1
SOCIAAL RECHT
INLEIDING :
Het sociaal recht bestaat uit 2 luiken :
- Arbeidsrecht
- Socialezekerheidsrecht
Arbeidsrecht :
= privaatrecht, verhouding tussen burgers onderling, m.n. ARBEIDsverhouding tussen :
- Minimale verplichtingen vd WN & WG = individueel arbeidsrecht
- WNs als groep in overleg kunnen treden met de WG = collectief arbeidsrecht
= contractsvrijheid, gelijkwaardigheid van contractspartijen
Maar! Nuanceringen! -> arbeidsrecht bevat veel dwingend recht
Socialezekerheidsrecht :
= publiekrecht, verhouding tussen burger en overheid, m.n. rechten op sociale zekerheid die burger
kan inroepen/opeisen t.a.v. de overheid ingeval van ‘sociale risico’s’.
= eenzijdigheid, dominantie van overheid
Belang van sociale wetgeving :
1. Bepaalt de rechten en plichten vd WN t.o.v. de WG
2. Minimum inkomen wordt verzekerd
, 2
HOOFDSTUK 1 : JURIDISCHE TEWERKSTELLINGSVORMEN :
Beroepsmatig & tegen betaling activiteiten uitoefenen -> juridische gevolgen !
Verschillende manieren -> verschillende juridische tewerkstellingsvormen
2 onderscheidingscriteria :
1. Werk je onder gezag of niet?
2. Heb je een arbeidsovereenkomst of ben je statutair?
1. Eerste onderscheid : eigen baas of niet?
Werken als zelfstandige of werken in dienstverband
Onderscheid : (juridisch) element GEZAG
De zelfstandige :
- Geen gezag
- Meerdere klanten; “overeenkomsten van aanneming” -> burgerlijk & ondernemingsrecht
- Door de wetgever als zelfstandigen beschouwd : mensen die winst maken met een
nijverheids-, handels- of landbouwbedrijf; bestuurders van vennootschappen; beoefenaren
van vrije beroepen
Let wel ! Sommige beroepen : zowel in dienstverband als zelfstandige, combinatie mogelijk :
zelfstandige in bijberoep
2. Tweede onderscheid : arbeidsovereenkomst of statuut?
= werken in dienstverband :
a) In dienst van een privépersoon (onderneming of natuurlijk persoon) :
- Door een arbeidsovereenkomst -> sociaal recht
- Werkgever en werknemer/loontrekkende
- Onderworpen aan Arbeidsovereenkomstenwet (AO)
- Verder onderscheidt : arbeiders, bedienden, handelsvertegenwoordigers en
dienstboden
b) In dienst van de overheid :
- Via een statuut; (eenzijdig opgelegd en gewijzigd!) -> bestuursrecht
- Ambtenaren
- Een benoeming of aanstelling
Let wel ! Er bestaat ook een contractueel overheidspersoneel :
- Uitzonderlijk
- Arbeidsovereenkomst : onderworpen aan WAO !
, 3
Zelfstandige :
1. Zelf inschrijven in sociaal verzekeringsfonds (als WN gebeurt dit automatisch), doe je dit niet
word je ingeschreven in de nationale hulp kas
Waarom is het belangrijk om je in te schrijven bij de VDAB wanneer je afstudeert?
1. Behouden kindergeld (je moet statuut hebben)
2. Beroepsinschakelingsuitkering (na het afstuderen na 1 jaar geen werk te hebben &
inschrijving VDAB) +/- hetzelfde als werkloosheidsuitkering, maar zonder voordien gewerkt
te hebben in loondienst.
Sollicitatieprocedure : wat mag gevraagd worden en wat niet?
Correct : talenkennis NL/FR ; verplaatsingskosten zijn voor werkzoekende ; eindwerk
meebrengen ; praktische proef mits aantal voorwaarden (niet te lang & niet bezoldigd)
Niet correct : kosten voor selectieprocedure zijn voor WG ; politieke voorkeur ; seksuele
geaardheid ; medische testen alleen als ze relevant zijn voor de job ; eensluidend verklaard
afschrift van diploma mag pas bij de aanwerving
Arbeidsovereenkomst moet dan schriftelijk?
- Nee, mondelinge overeenkomst kan
- Maar niet aan te raden want je kan niks bewijzen !
Werken onder gezag -> werken onder iemand en je bent aan regels onderworpen
Schijnzelfstandigheid : de situatie waar gewerkt wordt als zelfstandige terwijl obv. wet- en
regelgeving als WN gewerkt moet worden.
, 4
HOOFDSTUK 2 : AAN DE SLAG !
