Samenvatting spoorvervoer examen
Hoofdstuk 1 – beknopte geschiedenis van het spoorvervoer
Kun je toelichten waarom de spoorwegen in 19e en 20e eeuw groei
kende
Kun je toelichten waarom het marktaandeel in goederentransport per
spoor vandaag slechts 15% is
Kun je het ontstaan van de spoorwegen toelichten
Kun je de noodzaak aan spoorvervoer in de oudheid toelichten
ken je de uitvinder van de stoomlocomotief
Kun je de ontwikkeling van het Belgisch spoorwegennet toelichten
Kun je de Belgische structuur van het spoorvervoer toelichten
Ken je de belangrijkste verbindingen vanuit België voor vrachtvervoer
per spoor
Ontstaan en groei van spoorvervoer (19de en 20ste eeuw)
o Ontwikkeling: Eerste vormen van spoorvervoer dateren uit
Griekse/Romeinse tijd waar primitieve sporen werden gebruikt
voor vervoer.
Diolkos (600 V.C.), weg over land
o Wagens voortgetrokken door mankracht/dieren
o Groeven eerste echte spoor-weg
o Gebruik voor zware goederen (hout, marmer…)
o Grote doorbraak: Vanaf 19de eeuw nam ontwikkeling vlucht door
komst van stoomlocomotieven en stalen rails. Innovaties in
stoom- en dieseltractie zorgden voor steeds snellere en
krachtigere treinen.
o België: Belgische spoorwegennet was een van eerste in Europa,
gestart met lijn Brussel-Mechelen in 1835. dichtste
spoornetwerk in Europa tegen 1896.
Belangrijke innovaties en uitvinders
o Stoommachine: Uitgevonden door Thomas Newcomen (1712)
en verbeterd door James Watt (1775).
o Stoomlocomotief: Richard Trevithick paste stoommachine in
1804 voor eerst toe op voertuig, George Stephenson
verbeterde dit in 1814.
o Rainhill trails: wedstrijd op afgesloten stuk spoor van 1 mijl, 5
locomotieven
, o Stephensons ’s Rocket: Deze locomotief won in 1829 de
Rainhill Trials en zette standaard voor verdere ontwikkelingen in
spoorvervoer.
o Opening lijn Manchester-Liverpool (1830)
Spoorbreedte en railstructuren
o Normaalspoor: Europese standaard spoorbreedte = 1435mm.
o Smalspoor = < 1435mm
o Breedspoor = > 1435mm
o Verschillende railtypes: in Groot-Brittannië werd gebruik gemaakt
van stalen rails na 1840, maakte spoorvervoer stabieler en
veiliger.
Ontwikkeling Belgische spoorweginfrastructuur (1830-1926)
o Begin van spoorvervoer: Eerste Belgische spoorlijn was Brussel-
Mechelen Ook eerst spoorlijn voor reizigersvervoer (L’elephant)
o Later werd Mechelen belangrijke spoorknooppunt.
o Militair gebruik: spoorwegen speelden belangrijke rol in militaire
logistiek.
Oprichting NMBS (1926)
o Opgericht om spoorvervoer in België te centraliseren en efficiënt
te beheren.
o Terugkoop spoorlijnen: overheid kocht spoorlijnen geleidelijk
terug.
o Geldproblemen: rond die tijd grote financiële crisis in België.
o Verkoop aan staat: regering besloot om spoorwegen in
staatsbezit te nemen.
o Op 23 juli 1926 officieel NMBS als bedrijf van overheid.
o Kregen startkapitaal van 11mld Belgische Frank.
o Kregen ook financiële en administratieve autonomie.
Mochten zelf beslissen over hun geld en hoe ze hun werk
organiseerden.
