Samenvatting - Sociale wetgeving

SAMENVATTING: SOCIALE WETGEVING




1

, DEEL 1 INLEIDING:
HOOFDSTUK 1 DOMEINEN V/D SOCIALE WETGEVING + HOOFDSTUK 2 HISTORISCH OVERZICHT

HOOFDSTUK 1: DOMEIN VAN DE SOCIALE WETGEVING

INLEIDING: WAT IS SOCIAAL RECHT (CURUS P35-39)

- definitie recht: Geheel van afdwingbare regels, opgesteld door de samenleving, bedoeld om maatschappij te ordenen
o Bv. Corona: heel veel nieuwe regeltjes uitgevonden
o Regels worden gemaakt door mensen die verkozen zijn

- Wat is sociaal recht?
o belangen tussen werknemers en werkgevers ordenen
 bv. Er is een wet die bepaald wat er in een contract opgenomen moet worden
 Bestaat uit 2 onderdelen (zie verder):
 (1) Arbeidsrecht = regelt de verhoudingen tussen de werknemers en de werkgevers
 Individuele en collectieve belangen tussen werknemer en werkgevers
 (2) socialezekerheidsrecht = omvat alle maatregelen waardoor aan werknemers/zelfstandigen de
mogelijkheid wordt gegeven om in alle omstandigheden in hun levensonderhoud te voorzien
 Antwoord op impact sociale risico’s
 Bv. Door ziekte kan ik niet meer werkte – recht op vervangingsinkomen

- sociaal recht is een eigenaardig beestje
 Onevenwicht in macht: als werknemer kan je niet veel zeggen tegen de werkgever
o ‘Beschermend recht’
 sociaal recht gaat ervan uit dat we de “arme” werknemer moeten beschermen tegen de macht van de
werkgever
 Wat het beste is voor de werknemer
 De wet zegt dat het niet macht dus mag je geen afstand doen van de regels waar je recht op hebt
 Werknemer moet beschermd worden tegen zichzelf maar ook tegen zijn baas
 Bv. als de wet zegt dat overwerk of zondagarbeid verboden is, mag de werknemer niet op papier
zetten dat hij toch wil overwerken

Voorbeeld: sociaal recht als beschermend recht
Nick kon een tijd geleden als arbeider in een verdeelcentrum van een grote supermarktketen beginnen werken met een
arbeidsovereenkomst van bepaalde duur, met als startdatum maandag 14 november 2022 en einddatum vrijdag 13 januari
2023. Hij moet er de aan- en afrijdende vrachtwagens mee helpen laden en lossen.
Op 23 november 2022 laat Nick weten dat hij ziek is. Hij blijkt een ernstige longontsteking te hebben en hij krijgt van zijn arts
een streng verbod om te werken minstens tot en met vrijdag 2 december 2022.
- Contract met onbepaalde duur = startdatum maar geen einddatum maar wel afspraken over hoe je het kan afsluiten
- Contract van bepaalde duur = startdatum + einddatum
- Wet heeft ook vastgelegd dat de werkgever niet onbeperkt een contract van bepaalde duur mag geven – werknemer
wordt beschermd dat hij uiteindelijk ook een contract zal moeten krijgen van onbepaalde duur
- Comité voor preventie en bescherming van …. = recht om tegen de werkgever te stappen om te zeggen dat bepaalde
regeltjes niet nageleefd worden
- Ziekte: zal terugvallen op gewaarborgd loon (hier niet van toepassing omdat hij nog maar 1 week gewerkt heeft) of
ziekteuitkering (zal voor Nick van toepassing zijn en is minder voordelig voor hem) – doordat je werkt ben je
beschermd om op iets terug te vallen bij ziekte
Op vrijdag 13 januari 2023 laat de werkgever van Nick weten dat hij geen nieuw contract kan aanbieden aan Nick. Hij was al
bij al niet zo tevreden van zijn prestaties en er is sowieso ook iets te weinig werk om Nick nog aan het werk te houden.
Nick moet nu op zoek naar een nieuwe job. Hoe zit het in afwachting daarvan met zijn inkomen ?
2

, - Contract van bepaalde duur dat afloopt moet je niet verlengen en je moet daar geen reden voor geven
- Bij contract van onbepaalde duur moet de werkgever een reden geven voor je ontslag – kennelijk onredelijk ontslag
voor iemand die langer dan 6 maanden aan het werk is
- Als hij al lang genoeg gewerkt heeft, zal hij rechten geopend hebben om een werkloosheidsuitkering te krijgen – hij
zou ook recht kunnen hebben omdat het niet zijn schuld is dat hij ontslagen wordt (bv. Wanneer je iets gestolen
hebt, dan gaan je geen uitkering krijgen)
In diezelfde periode vertelt Tracy (de vriendin van Nick – zij werkt in een bloemenwinkel) hem dat ze zwanger is. Dat is
uiteraard goed nieuws, maar toch is het koppel wat ongerust. Ze weten dat Tracy een tijd zal mogen thuisblijven, maar
anderzijds zit Nick net nu zonder werk …
Moet Tracy dan blijven werken om voor het gezinsinkomen te zorgen?
Ze wil eigenlijk verder werken, mag dat?


o rol sociale partners bij totstandkoming (vakbonden en werkgeversorganisaties = sociale partners)
 Vakbonden mogen ook wetten maken
 Sociale partners stellen een CAO op waar werkgevers zich aan moeten houden
 Bv. Sociale partners sloten een CAO over 'medische SWT'

o Met eigen rechtbanken waar ook sociale partners in zitten (vs. eenheidsrechtbank)
 Vanuit werknemers en werkgevers kant worden er mensen betrokken om aan te geven aan rechters
hoe dingen in de parktijk verlopen aangezien rechters niet altijd weten hoe het in de praktijk gaat
 Dit is ALLEEN bij sociaal recht
 (NAAM VAN DEZE PERSONEN ZOEKEN)

- Verschillende statuten
o Ambtenaren
 Andere regels die gevolgd moeten worden
 Bv. Ontslagen worden verloopt anders omdat ze beter beschermd zijn
 Gaan we niet bekijken in deze lessen
o Werknemers
o Zelfstandigen
 Werken niet onder gezag zoals werknemers

SOCIALE ZEKERHEID ALS ANTWOORD OP IMPACT SOCIALE RISICO’S

- Sociale risico’s kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
o Het inkomen te verminderen  Sociale zekerheid zorgt voor een vervangingsinkomen
o De uitgaven te vermeerderen  Sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk) opvangen of terugbetalen

- Sociale zekerheid speelt hier op in via verschillende “takken” van het socialezekerheidsstelsel
o Sociale zekerheid in enge zin
 Alle maatregelen aan werknemers + zelfstandigen om in levensonderhoud te voorzien=
verzekeringsprincipe
 Door eerst te werken recht op een vervangingsinkomen te kunnen krijgen
 Door te werken draag je bij aan sociale zekerheid en dat opent dus je kansen op
uitkeringen/bescherming als je niet meer kunt werken

o Sociale zekerheid in brede zin = solidariteitsprincipe
 + vangnet (sociale bijstand) = als je niets anders hebt/ je hebt echt geen geld met bepaalde regeltjes
 Bijstand genieten als je nog niet gewerkt hebt en echt geen geld hebt
 Echt kunnen aantonen dat je niets hebt (bv. Leefloon)




3