisen voldoen.
Staat in het boek!
- Exclusieve distributie (alleen (als enige) verkopen, in bijvoorbeeld een bepaald
gebied)
- Selectieve distributie (alleen bepaalde warenhuizen mogen verkopen, zoals
bijvoorbeeld een bijenkorf etc)
- Exclusiefe afname overeenkomsten (dan mag je maar 1 merk verkopen)
1c. Door het recht van welk land c.q. door welk verdrag worden deze overeenkomsten
beheerst?
Rome I art. 4 lid 1 sub f het recht van het land waar de distributeur gevestigd is, dus naar NL
recht. Is dan het nl recht van toepassing als het tot een koop is gekomen, als er een
koopovereenkomst binnen de distributieovk wordt gesloten? Dat is de vraag want dat is een
andere vraag, daar is BE recht van toepassing. Het is dus zo dat een distributie niet een
aantal koopovereenkomsten achter elkaar, die koopovereenkomsten worden binnen die
distributieovk geslote. (Als die landen zijn aangesloten bij het WKV zou ook die van
1
, toepassing kunnen zijn.) Distributieovereenkomst zijn geen koopovereenkomsten maar ze
leiden tot koopovereenkomsten.
Weens koopverdrag niet van toepassing! Omdat het bij Weens koopverdrag er om gaat dat
als jij iets koopt, waar jij persoonlijk iets aan hebt. Bij distributie gaat het om wederverkoop.
Eén van de garage-eigenaren waarmee Fiat Benelux BV een contract heeft gesloten, Van
Essen BV, heeft aan een klant voor € 46.000 een exemplaar van het allernieuwste type Fiat
verkocht. Van Essen BV zal de Fiat pas volgende maand aan de klant kunnen leveren – de
eerste exemplaren van dit type moeten immers nog vanuit Italië bij Fiat Benelux BV
binnenkomen -, maar de klant heeft wel bij voorbaat 20% van de koopprijs aan Van Essen
BV moeten aanbetalen. Wanneer 2 weken later een aantal exemplaren van het allernieuwste
type bij Fiat Benelux BV arriveert, is Van Essen BV inmiddels failliet verklaard.
2. Kan de klant zich tegenover Fiat Benelux BV op art. 7:421 lid 1 BW beroepen om de
eigendom van een exemplaar van het nieuwste type Fiat te verwerven?
Hier is geen sprake van een lastgevingsovereenkomst (het verrichten van
rechtshandelingen), want van Essen heeft zich verbonden om zoveel auto’s per jaar te
verkopen, maar hij doet dit voor eigen risico (dat hij in eigen naam handelt maakt niet uit,
want dat kan ook bij lastgeving).
Klant zegt Fait is lastgever van de lasthebber van Essen, dat is niet zo! Van Essen verkoopt
de autos niet voor Fait, maar voor zichzelf. Klant kan dus niets met 7:421 lid 1 BW. Kan wel
als het ook als lastgeving te kwalificeren is!
Na een paar jaren heeft Fiat Benelux BV de organisatie van haar dealernetwerk in Nederland
op de schop genomen: de Nederlandse regio’s moeten, volgens deze importeur,
grootschaliger worden en in sommige regio’s moeten onder de dealer voor die regio ook sub-
dealers komen. Hiertoe heeft Fiat Benelux BV per brief haar overeenkomst met Nieuwkoop,
de dealer voor de regio Den Bosch, op een termijn van 3 maanden opgezegd. Nieuwkoop
had met Fiat Benelux BV echter een dealerovereenkomst voor 8 jaren gesloten waarvan nog
maar 4 jaren zijn verstreken.
3a. Wat is het effect van deze opzegging door Fiat Benelux BV?
Opzegging heeft geen effect, want er zijn geen onvoorziene omstandigheden en dus mag er
niet worden opgezegd (overeenkomst voor bepaalde tijd, want is hier voor 8 jaar een ovk
overeengekomen mondia/calanda), opzegging is nietig er is dan geen effect en door niet
te leveren zijn ze aan het wanpresteren.
Mondia/Calandia distributieovk bepaalde tijd, in beginsel niet opzegbaar.
Deze opzegging is niet rechtsgeldig, geen zwaarwegend belang.
- Duurovereenkomst?
- Bepaalde tijd? Ja.
- Onbepaalde tijd?
- Opzegregeling in het contract?
- Geen opzegregeling in het contract? Nee.
- Iets in het contract? Dan ga je kijken wat voor regeling daarin is opgenomen. In
principe is het contract leiden, maar er zijn grenzen. Grenzen kun je bijvoorbeeld
2
Combinatie: casus 2, casus 4 en vraag 4c van casus 3.
Die houden allemaal verband met de vrijstellingverordening.
Wat je, je daarvan met name van moet realiseren, dat je rekening moet houden met de
doorwerking van Europese invloeden!
Casus I: Meer Fiats in de Benelux (algemene kwesties, soort afbakening en dan hoe zit het
nou met duurovereenkomst?)
De in Gent (België) gevestigde Benelux-importeur van Fiat, Fiat Benelux BV, is met
eigenaren van in diverse regio’s van Nederland gevestigde garages overeengekomen dat
deze voortaan een bepaald minimum aantal Fiats per jaar van deze BV zullen gaan afnemen
en deze aan hun klanten in de regio zullen gaan verkopen waartoe zij in en bij hun
vestigingen reclame voor Fiats zullen gaan maken.
1a. Wat voor overeenkomsten heeft Fiat Benelux BV aldus met de eigenaren van garages
gesloten?
Distributieovereenkomst. De garage blijft hun eigen formule gebruiken, gaan geen royalty’s
betalen, geen sprake van commerciële methodes.