1. Werken bij de overheid :
- Wervingsexamen, medische geschiktheid, proeftijd doorlopen
- Vergelijkende selectie
- Wervingsselectie?
2. Starten als zelfstandige :
- Inschrijven bij KBO via ondernemingsloket : ondernemingsnummer
- Sociaal statuut zelfstandige?
o Inschrijving bij sociale verzekeringsfonds of nationale hulpkas
o Inschrijving bij ziekenfonds of nationale hulpkas
- Personeel? Inschrijving als werkgever bij RSZ
3. Werken als WN :
- Inschrijving als werkzoekende : VDAB
- Solliciteren
- Aanwerving
Basisregels voor de WG :
- Géén fictieve arbeidsplaatsen
- De sollicitant voldoende informatie verschaffen i.v.m. arbeidsplaats
- Verbod op discriminerende behandeling
Er is sprake van directe discriminatie wanneer iemand ongunstig wordt behandeld vanwege zijn of
haar ras, godsdienst, leeftijd enz.
Indirecte discriminatie doet zich voor wanneer een vereiste (of regel) die waarschijnlijk neutraal en
voor iedereen gelijk is, in feite tot gevolg heeft dat iemand/een groep wordt benadeeld.
- Respect voor de persoonlijke levenssfeer vd sollicitant
- Alle inlichtingen m.b.t. de sollicitant vertrouwelijk behandelen
- Selectiekosten ten laste vd WG (bv. testen), verplaatsingskosten niet !
- Verplaatsingskosten voor sollicitant maar zoveel mogelijk beperken
- Overhandiging eensluidend verklaarde afschriften -> pas na afloop vd selectieprocedure
- Stukken & documenten die aan de sollicitatie werden gevoegd, gedurende een redelijke
termijn ter beschikking houden vd sollicitant
- Praktische proef? Mag, als :
o Niet langer dan nodig
o Onbezoldigd
o Slechts toevallig productief
- De selectieprocedure afronden binnen een redelijke termijn
- Sollicitanten die voldoen aan de functie-eisen maar toch niet aangeworven worden ->
schriftelijk en binnen redelijke termijn informeren
- Verplichte overhandiging bewijsstuk werklozencontrole -> verplichte vermelding van datum,
uur en reden niet-indienstneming
SOCIAAL RECHT
INLEIDING :
Het sociaal recht bestaat uit 2 luiken :
- Arbeidsrecht
- Socialezekerheidsrecht
Arbeidsrecht :
= privaatrecht, verhouding tussen burgers onderling, m.n. ARBEIDsverhouding tussen :
- Minimale verplichtingen vd WN & WG = individueel arbeidsrecht
- WNs als groep in overleg kunnen treden met de WG = collectief arbeidsrecht
= contractsvrijheid, gelijkwaardigheid van contractspartijen
Maar! Nuanceringen! -> arbeidsrecht bevat veel dwingend recht
Socialezekerheidsrecht :
= publiekrecht, verhouding tussen burger en overheid, m.n. rechten op sociale zekerheid die burger
kan inroepen/opeisen t.a.v. de overheid ingeval van ‘sociale risico’s’.
= eenzijdigheid, dominantie van overheid
Belang van sociale wetgeving :
1. Bepaalt de rechten en plichten vd WN t.o.v. de WG
2. Minimum inkomen wordt verzekerd
, 2
HOOFDSTUK 1 : JURIDISCHE TEWERKSTELLINGSVORMEN :
Beroepsmatig & tegen betaling activiteiten uitoefenen -> juridische gevolgen !
Verschillende manieren -> verschillende juridische tewerkstellingsvormen
2 onderscheidingscriteria :
1. Werk je onder gezag of niet?
2. Heb je een arbeidsovereenkomst of ben je statutair?
1. Eerste onderscheid : eigen baas of niet?
Werken als zelfstandige of werken in dienstverband
Onderscheid : (juridisch) element GEZAG
De zelfstandige :
- Geen gezag
- Meerdere klanten; “overeenkomsten van aanneming” -> burgerlijk & ondernemingsrecht
- Door de wetgever als zelfstandigen beschouwd : mensen die winst maken met een
nijverheids-, handels- of landbouwbedrijf; bestuurders van vennootschappen; beoefenaren
van vrije beroepen
Let wel ! Sommige beroepen : zowel in dienstverband als zelfstandige, combinatie mogelijk :
zelfstandige in bijberoep
2. Tweede onderscheid : arbeidsovereenkomst of statuut?
= werken in dienstverband :
a) In dienst van een privépersoon (onderneming of natuurlijk persoon) :
- Door een arbeidsovereenkomst -> sociaal recht
- Werkgever en werknemer/loontrekkende
- Onderworpen aan Arbeidsovereenkomstenwet (AO)
- Verder onderscheidt : arbeiders, bedienden, handelsvertegenwoordigers en
dienstboden
b) In dienst van de overheid :
- Via een statuut; (eenzijdig opgelegd en gewijzigd!) -> bestuursrecht
- Ambtenaren
- Een benoeming of aanstelling
Let wel ! Er bestaat ook een contractueel overheidspersoneel :
- Uitzonderlijk
- Arbeidsovereenkomst : onderworpen aan WAO !
