3.5 METHODEN – TECHNIEKEN VOOR TIJDELIJK VERLEGGEN VAN DE SUBGINGIVALE
PREPARATIERAND
3.5.1 MECHANISCHE METHODE
1. RETRACTIE MET EEN RETRACTIEDRAADJE (veel gebruikt à effecHviteit is duidelijk)
• Draadmateriaal:
- Katoendraad
- Hechtzijde (2.0)
• Verschillende breedtes (dun voor gezonde, strak aanliggende gingiva, dik voor dik biotype met diepere pockets)
→ alHjd de dunst mogelijke retracHedraad kiezen om trauma te vermijden
• Voordeel: meest inerte techniek, geschikt voor recessie-gevoelige gingiva
• Nadeel: verhinderen bloeding en lekken van creviculaire vloeistof niet
SOORTEN RETRACTIEKOORDJES
• Twisted = gedraaid
- Rafelen makkelijk uit
• Braided = gevlochten
- Dens gevlochten → makkelijk te plaatsen
• Kni[ed = gebreid
- Losmazig → moeilijker te plaatsen
- Minder traumaHsch
- Zwellen op → openen de sulcus
• Gevlochten met dun metalen filamentje
- Kan voorgeplooid worden (koper filament omhuld met nylon)
CORD PACKING INSTRUMENT
ENKELVOUDIGE/DUBBELE DRAAD?
• Niet het aantal draden is belangrijk, doch het ter plaatse laten van de draad in de sulcus, nèt voorbij de
preparaHegrens.
• Indien correcte localisaHe (0.75 tot 1 mm subgingivaal) is een enkelvoudige draad het minst traumaHsch en
bijgevolg het meest voorspelbaar in termen van afwezigheid van blijvende schade voor het parodonHum.
• Van zodra dieper wordt geprepareerd zal elke draad voorbij de preparaHegrens leiden tot apicale migraHe van de
epitheliale aanhechHng!
• Indien enkelvoudige draad niet volstaat à voor andere techniek (electro-chirurgisch)
74
,PRAKTISCH: Hjdelijk vrijleggen van de subgingivale preparaHegrens dmv een retracHedraadje
• Vraag aan de paHënt of verdoven al dan niet gewenst is.
• Zorg ervoor de draad te selecteren (vb. Gingibraid A®) in funcHe van de dikte van de gingiva. Hoe dunner de
gingiva, hoe dunner de draad moet (vb. n° 1)
• Draad atraumaHsch inbrengen. Start vanuit proximaal, ga verder en breng begin en uiteinde tegen elkaar (draad
axnippen).
• Zorg ervoor dat de preparaHegrens nét zichtbaar is.
• Het volproppen van de sulcus moet afgeraden worden daar dit leidt tot apicale migraHe van het sulcusepitheel,
met mogelijke recessie.
• Wanneer proximaal de papil over de draad klapt, dan wegname met electrotoom.
2. COMPRESSIEKAPJE
• Anatomisch gevormde kapjes worden op tand geplaatst voor de afdruk
• Compressie (door de beet) stopt bloeding + duwt gingiva opzij
• EffecHviteit?
• Blijvende nadelige effecten?
• Geen literatuur over beschikbaarà Meer onderzoek nodig! (niet gebruikt in de kliniek)
3.5.2 MECHANO-CHEMISCHE RETRACTIE
Draadmateriaal, al dan niet geïmpregneerd of zélf te bevochHgen na aanbrengen ervan in de sulcus
1. BLOEDVATVERNAUWENDE STOFFEN (EPINEPHRINE 0,1-8%)
• Geen voordelen tov niet-bloedvatvernauwende stoffen (Tarighi et al. 2014)
• Cave cardiovasculaire effecten
• CAVE!
- HartpaHënten
- Hyperthyroïde
- Ouderen
- hoge bloedruk
- e.a.
