Hs. 2 De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.C.- 500 n.C.)
2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat
KA: Ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
KA: De vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
Met de uitvinding van het schrift rond 3000 v.C. was de oudheid begonnen. Ook wel de tijd
van de Grieken en Romeinen.
Rond 750 v.C. werd de Ilias geschreven door Homerus, een epos (= verheven heroïsch
gedicht, verhalend en lang) over de oorlog van de Griekse helden tegen de stad Troje.
Geschreven met het alfabet. Het zijn mythen, weinig te maken met echte gebeurtenissen,
maar wel over de oorlogszuchtige wereld.
De Ilias en het vervolg de Odyssee, hadden een enorme invloed op de Griekse cultuur.
Ontwikkelde Grieken konden het eeuwenlang citeren.
De oudste beschaving in Europa was de Minoïsche beschaving op Kreta. Deze
beschaving had een schrift, maar dit is nauwelijks ontcijferd. Hierdoor is er erg weinig over
deze beschaving bekend.
Het was vernoemd naar koning Minos, hij kwam later voor in Griekse verhalen. Deze mythes
getuigen van de komst van de beschaving van Azië naar Europa.
Rond 1500 v.C. gingen de Grieken heersen over Kreta. In die tijd ontstond de vroegste
Griekse beschaving = De Myceense beschaving (vernoemd naar Mycene op het
schiereiland Peloponnesos van de Grieken)
De Myceense beschaving werd gedomineerd door krijgsheren die basileus (koning)
werden genoemd. Ze regeerden vanuit versterkte paleizen over het omliggende gebied en
vochten met bronzen wapens en door paarden getrokken strijdwagens.
De Myceense koningen vochten vaak tegen elkaar, maar in de 13e eeuw v.C. vochtten ze
samen tegen de Hittieten (volk dat heerste over Anatolië). De strijd ging o.a. over de stad
Troje (werd rond 1250 v.C. verwoest. Waarschijnlijk de aanleiding van de Ilias).
De Myceense beschaving ging in de 12e eeuw v.C. ten onder.
Vanaf de 8e eeuw kwam een nieuwe Griekse beschaving.
- De Grieken leefden toen in onafhankelijke stadstaten (poleis) met een
landbouwstedelijke samenleving. Ook groeide de economie snel en nam de
bevolkingsgroei toe.
Toen er te veel mensen kwamen stichtten ze koloniën aan de kust van de Middellandse en
Zwarte Zee. (Bv. Napels, Marseille en Istanbul)
Ondanks de verschillende woonplekken, hadden de Grieken het idee dat ze één volk
vormden, doordat ze dezelfde cultuur hadden, door dezelfde taal, verhalen vertellen,
vereerden dezelfde goden en hetzelfde idee van hun gezamenlijke geschiedenis.
, Olympische Spelen gehouden elke vier jaar vanaf 776 v.C. in Olympia (Peloponnesos).
Grieken uit heel Hellas (= de Griekse wereld) deden mee ter ere van Zeus.
Door de kolonisatie en het gebruik van een gemeenschappelijke munt (drachme)
groeiden de Griekse handel, nijverheid en welvaart. (bv door export van graan aan de
Zwarte Zeekust → Athene werd een grote stad).
In de 5e eeuw v.C. kwam de Griekse cultuur tot bloei, vooral de wetenschap en de bouw-
en beeldhouwkunst.
De Griekse beschaving wordt klassiek genoemd omdat de gedachten en vormen ervan tot
in onze tijd zo goed zijn gevonden dat ze werden nagedaan.
Het Parthenon
- 11.5 m hoog beeld van Athena, stadsgodin van Athene
- Op de Akropolis
- Dak rustte op tientallen zuilen, sober en dik = Dorische stijl
Later slankere zuilen met voetstuk en bovenstuk met:
- Sierlijke krullen = Ionische stijl
- Bladeren = Korinthische stijl
- Een beeldhouwwerk op een plat vlak = reliëf
Griekse kunstenaars beelden:
- Bestudeerden nauwkeurig het menselijk lichaam
- Gaf het menselijk lichaam (spieren) natuurgetrouw weer
- Natuurlijke houding en levendige gezichten, anderen waren kunstig gekleed
→ Afwijken van de stijve en emotieloze beelden van vóór de Klassieke tijd
De antieke Grieken voelde zich samen verbonden tegenover de niet-Grieken => barbaren
Maar Griekse stadstaten voerden ook oorlog met elkaar, totdat ze na de onderwerping
door het koninkrijk Macedonië één rijk werden in 338 v.C..
→ Was niet het einde van de Griekse cultuur, maar verdere verspreiding ervan
De koning van Macedonië gaf zijn zoon, de troonopvolger Alexander de Grote een Griekse
opvoeding. De Grote, veroverde in de jaren 334-323v.C. met Griekse soldaten het
Perzische rijk en Egypte. De Griekse cultuur verspreidde zich over een enorm
gebied.
Na de dood van Alexander de Grote, viel het rijk uiteen in verschillende rijken die door
Grieken werden bestuurd.
In West-Azië en Egypte heerste erna een Griekse elite over de inheemse bevolking.
