SAMENVATTING
PSYCHODIAGNOSTIEK:
HOORCOLLEGE
, College 1: Situering van psychodiagnostiek
1. Wat is psychodiagnostiek?
1.1 Gangbare definities
Etymologie
Psychodiagnostiek < Grieks: psyche (ziel) + dia (uiteen) + gnosis (kennis)
Basisassumpties
Mensen hebben herkenbare trekken/eigenschappen die potentieel belangrijk zijn én waarin mensen individueel
verschillen
Kunnen gekwantificeerd worden (onderscheid kunnen maken: je hebt het of je hebt het niet)
Zekere mate van stabiliteit
Belangrijke link met effectief gedrag/realiteit
Psychodiagnostiek
= “systematisch beslissingsproces waarin verschillende theoretische en empirische onderzoekslijnen
samengebracht worden”
Proces: inzichten inbrengen, onderzoek doen, gesprekken, observeren meer dan enkel afnemen test
Systematisch: vertrekt vanuit bepaalde regels volgens bepaalde procedures
= “individuele verschillen tussen mensen vaststellen om deze kennis toe te passen op het enkele individu, de
persoon ten dienste van zijn of haar belang in persoonlijk of maatschappelijk opzicht”
Individuele verschillen: niet enkel individu, maar kan ook een groep zijn
= “op wetenschappelijk verantwoorde wijze verzamelen van informatie omtrent de persoon en zijn omgeving met
het oog op het nemen van beslissingen”
= “proces van hulp bieden aan personen met hun vragen en problemen (informatieverzameling, begrijpen van de
informatie, integreren van de informatie tot een oordeel en advies, interventie om het probleem op te lossen
= “wetenschappelijke discipline die methoden ontwikkelt en toepast om relevante kenmerken van personen,
groepen, situaties, instituties en zelfs voorwerpen vast te stellen, die vervolgens in een oordeel geïntegreerd
moeten worden”
European Federation of Psychologists' Associations (EFPA) - Board of Assessment:
The Board agreed a definition of assessment as “a systematic method or procedure for ascertaining the
psychological characteristics of an individual or group of individuals, or the performance of an individual
or group of individuals”.
The Board emphasizes that it intends a broad view of ‘psychological characteristics’
, 1.2 De test
De test is een centraal onderdeel van mogelijk assessement/PD
Het doel is niet altijd om per se tot een diagnose te komen; ook hulp bieden, verklaring bieden,…
Definitie
Niet zo makkelijk
Op vele manieren gebruikt
Vaak circulair
Binnen gedragswetenschappen toch 6 centrale elementen/definiërende kenmerken
o Soort proces of materiaal (afhankelijk van hoe strikt test) dat
o informatie oplevert over
o een steekproef van
o gedrag en cognitieve processen (aangezien cognitieve, psychologische test)
o op systematische, gestandaardiseerde wijze
o resulterend in één of andere kwantificatie (moet kunnen omgezet worden naar cijfers)
Anastasi (1988):
“A psychological test is the measurement of a sample of behavior obtained under standardized conditions and
that has established rules for scoring or interpreting this sample”
gestandaardiseerd = in dezelfde situatie, in dezelfde omstandigheden, op dezelfde manier
bij doorvragen ook regels
het moet gaan over een steekproef van gedrag (steekproef trekken van items/stellingen die relevant zijn
want je kan nooit alles/elk onderdeel meten en alles vragen)
Drenth en Sijtsma (2005):
Een psychologische test is “een systematisch onderzoek van gedrag met behulp van speciaal geselecteerde
vragen of opgaven, met de bedoeling inzicht te krijgen in een psychologisch kenmerk van de betrokkene in
vergelijking met anderen”
test ook om inzicht te krijgen (dus niet per se diagnose; het kan ook veel meer zijn dan enkel inzicht)
vergelijking met anderen: je berekent antwoorden is dat een hoge/lage score in vgl met andere
gemiddelde personen die vergelijkbaar zijn? een examen met absoluut criterium (10/20)
2. rol in werkveld
Rol
klinisch: begeleiding, spreekt voor zich
