MACRO–ECONOMIE
2023-2024
Dit samenvattend werk, dat macro-economische concepten behandelt, is gebaseerd op het handboek
Macroeconomics: a European Perspective geschreven door Olivier Blanchard. Naast de concepten uit het boek worden
ook topics behandeld die gezien worden in het opleidingsonderdeel Macro-economie, gedoceerd aan de faculteit FBE
van de Universiteit Antwerpen.
.
1
, HOOFDSTUK 1: a tour of the world
The short run, the medium run and the long run
Op korte termijn
● spreken we van een paar jaar
● worden year-to-year schommelingen in output voornamelijk bepaald door schommelingen in vraag
Op middellange termijn
● spreken we van bv. een decennium
● neigt de economie terug te keren naar het outputniveau dat bepaald wordt door aanbodfactoren
→ vb. kapitaalvoorraad, technologie niveau, hoeveelheid arbeid…
Op lange termijn
● spreken we van langer dan 10 jaar
● wordt de output (bbp) voornamelijk bepaald door de capaciteit om nog vooruit te gaan (groeimarge
van innovatie en nieuwe technologieën), hoeveel mensen sparen, onderwijskwaliteit …
Reëel GDP = real gross domestic product (bbp) = maatstaf voor het outputniveau
Bedrijfscyclus = de tijdsperiode tussen twee pieken of twee dalen, waarbij de eerste piek hoger is dan de tweede
(LT-groei)
1. The pandemic of 2020
COVID-19 crisis
● ergste wereldwijde gezondheidscrisis sinds de zogenaamde Spaanse griep in 1918
● ergste wereldwijde economische crisis sinds de Grote Depressie
De corona crisis is een heel andere soort economische crisis dan de andere recessies. Ze wordt niet veroorzaakt door
een onevenwicht in de economie, maar door een onverwachte exogene schok.
3 effecten op de economie
● doorbreken van de productieketen → negatieve aanbodschok
● beperkte mobiliteit van werknemers → negatieve aanbodschok
● daling van het inkomen (werkloosheid) en consumptie door lockdown → negatieve vraagschok
2
, Consumptie en lockdown tijdens COVID-19 in Spanje
● piek vlak voor lockdown
→ hamsteren
● sterke daling tijdens lockdown
→ minder inkomen en activiteiten
● minder sterk effect op duurzame goederen
→ aankoop uitstellen
Verloop van olie- en gasprijzen tijdens lockdown
● sterke daling in olie- en gasprijzen
→ olieprijs werd zelfs negatief
● daling in vraag naar olie
→ minder verplaatsing van gezin en camions
Olieprijzen zijn een belangrijke variabele in de
macro-economie. Geopolitieke schokken hebben vaak
een grote impact op de olieprijs.
→ vb. inval van Rusland
2. The crisis of 2008-2009
Dalende huizenprijzen in de VS leidde tot ernstige problemen in de financiële sector. Dit verspreidde zich naar andere
landen en zorgde voor een grote financieel-economische crisis.
● handelskanaal → minder exportmogelijkheden naar de VS (negatieve vraagschok in VS)
● financieringskanaal → giftige financiële producten verspreidde over wereldwijde financiële systeem
⇒ over-investering in vastgoed leidt tot een onevenwicht in de economie
Procentuele groei van output in de wereldeconomie,
geavanceerde economieën en ontwikkelende
economieën tussen 2000 en 2018.
● tot en met 2007 is er een doorgedreven groei
● tijdens 2008 crisis was groei wereldwijd negatief
● oktober 2008 - 2009: negatieve output growth
3
, Aandelenprijs in de VS, de Eurozone en opkomende
economieën van 2007 tot 2010.
● eind 2008 hebben aandelen de helft van hun
waarde verloren
● daling in aandelenprijzen is waarneembaar in
meerdere markten (niet alleen VS)
● daling in consumptie en investering door schrik
→ negatieve vraag en aanbod schok
De crisis startte op de huizenmarkt in de VS, waar de rentevoet zo laag was dat zelfs gezinnen die het niet konden
betalen een woonlening kregen om een huis te kopen. Hierdoor was er een expansie op de huizenmarkt en daalde de
waarde van huizen. De leningen van banken daalden als gevolg hiervan. Aangezien de banken veel van hun leningen
hadden verpakt in andere effecten en doorverkocht aan andere banken, sijpelde het negatief effect door en creëerde
dit een wereldwijde impact. In 2008 ging Lehman Brothers failliet, wat zorgde voor wereldwijde paniek omdat zowat
iedere bank connecties had met Lehman Brothers.
2.1 Crisis of 2008 versus COVID-19
Crisis of 2008
De financiële schok was relatief klein, maar
● effect op balans van banken was equivalent aan een daling van 4% op de aandelenmarkt (redelijk klein)
● effect op de economie was zeer groot → vaagheid en onzekerheid
Wat maakte het zo slecht?
● onduidelijkheid → niemand wist hoeveel de hypotheken van de bank waard waren
● versterking → banken hadden vooraf al te weinig kapitaal om verliezen te kunnen dragen
Om het probleem op te lossen moesten de banken herstellen, en dat kost tijd.
→ bijsturen met nieuwe en strengere regels rond de balans
COVID-19
De oorzaak was een daling in output door de lockdown, maar
● de balans van financiële instellingen was niet rechtstreeks geraakt (wel die van de overheid)
De overheid antwoordde op de crisis met
● gezondheidsinterventies (vb. mondmaskers, lockdown …)
→ recessie zo kort mogelijk houden door verspreiding van virus te verlagen
● inkomenssteun (vb. technische werkloosheid ipv ontslag …)
→ consumptie stimuleren zodat ondernemingen kunnen blijven bestaan
4
2023-2024
Dit samenvattend werk, dat macro-economische concepten behandelt, is gebaseerd op het handboek
Macroeconomics: a European Perspective geschreven door Olivier Blanchard. Naast de concepten uit het boek worden
ook topics behandeld die gezien worden in het opleidingsonderdeel Macro-economie, gedoceerd aan de faculteit FBE
van de Universiteit Antwerpen.