Modernisering en technologische vooruitgang
, o Dieseltreinen: 1930 dieseltractie spoorvervoer krachtiger en
veelzijdiger.
o Elektrische treinen en hogesnelheidstreinen: Elektrische
tractie kwam in 1935, de eerste hogesnelheidstrein (TGV)
geïntroduceerd in 1981, Frankrijk.
spoorvervoer in België
o Infrabel: Beheert infrastructuur (bouwen, onderhouden,
moderniseren infrastructuur),
o NMBS: verantwoordelijk voor reizigersvervoer en
treinpersoneel. Samen werken ze aan veilig, dicht en duurzaam
spoornetwerk.
Belangrijkste routes:
Sibelit: Antwerpen –
Athus-Meuse – Italië –
Zwitserland
Exchange:
Antwerpen – Montzen –
Duitsland
Antwerpen –
Frankrijk (Parijs
, Sibelit: Antwerpen –
Athus-Meuse – Italië –
Zwitserland
Exchange:
Antwerpen – Montzen –
Duitsland
Antwerpen –
Frankrijk (Parijs
o Sibelit: Antwerpen – Athus-Meuse – Italië – Zwitserland
o Exchange: Antwerpen – Montzen – Duitsland
o Antwerpen – Frankrijk (Parijs)
Projecten
o Air & Rail diaboloproject : Zaventem hart van Europese
spoornet
o Sea & Rail Antwerpen
o Belgian Wagon Association
Spoorvervoer haven van Antwerpen
Jaarlijks 24 miljoen ton goederen per spoor
o 50% intermodaal: containers die makkelijk op ander
vervoersmiddel kunnen worden gezet.
o 25% bloktreinen: treinen die gevuld zijn met 1 soort goederen
naar 1 bestemming.
o 25% verspreid vervoer: kleinere ladingen naar verschillende
bestemmingen.
250 treinen/dag vanuit 820 bestemmingen in 23 landen.
200 container rail shuttles/week naar 70 bestemmingen in 19 landen.
Centrale HUB in rail corridors (snelwegen voor treinen) 1, 2 en 8.
15 spoorwegondernemingen actief en 4 rail forwarders.
26 spoorbundels
8 container rail freight terminals
Hoofdstuk 1 – beknopte geschiedenis van het spoorvervoer
Kun je toelichten waarom de spoorwegen in 19e en 20e eeuw groei
kende
Kun je toelichten waarom het marktaandeel in goederentransport per
spoor vandaag slechts 15% is
Kun je het ontstaan van de spoorwegen toelichten
Kun je de noodzaak aan spoorvervoer in de oudheid toelichten
ken je de uitvinder van de stoomlocomotief
Kun je de ontwikkeling van het Belgisch spoorwegennet toelichten
Kun je de Belgische structuur van het spoorvervoer toelichten
Ken je de belangrijkste verbindingen vanuit België voor vrachtvervoer
per spoor
Ontstaan en groei van spoorvervoer (19de en 20ste eeuw)
o Ontwikkeling: Eerste vormen van spoorvervoer dateren uit
Griekse/Romeinse tijd waar primitieve sporen werden gebruikt
voor vervoer.
Diolkos (600 V.C.), weg over land
o Wagens voortgetrokken door mankracht/dieren
o Groeven eerste echte spoor-weg
o Gebruik voor zware goederen (hout, marmer…)
o Grote doorbraak: Vanaf 19de eeuw nam ontwikkeling vlucht door
komst van stoomlocomotieven en stalen rails. Innovaties in
stoom- en dieseltractie zorgden voor steeds snellere en
krachtigere treinen.
o België: Belgische spoorwegennet was een van eerste in Europa,
gestart met lijn Brussel-Mechelen in 1835. dichtste
spoornetwerk in Europa tegen 1896.