Het is geen franchise. Je kan 4 vragen stellen: (1) welke handelsnaam wordt er gebruikt, (2)
eenvormige commerciële methode (zelfde manier van aanbieden, vaak zelfde prijzen (maar
dit kan anders zijn, zie bijvoorbeeld supermarkten als jumbo en ah, qua prijzen) worden er
royalty’s betaald (omdat je gebruik mag maken van de intellectuele eigendomsrechten van
de gever (recht op handelsnaam en merkrechten), maar je betaalt ook voor de know-how
(technisch gebied, financieel gebied en op marketing strategie)). (4) Er moet een herkenbare
verkoopformule zijn.
Lees Asser & pronubtia arrest!
1b. Welke varianten van deze overeenkomst worden er zoal onderscheiden?
Verschillende typen: exclusieve distributieovereenkomst als een bv de enige in een bepaalde
regio die goederen mag verkopen bijv. albert heijn alleen krijgt als enige producten van
Unilever. Exclusieve afname/verkoop: dan mag je een bepaald product verkopen. Selectief
distributie: niet aan de beste een contract mag sluiten, alleen een type koper die aan
bepaalde eisen voldoen.
Staat in het boek!
- Exclusieve distributie (alleen (als enige) verkopen, in bijvoorbeeld een bepaald
gebied)
- Selectieve distributie (alleen bepaalde warenhuizen mogen verkopen, zoals
bijvoorbeeld een bijenkorf etc)
- Exclusiefe afname overeenkomsten (dan mag je maar 1 merk verkopen)
1c. Door het recht van welk land c.q. door welk verdrag worden deze overeenkomsten
beheerst?
Rome I art. 4 lid 1 sub f het recht van het land waar de distributeur gevestigd is, dus naar NL
recht. Is dan het nl recht van toepassing als het tot een koop is gekomen, als er een
koopovereenkomst binnen de distributieovk wordt gesloten? Dat is de vraag want dat is een
andere vraag, daar is BE recht van toepassing. Het is dus zo dat een distributie niet een
aantal koopovereenkomsten achter elkaar, die koopovereenkomsten worden binnen die
distributieovk geslote. (Als die landen zijn aangesloten bij het WKV zou ook die van
1
, toepassing kunnen zijn.) Distributieovereenkomst zijn geen koopovereenkomsten maar ze
leiden tot koopovereenkomsten.
Weens koopverdrag niet van toepassing! Omdat het bij Weens koopverdrag er om gaat dat
als jij iets koopt, waar jij persoonlijk iets aan hebt. Bij distributie gaat het om wederverkoop.
Eén van de garage-eigenaren waarmee Fiat Benelux BV een contract heeft gesloten, Van
Essen BV, heeft aan een klant voor € 46.000 een exemplaar van het allernieuwste type Fiat
verkocht. Van Essen BV zal de Fiat pas volgende maand aan de klant kunnen leveren – de
eerste exemplaren van dit type moeten immers nog vanuit Italië bij Fiat Benelux BV
binnenkomen -, maar de klant heeft wel bij voorbaat 20% van de koopprijs aan Van Essen
BV moeten aanbetalen. Wanneer 2 weken later een aantal exemplaren van het allernieuwste
type bij Fiat Benelux BV arriveert, is Van Essen BV inmiddels failliet verklaard.
2. Kan de klant zich tegenover Fiat Benelux BV op art. 7:421 lid 1 BW beroepen om de
eigendom van een exemplaar van het nieuwste type Fiat te verwerven?
Hier is geen sprake van een lastgevingsovereenkomst (het verrichten van
rechtshandelingen), want van Essen heeft zich verbonden om zoveel auto’s per jaar te
verkopen, maar hij doet dit voor eigen risico (dat hij in eigen naam handelt maakt niet uit,
want dat kan ook bij lastgeving).
Klant zegt Fait is lastgever van de lasthebber van Essen, dat is niet zo! Van Essen verkoopt
de autos niet voor Fait, maar voor zichzelf. Klant kan dus niets met 7:421 lid 1 BW. Kan wel
als het ook als lastgeving te kwalificeren is!
Na een paar jaren heeft Fiat Benelux BV de organisatie van haar dealernetwerk in Nederland
op de schop genomen: de Nederlandse regio’s moeten, volgens deze importeur,
grootschaliger worden en in sommige regio’s moeten onder de dealer voor die regio ook sub-
dealers komen. Hiertoe heeft Fiat Benelux BV per brief haar overeenkomst met Nieuwkoop,
de dealer voor de regio Den Bosch, op een termijn van 3 maanden opgezegd. Nieuwkoop
had met Fiat Benelux BV echter een dealerovereenkomst voor 8 jaren gesloten waarvan nog
maar 4 jaren zijn verstreken.
3a. Wat is het effect van deze opzegging door Fiat Benelux BV?
Opzegging heeft geen effect, want er zijn geen onvoorziene omstandigheden en dus mag er
niet worden opgezegd (overeenkomst voor bepaalde tijd, want is hier voor 8 jaar een ovk
overeengekomen mondia/calanda), opzegging is nietig er is dan geen effect en door niet
te leveren zijn ze aan het wanpresteren.
Mondia/Calandia distributieovk bepaalde tijd, in beginsel niet opzegbaar.
Deze opzegging is niet rechtsgeldig, geen zwaarwegend belang.
- Duurovereenkomst?
- Bepaalde tijd? Ja.
- Onbepaalde tijd?
- Opzegregeling in het contract?
- Geen opzegregeling in het contract? Nee.
- Iets in het contract? Dan ga je kijken wat voor regeling daarin is opgenomen. In
principe is het contract leiden, maar er zijn grenzen. Grenzen kun je bijvoorbeeld
2
