Samenvatting Biochemie 2.4

Chemie 2.4 hoorcolleges
HC 1 – Stofwisseling van lipoproteïnen
 Lipiden en lipoproteïnen
o Vetzuur is opgebouwd uit  glycerol + 3 vetzuren = triglyceride. Hebben een
polaire kop + apolaire staart.
o Lipiden  vetzuren en steroïde moleculen:
o Fosfolipiden  polaire en apolaire kant wat in celmembranen zit.




Vetzuren  lange keten koolwaterstoffen (C-H) met een zuurgroep (=O&OH –
carboxygroep).
Steroïden  bestaan ook uit keten koolwaterstoffen (C-H) maar zien er in de ruimte anders
uit want gaan een verbinding met ELKAAR aan  waardoor ze een soort benzeenring
vormen. Ze binden zichzelf aan elkaar. (bijvoorbeeld: cholesterol).

,Verzadigde en onverzadigde vetten
 Mono-onverzadigd vetzuur  een vetzuur met 1 dubbele binding
 Poly-onverzadigd vetzuur  een vetzuur met meerdere dubbele bindingen
 Vetzuren  hebben verschillend karakter  ze kunnen vast worden bij
kamertemperatuur  dit is afhankelijk van percentage onverzadigde bindingen.
o Boter is bij kamer temperatuur vast  bestaat uit heel veel verzadigde vetzuren dus
zal vast blijven. Het is een compactere structuur omdat het veel rechte verzadigde
vetzuren compact bij elkaar zij en die gaan dus niet snel uit elkaar.
o Onverzadigd vetzuur  er zit een knik in (door de dubbele binding) bij een CIS-
waardoor ze niet dicht bij elkaar kunnen gaan zitten en dit dus eerder vloeibaar kan
worden (olijfolie).
o Vetten gaan uitharden door hele hoge temperaturen  van CIS binding een TRANS
vet maken  transvetten (ongezond!!)
 Boter en margarines die worden uitgehard zijn dus niet gezond.
 Bij frituren worden de vetten dus ook uitgehard en door dat proces ontstaan er
dus transvetten.
Triglyceriden
 Vetzuur:
o Verschillend aantal C-atomen wat betaald wat voor vetzuur het is
o Dubbele binding  bepaald of het een onverzadigd vetzuur is.
 Losse vetzuren  kan ons lichaam niks mee, vrije vetzuren zijn giftig voor onze cellen
 daarom hebben we triglyceriden in ons lichaam.
 Vrije vetzuren  hebben we wel nodig om uiteindelijk ATP te krijgen uit bèta-oxidatie,
maar vetten in ons bloed zijn triglyceriden.
o Glycerol + 3 vetzuren gebonden.
o Polaire kop + apolaire staart 
 De bindingen die glycerol aangaat met vetzuren  esterbinding  het zuurstofatoom
van glycerolmolecuul (O) gaat binding aan met zure kant van vetzuur (OH) en water
wordt afgesplitst (condensatie).




  Bij een triglyceride  gebeurt deze reactie dus 3 keer dus er wordt 3 keer water
afgesplitst.
 Dus een esterbinding is reactie tussen een O en een OH.

, Fosfolipiden
 Basis (glycerol fosfolipide)  glycerol molecuul + 2 vetzuren + 1 fosfogroep met een
aminozuur alcohol.
 Er zit dus een fosfaatgroep aan  energierijk deeltje.
o ATP  TRI fosfaat  in ATP zitten dus 3 fosfaten waar veel energie bij vrijkomt.
 Ze hebben een polaire kop en apolaire staart  daardoor kunnen ze goed functioneren
als celmembraan, want een celmembraan bestaat uit 2 lagen.
o De bovenste laag heeft polaire koppen naar buiten gericht en de binnenste laag
heeft apolaire staarten naar binnen gericht.
o Binnen in dat celmembraan creëren fosfolipiden een eigenschap dat het apolair is
(houden niet van water) en hier zitten eiwitten en cholesterol in en dit beschermt en
houdt het celmembraan stevig.
o Scheidt binnen met buiten.

Steroïde moleculen
 Cholesterol  zit ook in celmembraan
(stevigheid), zenuwweefsel en hersenen.
 En is voorloper van galzouten en bepaalde
hormonen en ook vitamine D onder invloed van
licht.
 Galzouten  gelade moleculen die zorgen voor
vetvertering  een cholesterol molecuul waar
een galzout aan zit en dit krijgt dan een lading.

Lipiden
 Er zijn dus verschillende klassen lipiden en die er in de basis anders uit zien.
 Verschillende functies in ons lichaam
o Vetzuren leveren energie
o cholesterol draagt bij aan stevigheid van celmembraan en is voorloper van galzouten
en vit D.
 Lossen niet op in water

Vervoer van lipiden
 Lipoproteïnen  zorgen voor het transport van lipiden en eiwitten door ons lichaam
 Lipoproteïnen maken een mooi pakketje van fosfolipiden en cholesterol in een
membraan.
 Vetzuren  hydrofoob (houden niet van water)
 Celmembraan is opgebouwd uit dubbele laag van fosfolipiden (2 lagen).
 Lipoproteïnen bestaan uit 1 laag  je krijgt een polaire oppervlak en aan de binnenkant
een apolaire deel (dus niet polaire deeltjes; deeltjes die niet tegen water kunnen kunnen
hier mooi gaan zitten.
 Ons bloed  hydrofiele omgeving  buitenkant van lipoproteïnen is ook hydrofiel en
daarom kan het worden vervoerd in het bloed.