onderwijs: testen/diagnostiek relevant
arbeidspsychologie: HR-context verschillende zaken met diagnostiek te maken
intelligentie/persoonlijkheid: 2 domeinen die belangrijk zijn binnen veel afstudeerrichtingen/contexten
, psychologencommissie: schoolpsychologen, klinisch psychologen
hoge gezondheidsraad: diagnose van gezondheidsproblemen
Vlaamse vereniging van orthopedagogen: diagnosticeren
Impact
Kan gaan van subtielere tot ernstigere consequenties (voorbeelden:)
Begaafd meisje na psychodiagnostisch proces naar kangoeroeklas en kan zichzelf zijn
25-jarige man niet aangenomen als politieagent omdat persoonlijkheidstest laat zien dat hij impulsief is
en moeilijk omkan met autoriteit
40-jarige vrouw na depressie beseft foute studie- en carrièrekeuze gemaakt te hebben na testing door
toenmalige PMS
3. Classificatie
3.1 volgens instructie & afname
Individuele vs. groepstesten
Voordelen/nadelen individuele testen:
+ meer diepgang, makkelijker observeren
+ makkelijker nagaan wanneer mensen iets niet begrijpen
+ kwalitatieve gegevens verzamelen
Voordelen/nadelen groepstesten:
+ snel veel data (tijd & geld gespaard)
- je kan beïnvloed worden door mensen die er zitten
Snelheidstest vs. Niveautest
Snelheidstest:
Peilt naar snelheid (hoe snel) waarmee de onderzochte kan werken
Maat = aantal opgaven dat onderzochte kan voltooien binnen bepaalde tijd
Niveautest:
Peilt naar het prestatieniveau (hoe goed) dat de onderzochte behaalt
Maat = aantal correct opgeloste opgaven
3.2 volgens aard van de vragen
Cultuurvrij of niet?
als mensen uit bepaalde culturen een opgave krijgen aangeboden, kan het zijn dat ze die niet begrijpen,
ook al is het een non-verbale test
soms kun je ook niet kiezen voor de meest cultuurvrije test
Bv. Raven Progressive Matrices is meer cultuurvrij dan WISC-V
PSYCHODIAGNOSTIEK:
HOORCOLLEGE
, College 1: Situering van psychodiagnostiek
1. Wat is psychodiagnostiek?
1.1 Gangbare definities
Etymologie
Psychodiagnostiek < Grieks: psyche (ziel) + dia (uiteen) + gnosis (kennis)
Basisassumpties
Mensen hebben herkenbare trekken/eigenschappen die potentieel belangrijk zijn én waarin mensen individueel
verschillen
Kunnen gekwantificeerd worden (onderscheid kunnen maken: je hebt het of je hebt het niet)
Zekere mate van stabiliteit
Belangrijke link met effectief gedrag/realiteit
Psychodiagnostiek
= “systematisch beslissingsproces waarin verschillende theoretische en empirische onderzoekslijnen
samengebracht worden”
Proces: inzichten inbrengen, onderzoek doen, gesprekken, observeren meer dan enkel afnemen test
Systematisch: vertrekt vanuit bepaalde regels volgens bepaalde procedures
= “individuele verschillen tussen mensen vaststellen om deze kennis toe te passen op het enkele individu, de
persoon ten dienste van zijn of haar belang in persoonlijk of maatschappelijk opzicht”
Individuele verschillen: niet enkel individu, maar kan ook een groep zijn
= “op wetenschappelijk verantwoorde wijze verzamelen van informatie omtrent de persoon en zijn omgeving met
het oog op het nemen van beslissingen”
= “proces van hulp bieden aan personen met hun vragen en problemen (informatieverzameling, begrijpen van de
informatie, integreren van de informatie tot een oordeel en advies, interventie om het probleem op te lossen
= “wetenschappelijke discipline die methoden ontwikkelt en toepast om relevante kenmerken van personen,
groepen, situaties, instituties en zelfs voorwerpen vast te stellen, die vervolgens in een oordeel geïntegreerd
moeten worden”
European Federation of Psychologists' Associations (EFPA) - Board of Assessment:
The Board agreed a definition of assessment as “a systematic method or procedure for ascertaining the
psychological characteristics of an individual or group of individuals, or the performance of an individual
or group of individuals”.
