Samenvatting (Straf)recht 13

Thema 13: Strafrecht

1.Algemeen
1.1. Materieel en formeel strafrecht
 Materieel strafrecht
o Bepaalt welke handelingen misdrijven zijn en welke straffen erop toegepast worden
 Formeel strafrecht
o Bepaling op welke manier misdrijven worden opgespoord en vervolgd
o = strafvordering of strafprocedure(s)
o Inclusief bewijsregels

1.2. De rol van de overheid
A. Rol van de uitvoerende macht
 Openbaar Ministerie (OM)
o = hoeder openbare orde
o = (staande) magistratuur  oordeelt niet ! Want: is zelf een partij

 Taken OM
o Opsporen en onderzoeken misdrijven (= opsporingsonderzoek)
o Vervolgen verdachte
 Dagvaarding  Voor rechtbank dagen 1
 Requisitoir  = publieke vordering 2 OM (eisen van concrete straf)
o Straffen uitvoeren (+ vermelden op strafblad en centraal strafregister)

 Samenstelling: één en ondeelbaar
o 1 OM voor heel België
o Bestaat uit:
 Lokale parketten (Procureur des Konings)
 Federaal parket (Procureur-generaal)
 Parketten-generaal
o College van procureurs-generaal  voeren eigenlijke beleid in strafzaken
 Bepalen prioriteiten in strafzaken
o Politiek verantwoordelijke: Minister van Justitie
 Hoofd OM
 Positief injunctierecht


1
Eisende partij (eiser): Openbaar Ministerie
Verwerende partij: gedaagde (heeft altijd laatste woord)

2
 private vordering  Bij onrechtmatige daad stelt slachtoffer zich burgerlijke partij en eist een
schadevergoeding van gedaagde
Eerst publieke vordering, daarna private vordering

,  Soms: ‘Openbaar Ministerie is de vriend van de rechtbank’
o Adviserende functie (o.w.v. goede kennis recht)
 In Raad van State  OM = auditoraat3
 In arbeidsRB en -hoven  OM = arbeidsauditoraat 4

B. Rol van de formele wetgever
 Legaliteitsbeginsel
o = Nullum crimen, nulla poena sine lege
o Wet moet duidelijk, nauwkeurig en voorspelbaar zijn
o Temporele verschillen: vandaag strafbaar, volgende week niet
o Territoriale verschillen: strafbaar in België, maar niet in buurlanden

C. Rol van de rechter
 = Gebonden aan de wet
o MAAR: rechterlijke manoeuvreerruimte
 Gebondenheid binnen wettelijke marges (minimum- en maximumstraf)
 Opschorting of uitstel
o Formele motiveringsplicht  Verwijzing naar toegepaste wetsartikel
o Innerlijke overtuiging rechter = basis om te mogen veroordelen

1.3. Algemene beginselen in strafrecht
A. Legaliteitsbeginsel en STRIKTE interpretatie
 Nullum crimen, nulla poena sine lege
 Verbod van analogie-redenering
o Wat geen evolutieve interpretatie uitsluit

B. Niet-retroactiviteit
 Geen terugwerkende kracht
 TENZIJ bij mildere (zachtere) strafwet
o Mild  definiëren a.d.h.v. jurisprudentiële criteria in strafwetboek
(Bv. Gevangenisstraffen worden geacht erger te zijn dan een boete)

C. Vermoeden van onschuld
 Vermoeden van onschuld tot tegendeel bewezen is
 Bij twijfel schuld  vrijspraak !

D. Zwijgrecht van de verdachte
 Niemand is verplicht zichzelf strafbaar te stellen  Bekennen is niet verplicht !!

E. Non bis in idem
 Geen twee keer GESTRAFT worden voor hetzelfde feit
o M.a.w. men kan dus wel twee keer GESANCTIONEERD worden voor hetzelfde feit




3
Bestudeert dossiers en geeft er advies over
4
Namens OH het dwingend arbeidsrecht doen toepassen. Dit kan sociaal strafrecht zijn (= strafrecht in sociale
zaken).