• Symptomen van epinephrine abuus:
- SHjging hartslag en ademhaling
- SHjging bloedruk
- OnrusHg
- Hoofdpijn
- Angstgevoelens
!!! Dus best NIET TOE TE PASSEN! (zie merknamen)
2,5 cm epinephrine draad (Gingi-Pak®) bevat 0,5 mg epinephrine
• Max.dosis epinephrine bij:
- gezonde paHënt: 0.2 mg
- hartpaHënt: 0.04 mg
75
, 2. NIET-BLOEDVATVERNAUWENDE STOFFEN
WERKINGSMECHANISME
• PrecipitaHe en coagulaHe van proteinen op mucosa → sterker + hemostaHsch (Tarighi et al. 2014 Dent Res J)
• IJzer chloride and Fe2(SO4)3 → stypHc: hemostaHsch door contracHe van mucosa en zo verzegeling van gewonde
bloedvaten
Al2(SO4)3 verbindingen
• KAl(SO4)2 (Aluin): in 100% slechts weinig minder effecHef dan epinefrine
• Al2(SO4)3 :
- EffecHef anHhemorraghicum
- Nadeel: inhibeert polymerisaHe van addiHesiliconen
AlCl3
• Meest frequent gebruikt
• ConstricHe bloedvezels + extracHe vloeistof uit weefsel
• Minimale systemische en lokale neveneffecten: minste irritaHe
• InhibiHe uitharding siliconen → goed spoelen
Aluminiumchloride-houdende draden
• slechts 10’ ter plaatse laten
• maHge hemostase
• zijn causHsch voor de gingiva
Fe2(SO4)3
• Geen zichtbaar trauma + snelle heling
• > 15% → zuur → weefsel irritaHe + post-oper sensiHviteit
• Coaguleert bloed → direct aanbrengen op bloedend weefsel
• Aanbevolen applicaHeHjd: 1-3 min
• Gingivale retracHe: 30 min
• Cave: geel-bruine verkleuring door Fe, zelfs voor meerdere dagen
• InhibiHe polymerisaHe van siliconenafdrukmateriaal
IJzersulfaat-houdende draden
• Bloedstelpend middel, doch bij verwijderen van het draadmateriaal is er weer bloeding.
• Nooit in combinaHe met epinephrine (verkleuring!)
3.5.3 CHEMISCHE RETRACTIE
• Pastasystemen: hygroscopische gels, meestal met toegevoegde hemostaHca
• Minder traumaHsch dan mechanische retraHe
76
, • Maar ook minder effecHef voor het vrijleggen van diep subgingivale preparaHeranden
• EffecHef wanneer minimale retracHe noodzakelijk
• Kunnen gecombineerd worden met compressiekapje
• Expasyl, Traxodent and GingiTrac
3.5.4 CHIRURGISCHE RETRACTIE
ELECTRO-CHIRURGISCHE METHODE
• stroomtype-I (gelijkgerichte, gefilterde wisselstroom van hoge frequenHe >100.000
frequenHes/sec)
• desintegraHe door verdamping
• snijeffect
• niet bij fragiele gingiva
• alléén in combinaHe met mechano-(chemische) methode, wanneer na het aanbrengen van het draadmateriaal
de papil over de draad heenklapt.
Techniek – electrochirugie
• Begin met té lage dosis en geleidelijk opvoeren tot juiste snijstroom wordt bereikt.
- Té laag = kleven van de electrode !
- Té hoog = dieptewerking !
• Droog, doch niet kurkdroge sulcus.
• Verdoof gingiva
• Alléén binnenzijde van het sulcusepitheel wordt weggenomen, met sonde in verHcale richHng evenwijdig aan de
tand.
• 0.1 doorsnede mm electrode, voor fragiele gingiva
- Juiste manipulaHe. 3” tandcontact doet temperatuur in pulpa met 16° sHjgen!
- Korte, snelle bewegingen + 5” laten axoelen + herbeginnen
- Na electrochirurgie, resten wegvegen met 3% H2O2 op watje + goed met H2O sulcus uitsprayen
Besluit – EC
• EC is veilig, in getrainde handen!
• Het acuut trauma is minimaal, het chronisch trauma veroorzaakt door een slechte randaansluiHng weegt veel
zwaarder.
• Enkel voor GEZONDE gingiva.
• EC nooit i.p.v. parodontale chirurgie.
• EC als aanvulling van de mechano-chemische methode bij hypertrofische papillae.
Met dentale laserapparatuur wordt geëxperimenteerd, doch té weinig gegevens momenteel beschikbaar.
à Laser zou leiden tot :
• Weefselwegname zonder bloeding
• Geen postoperaHeve pijn
• Binnen dezelfde zi_jd af te drukken.