, 3
Zelfstandige :
1. Zelf inschrijven in sociaal verzekeringsfonds (als WN gebeurt dit automatisch), doe je dit niet
word je ingeschreven in de nationale hulp kas
Waarom is het belangrijk om je in te schrijven bij de VDAB wanneer je afstudeert?
1. Behouden kindergeld (je moet statuut hebben)
2. Beroepsinschakelingsuitkering (na het afstuderen na 1 jaar geen werk te hebben &
inschrijving VDAB) +/- hetzelfde als werkloosheidsuitkering, maar zonder voordien gewerkt
te hebben in loondienst.
Sollicitatieprocedure : wat mag gevraagd worden en wat niet?
Correct : talenkennis NL/FR ; verplaatsingskosten zijn voor werkzoekende ; eindwerk
meebrengen ; praktische proef mits aantal voorwaarden (niet te lang & niet bezoldigd)
Niet correct : kosten voor selectieprocedure zijn voor WG ; politieke voorkeur ; seksuele
geaardheid ; medische testen alleen als ze relevant zijn voor de job ; eensluidend verklaard
afschrift van diploma mag pas bij de aanwerving
Arbeidsovereenkomst moet dan schriftelijk?
- Nee, mondelinge overeenkomst kan
- Maar niet aan te raden want je kan niks bewijzen !
Werken onder gezag -> werken onder iemand en je bent aan regels onderworpen
Schijnzelfstandigheid : de situatie waar gewerkt wordt als zelfstandige terwijl obv. wet- en
regelgeving als WN gewerkt moet worden.
, 4
HOOFDSTUK 2 : AAN DE SLAG !
1. Werken bij de overheid :
- Wervingsexamen, medische geschiktheid, proeftijd doorlopen
- Vergelijkende selectie
- Wervingsselectie?
2. Starten als zelfstandige :
- Inschrijven bij KBO via ondernemingsloket : ondernemingsnummer
- Sociaal statuut zelfstandige?
o Inschrijving bij sociale verzekeringsfonds of nationale hulpkas
o Inschrijving bij ziekenfonds of nationale hulpkas
- Personeel? Inschrijving als werkgever bij RSZ
3. Werken als WN :
- Inschrijving als werkzoekende : VDAB
- Solliciteren
- Aanwerving
Basisregels voor de WG :
- Géén fictieve arbeidsplaatsen
- De sollicitant voldoende informatie verschaffen i.v.m. arbeidsplaats
- Verbod op discriminerende behandeling
Er is sprake van directe discriminatie wanneer iemand ongunstig wordt behandeld vanwege zijn of
haar ras, godsdienst, leeftijd enz.
Indirecte discriminatie doet zich voor wanneer een vereiste (of regel) die waarschijnlijk neutraal en
voor iedereen gelijk is, in feite tot gevolg heeft dat iemand/een groep wordt benadeeld.
- Respect voor de persoonlijke levenssfeer vd sollicitant
- Alle inlichtingen m.b.t. de sollicitant vertrouwelijk behandelen
- Selectiekosten ten laste vd WG (bv. testen), verplaatsingskosten niet !
- Verplaatsingskosten voor sollicitant maar zoveel mogelijk beperken
- Overhandiging eensluidend verklaarde afschriften -> pas na afloop vd selectieprocedure
- Stukken & documenten die aan de sollicitatie werden gevoegd, gedurende een redelijke
termijn ter beschikking houden vd sollicitant
- Praktische proef? Mag, als :
o Niet langer dan nodig
o Onbezoldigd
o Slechts toevallig productief
- De selectieprocedure afronden binnen een redelijke termijn
- Sollicitanten die voldoen aan de functie-eisen maar toch niet aangeworven worden ->
schriftelijk en binnen redelijke termijn informeren
- Verplichte overhandiging bewijsstuk werklozencontrole -> verplichte vermelding van datum,
uur en reden niet-indienstneming
