Samenvatting Kwalitatieve data-analyse

KWALITATIEVE DATA-
ANALYSE
HET SEMI-GESTRUCTUREERDE INTERVIEW (OPEN LEERPAKKET)

1. INLEIDING
o Doelstellingen in wetenschappelijk interview: informatie verkrijgen
o Vroeger: rechtstreekse vragen en dan krijgen we wel de antwoorden die we willen (mijnwerker)
• Nu: soort sfeer laten ontstaan waardoor opvattingen en ideeën kunnen groeien doorheen het
interview
 Maken dat je niet te directief/manipulatief te werk gaat
= Reiziger: weet welk richting, maar veel paden om er naar toe te gaan of veel manieren om het
te bereiken
o 5 problematische eigenschappen van het interview (Cicourel, 1964)
• Wederzijds vertrouwen, sociale afstand, controle, … maken dat interviews zeer sterk van elkaar
verschillen
• Vermijdingstactieken van de respondenten wanneer de vragen te diep graven (voelt zich niet
meer op gemak)
• Zowel interviewer als respondent gebonden aan hun vermogen om zich uit te drukken
• Vele bedoelingen van de ene die voor hem duidelijk zijn, zullen eerder vaag zijn voor de andere
• Onmogelijk om elk aspect van de ontmoeting binnen gerationaliseerde controle te krijgen
o Doel: beschrijven en verklaren


1.1 Kenmerken
o Flexibel zijn in het opstellen van vragen
o Interactief: reiziger (niet als evaluator opstellen of als journalist)
o Geen directieve interviewstijl
 Goede vragen stellen waardoor veel informatie terug komt
o Direct contact tegenover virtuele sessies
 Onderwijs en opleidingsonderzoek gebeurt vooral face to face
 Nadeel virtueel: minder makkelijk om sfeer te creëren, niet zeker zijn van je informant,
meer manipulatie of ruis mogelijk in dit soort afstandsinterview

1.2 Verschillende soorten interviews
o Naar inhoud en type respondent (respondent: niet gewoon een antwoord, wek meer informatie
verkrijgen)
 Biografisch: uw levensverhaal, uw carrièrepad bevragen
 Individueel
 Focusgroep: nadruk op interactie tussen groep
 Groep
o Naar structurering
 Vrije attitude/open interview: ongestructureerd: kennismaking, heel open interview < vooral
gesprek op gang brengen en wie weet kom het fenomeen waarin je geïnteresseerd bent wel
aan bod
 Meest voorkomend: semigestructureerd: er zekere rationale maar tegelijkertijd ook een zekere
openheid (non-directive interview: ondergeschikte rol interviewer)


1

,  Hoog gestructureerd: hardop denkprotocol: innerlijke processen bij het uitoefenen van een
taak (research interview)
 Gefocust: focus op subjectieve antwoorden van de respondenten met betrekking tot gekende
situatie; situatie voorafgaand geanalyseerd door interviewer

+ vragenlijst - interview - vragenlijst + interview

- Meer betrouwbaar (door - Responspercentage
anonimiteitsgarantie)
- Stellen van bijvragen over doel,
- Eerlijker antwoord van respondenten misconcepties, …

- Economischer (inzake tijd en geld) - Taalvermogen van respondenten

- Mogelijk via post, mail, internet, …



1.3 Informed consent
o = De vrijwillige verkregen toestemming van een persoon of een verantwoordelijke (bv. ouder of
voogd) voor deelname aan een studie of interventieprogramma
 De persoon in kwestie moet duidelijk ingelicht zijn over het doel, de methode, de procedure, de
voordelen en de risico’s en, indien van toepassing, over de graad van onzekerheid van de
uitkomst
o Essentiële criteria van informed consent zijn:
 Kennis en begrip van bovenstaande, dat de toestemming onbeïnvoed is gegeven en dat het
recht op intrekken van de toestemming op elk moment in de studie of interventie duidelijk is
meegedeeld



2. OMSCHRIJVING
o 2 interviewvormen
• Open interview: beknopte topiclijst
• Semi-gestructureerd interview (SGI): vragenprotocol
o Fenomenografisch onderzoek: vaak open interviews om inductieve theorie te ontwikkelen:
• Tijdrovend
• Duur
o SGI: specifieke vraagstelling of bestaand verklaringsmodel uitdiepen/toetsen
• Niet vrijblijvend
• Vertrekt vanuit specifieke vraagstelling (< uit bestaande bronnen)
• Theoretische voorkennis aanwezig bij onderzoeker: beïnvloedt de richting van het interview
= interview met voorbedachten rade



3. STAP 1: BESTAANDE INFORMATIE INWINNEN
o Voorbereidingsproces: schriftelijke/mondelinge bronnen raadplegen
o Al een zekere kennisbasis aanwezig
o Doel specifiëren in concrete onderzoeksvragen
o Er kunnen ook onverwachte zaken opduiken in het interview
 ! Interviewleidraad = sturingsmaatregel om het gesprek in goede banen te leiden



2

, 4. STAP 2: OPSTELLEN VAN EEN INTERVIEWLEIDRAAD
o Interviewleidraad = lijst van geordende vragen die zijn geformuleerd in een transparante en
gebruikelijke taal

4.1 Goede interviewleidraad
o Gemakkelijk begin: gesprek op gang brengen, respondent dient niet te veel na te denken
o Logische opvolging van vragen
o Opbouw van vragen  specifiek: moeilijke/belangrijke vragen komen meer aan bod in het 2 de deel
van het interview (van algemeen naar specifiek)
o Tijdindicaties: antwoordtijd?


4.2 Andere kenmerken
o Continue: kernvragen stellen in elk interview
o Flexibel: basisvragenlijst kan worden aangepast (bv. verzadigingspunt)
o Iteratief: gestructureerde opbouw: eenvoudig  complex


4.3 Soorten vragen
o Openingsvragen: feiten, moeten hier niet over nadenken
o Inleidende vragen: beschrijvend, gesprek op gang trekken
o Overgangsvragen: gesprek in richting van eigenlijke onderzoek – brug
o Kernvragen: belangrijkste vragen, vragen veel tijd
o Slotvragen: open einde (informant kan hier zaken aan toevoegen), veelzijdig – kan ook op het einde
van een goed afgebakend geheel
Bv. samenvatting van de overgangsvragen

4.4 Wat meten?
o Kennisvragen
o Ervarings- en gedragsvragen
o Vragen naar zintuigelijke waarnemingen
o Vragen naar gevoelens
o Opinies en waarden


4.5 Hoe meten? Verschillende vraagvormen
o Open vragen
o Drop off/achtergrondvragen: vragen naar achtergrondgegevens
o Sorteervragen: op volgorde leggen, volgorde niet belangrijk, wel aanknopingspunt voor gesprek
o Elicitatietechnieken: foto/video/materiaal/…, gevoelens opwekken en bespreken
o Vignetten = situatiebeschrijving waarbij je de persoon in een context zet waarbij je vervolgens een
kernvraag stelt
o Fixed-alternative: ja/nee/weet ik niet
o Schaalitems




3