The Board emphasizes that it intends a broad view of ‘psychological characteristics’
, 1.2 De test
De test is een centraal onderdeel van mogelijk assessement/PD
Het doel is niet altijd om per se tot een diagnose te komen; ook hulp bieden, verklaring bieden,…
Definitie
Niet zo makkelijk
Op vele manieren gebruikt
Vaak circulair
Binnen gedragswetenschappen toch 6 centrale elementen/definiërende kenmerken
o Soort proces of materiaal (afhankelijk van hoe strikt test) dat
o informatie oplevert over
o een steekproef van
o gedrag en cognitieve processen (aangezien cognitieve, psychologische test)
o op systematische, gestandaardiseerde wijze
o resulterend in één of andere kwantificatie (moet kunnen omgezet worden naar cijfers)
Anastasi (1988):
“A psychological test is the measurement of a sample of behavior obtained under standardized conditions and
that has established rules for scoring or interpreting this sample”
gestandaardiseerd = in dezelfde situatie, in dezelfde omstandigheden, op dezelfde manier
bij doorvragen ook regels
het moet gaan over een steekproef van gedrag (steekproef trekken van items/stellingen die relevant zijn
want je kan nooit alles/elk onderdeel meten en alles vragen)
Drenth en Sijtsma (2005):
Een psychologische test is “een systematisch onderzoek van gedrag met behulp van speciaal geselecteerde
vragen of opgaven, met de bedoeling inzicht te krijgen in een psychologisch kenmerk van de betrokkene in
vergelijking met anderen”
test ook om inzicht te krijgen (dus niet per se diagnose; het kan ook veel meer zijn dan enkel inzicht)
vergelijking met anderen: je berekent antwoorden is dat een hoge/lage score in vgl met andere
gemiddelde personen die vergelijkbaar zijn? een examen met absoluut criterium (10/20)
2. rol in werkveld
Rol
klinisch: begeleiding, spreekt voor zich
onderwijs: testen/diagnostiek relevant
arbeidspsychologie: HR-context verschillende zaken met diagnostiek te maken
intelligentie/persoonlijkheid: 2 domeinen die belangrijk zijn binnen veel afstudeerrichtingen/contexten
, psychologencommissie: schoolpsychologen, klinisch psychologen
hoge gezondheidsraad: diagnose van gezondheidsproblemen
Vlaamse vereniging van orthopedagogen: diagnosticeren
Impact
Kan gaan van subtielere tot ernstigere consequenties (voorbeelden:)
Begaafd meisje na psychodiagnostisch proces naar kangoeroeklas en kan zichzelf zijn
25-jarige man niet aangenomen als politieagent omdat persoonlijkheidstest laat zien dat hij impulsief is
en moeilijk omkan met autoriteit
40-jarige vrouw na depressie beseft foute studie- en carrièrekeuze gemaakt te hebben na testing door
toenmalige PMS
3. Classificatie
3.1 volgens instructie & afname
Individuele vs. groepstesten
Voordelen/nadelen individuele testen:
+ meer diepgang, makkelijker observeren
+ makkelijker nagaan wanneer mensen iets niet begrijpen
+ kwalitatieve gegevens verzamelen
Voordelen/nadelen groepstesten:
+ snel veel data (tijd & geld gespaard)
- je kan beïnvloed worden door mensen die er zitten
Snelheidstest vs. Niveautest
Snelheidstest:
Peilt naar snelheid (hoe snel) waarmee de onderzochte kan werken
Maat = aantal opgaven dat onderzochte kan voltooien binnen bepaalde tijd
Niveautest:
Peilt naar het prestatieniveau (hoe goed) dat de onderzochte behaalt
Maat = aantal correct opgeloste opgaven
3.2 volgens aard van de vragen
Cultuurvrij of niet?
als mensen uit bepaalde culturen een opgave krijgen aangeboden, kan het zijn dat ze die niet begrijpen,
ook al is het een non-verbale test
soms kun je ook niet kiezen voor de meest cultuurvrije test
Bv. Raven Progressive Matrices is meer cultuurvrij dan WISC-V