77
PREPARATIERAND
3.5.1 MECHANISCHE METHODE
1. RETRACTIE MET EEN RETRACTIEDRAADJE (veel gebruikt à effecHviteit is duidelijk)
• Draadmateriaal:
- Katoendraad
- Hechtzijde (2.0)
• Verschillende breedtes (dun voor gezonde, strak aanliggende gingiva, dik voor dik biotype met diepere pockets)
→ alHjd de dunst mogelijke retracHedraad kiezen om trauma te vermijden
• Voordeel: meest inerte techniek, geschikt voor recessie-gevoelige gingiva
• Nadeel: verhinderen bloeding en lekken van creviculaire vloeistof niet
SOORTEN RETRACTIEKOORDJES
• Twisted = gedraaid
- Rafelen makkelijk uit
• Braided = gevlochten
- Dens gevlochten → makkelijk te plaatsen
• Kni[ed = gebreid
- Losmazig → moeilijker te plaatsen
- Minder traumaHsch
- Zwellen op → openen de sulcus
• Gevlochten met dun metalen filamentje
- Kan voorgeplooid worden (koper filament omhuld met nylon)
CORD PACKING INSTRUMENT
ENKELVOUDIGE/DUBBELE DRAAD?
• Niet het aantal draden is belangrijk, doch het ter plaatse laten van de draad in de sulcus, nèt voorbij de
preparaHegrens.
• Indien correcte localisaHe (0.75 tot 1 mm subgingivaal) is een enkelvoudige draad het minst traumaHsch en
bijgevolg het meest voorspelbaar in termen van afwezigheid van blijvende schade voor het parodonHum.
• Van zodra dieper wordt geprepareerd zal elke draad voorbij de preparaHegrens leiden tot apicale migraHe van de
epitheliale aanhechHng!
• Indien enkelvoudige draad niet volstaat à voor andere techniek (electro-chirurgisch)
74
,PRAKTISCH: Hjdelijk vrijleggen van de subgingivale preparaHegrens dmv een retracHedraadje
• Vraag aan de paHënt of verdoven al dan niet gewenst is.
• Zorg ervoor de draad te selecteren (vb. Gingibraid A®) in funcHe van de dikte van de gingiva. Hoe dunner de
gingiva, hoe dunner de draad moet (vb. n° 1)
• Draad atraumaHsch inbrengen. Start vanuit proximaal, ga verder en breng begin en uiteinde tegen elkaar (draad
axnippen).
• Zorg ervoor dat de preparaHegrens nét zichtbaar is.
• Het volproppen van de sulcus moet afgeraden worden daar dit leidt tot apicale migraHe van het sulcusepitheel,
met mogelijke recessie.
• Wanneer proximaal de papil over de draad klapt, dan wegname met electrotoom.
2. COMPRESSIEKAPJE
• Anatomisch gevormde kapjes worden op tand geplaatst voor de afdruk
• Compressie (door de beet) stopt bloeding + duwt gingiva opzij
• EffecHviteit?
• Blijvende nadelige effecten?
• Geen literatuur over beschikbaarà Meer onderzoek nodig! (niet gebruikt in de kliniek)
3.5.2 MECHANO-CHEMISCHE RETRACTIE
Draadmateriaal, al dan niet geïmpregneerd of zélf te bevochHgen na aanbrengen ervan in de sulcus
1. BLOEDVATVERNAUWENDE STOFFEN (EPINEPHRINE 0,1-8%)
• Geen voordelen tov niet-bloedvatvernauwende stoffen (Tarighi et al. 2014)
• Cave cardiovasculaire effecten
• CAVE!
- HartpaHënten
- Hyperthyroïde
- Ouderen
- hoge bloedruk
- e.a.