Belangrijke innovaties en uitvinders
o Stoommachine: Uitgevonden door Thomas Newcomen (1712)
en verbeterd door James Watt (1775).
o Stoomlocomotief: Richard Trevithick paste stoommachine in
1804 voor eerst toe op voertuig, George Stephenson
verbeterde dit in 1814.
o Rainhill trails: wedstrijd op afgesloten stuk spoor van 1 mijl, 5
locomotieven
, o Stephensons ’s Rocket: Deze locomotief won in 1829 de
Rainhill Trials en zette standaard voor verdere ontwikkelingen in
spoorvervoer.
o Opening lijn Manchester-Liverpool (1830)
Spoorbreedte en railstructuren
o Normaalspoor: Europese standaard spoorbreedte = 1435mm.
o Smalspoor = < 1435mm
o Breedspoor = > 1435mm
o Verschillende railtypes: in Groot-Brittannië werd gebruik gemaakt
van stalen rails na 1840, maakte spoorvervoer stabieler en
veiliger.
Ontwikkeling Belgische spoorweginfrastructuur (1830-1926)
o Begin van spoorvervoer: Eerste Belgische spoorlijn was Brussel-
Mechelen Ook eerst spoorlijn voor reizigersvervoer (L’elephant)
o Later werd Mechelen belangrijke spoorknooppunt.
o Militair gebruik: spoorwegen speelden belangrijke rol in militaire
logistiek.
Oprichting NMBS (1926)
o Opgericht om spoorvervoer in België te centraliseren en efficiënt
te beheren.
o Terugkoop spoorlijnen: overheid kocht spoorlijnen geleidelijk
terug.
o Geldproblemen: rond die tijd grote financiële crisis in België.
o Verkoop aan staat: regering besloot om spoorwegen in
staatsbezit te nemen.
o Op 23 juli 1926 officieel NMBS als bedrijf van overheid.
o Kregen startkapitaal van 11mld Belgische Frank.
o Kregen ook financiële en administratieve autonomie.
Mochten zelf beslissen over hun geld en hoe ze hun werk
organiseerden.
Modernisering en technologische vooruitgang
, o Dieseltreinen: 1930 dieseltractie spoorvervoer krachtiger en
veelzijdiger.
o Elektrische treinen en hogesnelheidstreinen: Elektrische
tractie kwam in 1935, de eerste hogesnelheidstrein (TGV)
geïntroduceerd in 1981, Frankrijk.
spoorvervoer in België
o Infrabel: Beheert infrastructuur (bouwen, onderhouden,
moderniseren infrastructuur),
o NMBS: verantwoordelijk voor reizigersvervoer en
treinpersoneel. Samen werken ze aan veilig, dicht en duurzaam
spoornetwerk.
Belangrijkste routes:
Sibelit: Antwerpen –
Athus-Meuse – Italië –
Zwitserland
Exchange:
Antwerpen – Montzen –
Duitsland
Antwerpen –
Frankrijk (Parijs
, Sibelit: Antwerpen –
Athus-Meuse – Italië –
Zwitserland
Exchange:
Antwerpen – Montzen –
Duitsland
Antwerpen –
Frankrijk (Parijs
o Sibelit: Antwerpen – Athus-Meuse – Italië – Zwitserland
o Exchange: Antwerpen – Montzen – Duitsland
o Antwerpen – Frankrijk (Parijs)
Projecten
o Air & Rail diaboloproject : Zaventem hart van Europese
spoornet
o Sea & Rail Antwerpen
o Belgian Wagon Association
Spoorvervoer haven van Antwerpen
Jaarlijks 24 miljoen ton goederen per spoor
o 50% intermodaal: containers die makkelijk op ander
vervoersmiddel kunnen worden gezet.
o 25% bloktreinen: treinen die gevuld zijn met 1 soort goederen
naar 1 bestemming.
o 25% verspreid vervoer: kleinere ladingen naar verschillende
bestemmingen.
250 treinen/dag vanuit 820 bestemmingen in 23 landen.
200 container rail shuttles/week naar 70 bestemmingen in 19 landen.
Centrale HUB in rail corridors (snelwegen voor treinen) 1, 2 en 8.
15 spoorwegondernemingen actief en 4 rail forwarders.
26 spoorbundels
8 container rail freight terminals