.
1
, HOOFDSTUK 1: a tour of the world
The short run, the medium run and the long run
Op korte termijn
● spreken we van een paar jaar
● worden year-to-year schommelingen in output voornamelijk bepaald door schommelingen in vraag
Op middellange termijn
● spreken we van bv. een decennium
● neigt de economie terug te keren naar het outputniveau dat bepaald wordt door aanbodfactoren
→ vb. kapitaalvoorraad, technologie niveau, hoeveelheid arbeid…
Op lange termijn
● spreken we van langer dan 10 jaar
● wordt de output (bbp) voornamelijk bepaald door de capaciteit om nog vooruit te gaan (groeimarge
van innovatie en nieuwe technologieën), hoeveel mensen sparen, onderwijskwaliteit …
Reëel GDP = real gross domestic product (bbp) = maatstaf voor het outputniveau
Bedrijfscyclus = de tijdsperiode tussen twee pieken of twee dalen, waarbij de eerste piek hoger is dan de tweede
(LT-groei)
1. The pandemic of 2020
COVID-19 crisis
● ergste wereldwijde gezondheidscrisis sinds de zogenaamde Spaanse griep in 1918
● ergste wereldwijde economische crisis sinds de Grote Depressie
De corona crisis is een heel andere soort economische crisis dan de andere recessies. Ze wordt niet veroorzaakt door
een onevenwicht in de economie, maar door een onverwachte exogene schok.
3 effecten op de economie
● doorbreken van de productieketen → negatieve aanbodschok
● beperkte mobiliteit van werknemers → negatieve aanbodschok
● daling van het inkomen (werkloosheid) en consumptie door lockdown → negatieve vraagschok
2
, Consumptie en lockdown tijdens COVID-19 in Spanje
● piek vlak voor lockdown
→ hamsteren
● sterke daling tijdens lockdown
→ minder inkomen en activiteiten
● minder sterk effect op duurzame goederen
→ aankoop uitstellen
Verloop van olie- en gasprijzen tijdens lockdown
● sterke daling in olie- en gasprijzen
→ olieprijs werd zelfs negatief
● daling in vraag naar olie
→ minder verplaatsing van gezin en camions
Olieprijzen zijn een belangrijke variabele in de
macro-economie. Geopolitieke schokken hebben vaak
een grote impact op de olieprijs.
→ vb. inval van Rusland
2. The crisis of 2008-2009
Dalende huizenprijzen in de VS leidde tot ernstige problemen in de financiële sector. Dit verspreidde zich naar andere
landen en zorgde voor een grote financieel-economische crisis.
● handelskanaal → minder exportmogelijkheden naar de VS (negatieve vraagschok in VS)
● financieringskanaal → giftige financiële producten verspreidde over wereldwijde financiële systeem
⇒ over-investering in vastgoed leidt tot een onevenwicht in de economie
Procentuele groei van output in de wereldeconomie,
geavanceerde economieën en ontwikkelende
economieën tussen 2000 en 2018.
● tot en met 2007 is er een doorgedreven groei
● tijdens 2008 crisis was groei wereldwijd negatief
● oktober 2008 - 2009: negatieve output growth
3
, Aandelenprijs in de VS, de Eurozone en opkomende
economieën van 2007 tot 2010.
● eind 2008 hebben aandelen de helft van hun
waarde verloren
● daling in aandelenprijzen is waarneembaar in
meerdere markten (niet alleen VS)
● daling in consumptie en investering door schrik
→ negatieve vraag en aanbod schok
De crisis startte op de huizenmarkt in de VS, waar de rentevoet zo laag was dat zelfs gezinnen die het niet konden
betalen een woonlening kregen om een huis te kopen. Hierdoor was er een expansie op de huizenmarkt en daalde de
waarde van huizen. De leningen van banken daalden als gevolg hiervan. Aangezien de banken veel van hun leningen
hadden verpakt in andere effecten en doorverkocht aan andere banken, sijpelde het negatief effect door en creëerde
dit een wereldwijde impact. In 2008 ging Lehman Brothers failliet, wat zorgde voor wereldwijde paniek omdat zowat
iedere bank connecties had met Lehman Brothers.
2.1 Crisis of 2008 versus COVID-19
Crisis of 2008
De financiële schok was relatief klein, maar
● effect op balans van banken was equivalent aan een daling van 4% op de aandelenmarkt (redelijk klein)
● effect op de economie was zeer groot → vaagheid en onzekerheid
Wat maakte het zo slecht?
● onduidelijkheid → niemand wist hoeveel de hypotheken van de bank waard waren
● versterking → banken hadden vooraf al te weinig kapitaal om verliezen te kunnen dragen
Om het probleem op te lossen moesten de banken herstellen, en dat kost tijd.
→ bijsturen met nieuwe en strengere regels rond de balans
COVID-19
De oorzaak was een daling in output door de lockdown, maar
● de balans van financiële instellingen was niet rechtstreeks geraakt (wel die van de overheid)
De overheid antwoordde op de crisis met
● gezondheidsinterventies (vb. mondmaskers, lockdown …)
→ recessie zo kort mogelijk houden door verspreiding van virus te verlagen
● inkomenssteun (vb. technische werkloosheid ipv ontslag …)
→ consumptie stimuleren zodat ondernemingen kunnen blijven bestaan
4