• Symptomen van epinephrine abuus:
- SHjging hartslag en ademhaling
- SHjging bloedruk
- OnrusHg
- Hoofdpijn
- Angstgevoelens
!!! Dus best NIET TOE TE PASSEN! (zie merknamen)
2,5 cm epinephrine draad (Gingi-Pak®) bevat 0,5 mg epinephrine
• Max.dosis epinephrine bij:
- gezonde paHënt: 0.2 mg
- hartpaHënt: 0.04 mg
75
, 2. NIET-BLOEDVATVERNAUWENDE STOFFEN
WERKINGSMECHANISME
• PrecipitaHe en coagulaHe van proteinen op mucosa → sterker + hemostaHsch (Tarighi et al. 2014 Dent Res J)
• IJzer chloride and Fe2(SO4)3 → stypHc: hemostaHsch door contracHe van mucosa en zo verzegeling van gewonde
bloedvaten
Al2(SO4)3 verbindingen
• KAl(SO4)2 (Aluin): in 100% slechts weinig minder effecHef dan epinefrine
• Al2(SO4)3 :
- EffecHef anHhemorraghicum
- Nadeel: inhibeert polymerisaHe van addiHesiliconen
AlCl3
• Meest frequent gebruikt
• ConstricHe bloedvezels + extracHe vloeistof uit weefsel
• Minimale systemische en lokale neveneffecten: minste irritaHe
• InhibiHe uitharding siliconen → goed spoelen
Aluminiumchloride-houdende draden
• slechts 10’ ter plaatse laten
• maHge hemostase
• zijn causHsch voor de gingiva
Fe2(SO4)3
• Geen zichtbaar trauma + snelle heling
• > 15% → zuur → weefsel irritaHe + post-oper sensiHviteit
• Coaguleert bloed → direct aanbrengen op bloedend weefsel
• Aanbevolen applicaHeHjd: 1-3 min
• Gingivale retracHe: 30 min
• Cave: geel-bruine verkleuring door Fe, zelfs voor meerdere dagen
• InhibiHe polymerisaHe van siliconenafdrukmateriaal
IJzersulfaat-houdende draden
• Bloedstelpend middel, doch bij verwijderen van het draadmateriaal is er weer bloeding.
• Nooit in combinaHe met epinephrine (verkleuring!)
3.5.3 CHEMISCHE RETRACTIE
• Pastasystemen: hygroscopische gels, meestal met toegevoegde hemostaHca
• Minder traumaHsch dan mechanische retraHe
76
, • Maar ook minder effecHef voor het vrijleggen van diep subgingivale preparaHeranden
• EffecHef wanneer minimale retracHe noodzakelijk
• Kunnen gecombineerd worden met compressiekapje
• Expasyl, Traxodent and GingiTrac
3.5.4 CHIRURGISCHE RETRACTIE
ELECTRO-CHIRURGISCHE METHODE
• stroomtype-I (gelijkgerichte, gefilterde wisselstroom van hoge frequenHe >100.000
frequenHes/sec)
• desintegraHe door verdamping
• snijeffect
• niet bij fragiele gingiva
• alléén in combinaHe met mechano-(chemische) methode, wanneer na het aanbrengen van het draadmateriaal
de papil over de draad heenklapt.
Techniek – electrochirugie
• Begin met té lage dosis en geleidelijk opvoeren tot juiste snijstroom wordt bereikt.
- Té laag = kleven van de electrode !
- Té hoog = dieptewerking !
• Droog, doch niet kurkdroge sulcus.
• Verdoof gingiva
• Alléén binnenzijde van het sulcusepitheel wordt weggenomen, met sonde in verHcale richHng evenwijdig aan de
tand.
• 0.1 doorsnede mm electrode, voor fragiele gingiva
- Juiste manipulaHe. 3” tandcontact doet temperatuur in pulpa met 16° sHjgen!
- Korte, snelle bewegingen + 5” laten axoelen + herbeginnen
- Na electrochirurgie, resten wegvegen met 3% H2O2 op watje + goed met H2O sulcus uitsprayen
Besluit – EC
• EC is veilig, in getrainde handen!
• Het acuut trauma is minimaal, het chronisch trauma veroorzaakt door een slechte randaansluiHng weegt veel
zwaarder.
• Enkel voor GEZONDE gingiva.
• EC nooit i.p.v. parodontale chirurgie.
• EC als aanvulling van de mechano-chemische methode bij hypertrofische papillae.
Met dentale laserapparatuur wordt geëxperimenteerd, doch té weinig gegevens momenteel beschikbaar.
à Laser zou leiden tot :
• Weefselwegname zonder bloeding
• Geen postoperaHeve pijn
• Binnen dezelfde zi_jd af te drukken.
77
