Openboek Samenvatting - Actualiteit en geschiedenis van Design

1.design geschiedenis

1.1 de geschiedenis van het alledaagse

 Tijdsgeest= maatschappelijke veranderingen Bv: Frankfurter Küche, 1926
 direct gevolg van WOI
 beïnvloed door Scientific Management, Taylorism
 Invloed op veranderende sociale status van arbeidersklasse en middenklasse
 verdere invloed op evolutie van de keuken en de betekenis van de huisvrouw
 politieke invloed: The kitchen Debate
 parodie op de rationele keuken; Playtime, J. Tati

1.3 wat is design

Wat is het verschil tussen kunst, ambacht en design?

 Niet alleen de betekenis van het woord design, het designveld, maar ook de betekenis van bepaalde
alledaagse objecten, verandert door de tijd
 Alledaagse gebruiksvoorwerpen, mode, Logo’s en grafische vormgeving
 Een designproduct is ontworpen met de intentie industrieel vervaardigd te worden, daarnaast heeft
het altijd een functionele waarde, hetzij reëel, hetzij intentioneel

2. De ruïnes van de bourgeoisie 1851-1880

 Cristal Palace: eerste wereldexpo/shoppingmall versus museum
 Thonet en de industrialisatie: industrie die werkt met sociale ongelijkheid
 William Morris: Arts & Crafts en sociale ongelijkheid: : 1 van de eerste figuren die tegen sociale
ongelijkheid ingaat, beïnvloed door de moralisten
 Christopher Dresser

Industrialisatie is opgang: overal fabrieken die opstarten, voordien geen of minder fabrieken

 Verarmde boeren die naar de stad komen wonen in luiken= kleine straatjes met op einde 1 WC. Deze
boeren werken in de fabrieken
 Fabrieken zorgen voor nieuwe sociale klassen= bourgeoisie. Nieuwe klassen rijken: advocaten,
ingenieurs, … mensen die gestudeerd hebben
 Arbeiders= proletariaat die uitgebuit worden
 Sociale onrijkheid: bourgeoisie heeft andere levensstijl dan proletariaat

2.1 industrialisatie

 Crystal Palace, Joseph Paxton: wedstrijd, nieuwe materialen

2.1.2 time is money

 Barthélemy Thimmonier: te laat
 Isaac singer: sing en naaimachine: verschillende modellen, lagere klasse: krediet kopen

2.2 standaardisatie: het succes van Thonet

 Michael Thonet
 Meubelmaker: hout buigen
 Uitgebuite positie van de arbeider: Thonet valuta, bouwt alles voor hen
 Charles Darwin: Diersoort die zich snelst aanpast aan verandering zal overleven  bedrijven die
aanpassen aan bv. Afbreekbare materialen zullen overleven

2.3 victorian style

 Queen Victoria: als ze sterft komt er een einde aan de periode

,  Eclectische stijl: veel verschillende elementen/ stijlen bij elkaar
 Tonen hoe rijk je bent aan de hand van elementen, doen we vandaag nog steeds

2.4 arts and crafts movement

 Industrialisatie: breuk met traditie en ambacht, verzetten zich hiertegen en tegen sociale ongelijkheid
 William Moris: ambachtelijke en integratie van kunst in dagelijkse gebruiksvoorwerpen met voorkeur
voor middeleeuwse ethiek
 Gebaseerd op elementen uit de natuur gecombineerd met het artistieke
 Pre-raphealite Brotherhood: Moris en vrouw Jane
 Aesthetic movement: tegen victoriaanse stijl, inspiratie van design uit Japan

2.6 reform of een aanloop naar het moderne

 Schrijfmachine: job voor vrouwen als secretaresse

2.6.1 de opera van garnier

 Baron Hausman: hertekent plan voor Franse hoofdstad + wedstrijd opera
 Jean Louis Garnier: Beaux-art stijl en grootste opera ter wereld

2.6.2 Viollet Le Duc

 Entretien sur L’architecture
 Neogotiek: historische stijlen namaken. Modernisme was hierdoor heel anders omdat men geen stijlen
ging namaken
 Modernisme gaf hier kritiek op: stijl maken voor iedereen
 Elsie De Wolfe. Beschouwd als eerste interieurdecorateur: neostijl dus oude stijlen opnieuw namaken

2.6.3 reformdress

 Korsetten en onderrokken ongezond, dus reformdress= loshangende jurken, mannen hoge hoeden

2.6.4 Christopher Dresser

 Geïnspireerd: Japans Design en mogelijkheden industrialisatie
 Eerste product designer
 Huishoudproducten ontwerpen: heel sober, voorloper van modernisme

3. Nieuwe ideeën op het einde van een tijdperk (1880-1905)

3.1 inleiding
 Form Follows Function en het rationele denken: nieuwe ideeën gaan ontstaan op einde van tijdperk:
nieuwe stijlen gaan ontstaan, maar horen nog bij de oude tijd. Modernisme is wel nieuwe stijl/ tijd. Nu
gaan ze eigen stijlen ontwikkelen, geen neostijlen
 Vormgeving (het totaalkunstwerk) & politiek: alle stijlen ontstaan door het politiek denken
 Art Nouveau: (Brussel) verzet zich tegen de mach van de kerk en de conservatieve macht, ze zijn
liberaal en socialistisch
 Wiener Secession: verzet zich tegen de identiteit van de keizer van Oostenrijk-Hongarije. Ze doen niet
meer mee met statussymbool van de macht verder te zetten
 Arte Moderno, Gaudi: zet zich af tegen macht van Madrid, Catalanen willen een eigen identiteit.
Ontwikkelt stijl die helemaal anders is dan de beaux-arts stijl. Gebaseerd op natuurelementen
 Charles Mackintosh: is een schot en zet zich af tegen Londen want ze spreken een andere taal, ze gaan
door architectuur zeggen dat ze niet meedoen met de stijl van Londen en een eigen stijl ontwikkelen
die anders is
 Oorlog tussen noorden en zuiden om slavernij af te schaffen

3.2 het nieuwe rationele denken