- De Griekse stadstaten werden in het begin geleid door aanzienlijke families of
koningen. Een polis (= stadstaat) met een erfelijke koning wordt een monarchie
genoemd (= alleenheerschappij).
- Andere poleis werden bestuurd door leden van een groep met erfelijke voorrechten in
de samenleving => edelen = aristocratie (= regering van de besten).
- De rijkdom van aristocraten werd gebaseerd op grondbezit.
2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat
KA: Ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en
politiek in de Griekse stadstaat.
KA: De vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
Met de uitvinding van het schrift rond 3000 v.C. was de oudheid begonnen. Ook wel de tijd
van de Grieken en Romeinen.
Rond 750 v.C. werd de Ilias geschreven door Homerus, een epos (= verheven heroïsch
gedicht, verhalend en lang) over de oorlog van de Griekse helden tegen de stad Troje.
Geschreven met het alfabet. Het zijn mythen, weinig te maken met echte gebeurtenissen,
maar wel over de oorlogszuchtige wereld.
De Ilias en het vervolg de Odyssee, hadden een enorme invloed op de Griekse cultuur.
Ontwikkelde Grieken konden het eeuwenlang citeren.
De oudste beschaving in Europa was de Minoïsche beschaving op Kreta. Deze
beschaving had een schrift, maar dit is nauwelijks ontcijferd. Hierdoor is er erg weinig over
deze beschaving bekend.
Het was vernoemd naar koning Minos, hij kwam later voor in Griekse verhalen. Deze mythes
getuigen van de komst van de beschaving van Azië naar Europa.
Rond 1500 v.C. gingen de Grieken heersen over Kreta. In die tijd ontstond de vroegste
Griekse beschaving = De Myceense beschaving (vernoemd naar Mycene op het
schiereiland Peloponnesos van de Grieken)
De Myceense beschaving werd gedomineerd door krijgsheren die basileus (koning)
werden genoemd. Ze regeerden vanuit versterkte paleizen over het omliggende gebied en
vochten met bronzen wapens en door paarden getrokken strijdwagens.
De Myceense koningen vochten vaak tegen elkaar, maar in de 13e eeuw v.C. vochtten ze
samen tegen de Hittieten (volk dat heerste over Anatolië). De strijd ging o.a. over de stad
Troje (werd rond 1250 v.C. verwoest. Waarschijnlijk de aanleiding van de Ilias).
De Myceense beschaving ging in de 12e eeuw v.C. ten onder.
Vanaf de 8e eeuw kwam een nieuwe Griekse beschaving.
- De Grieken leefden toen in onafhankelijke stadstaten (poleis) met een
landbouwstedelijke samenleving. Ook groeide de economie snel en nam de
bevolkingsgroei toe.
Toen er te veel mensen kwamen stichtten ze koloniën aan de kust van de Middellandse en
Zwarte Zee. (Bv. Napels, Marseille en Istanbul)
Ondanks de verschillende woonplekken, hadden de Grieken het idee dat ze één volk
vormden, doordat ze dezelfde cultuur hadden, door dezelfde taal, verhalen vertellen,
vereerden dezelfde goden en hetzelfde idee van hun gezamenlijke geschiedenis.
, Olympische Spelen gehouden elke vier jaar vanaf 776 v.C. in Olympia (Peloponnesos).
Grieken uit heel Hellas (= de Griekse wereld) deden mee ter ere van Zeus.
Door de kolonisatie en het gebruik van een gemeenschappelijke munt (drachme)
groeiden de Griekse handel, nijverheid en welvaart. (bv door export van graan aan de
Zwarte Zeekust → Athene werd een grote stad).
In de 5e eeuw v.C. kwam de Griekse cultuur tot bloei, vooral de wetenschap en de bouw-
en beeldhouwkunst.
De Griekse beschaving wordt klassiek genoemd omdat de gedachten en vormen ervan tot
in onze tijd zo goed zijn gevonden dat ze werden nagedaan.
Het Parthenon
- 11.5 m hoog beeld van Athena, stadsgodin van Athene
- Op de Akropolis
- Dak rustte op tientallen zuilen, sober en dik = Dorische stijl
Later slankere zuilen met voetstuk en bovenstuk met:
- Sierlijke krullen = Ionische stijl
- Bladeren = Korinthische stijl
- Een beeldhouwwerk op een plat vlak = reliëf
Griekse kunstenaars beelden:
- Bestudeerden nauwkeurig het menselijk lichaam
- Gaf het menselijk lichaam (spieren) natuurgetrouw weer
- Natuurlijke houding en levendige gezichten, anderen waren kunstig gekleed
→ Afwijken van de stijve en emotieloze beelden van vóór de Klassieke tijd
De antieke Grieken voelde zich samen verbonden tegenover de niet-Grieken => barbaren
Maar Griekse stadstaten voerden ook oorlog met elkaar, totdat ze na de onderwerping
door het koninkrijk Macedonië één rijk werden in 338 v.C..
→ Was niet het einde van de Griekse cultuur, maar verdere verspreiding ervan
De koning van Macedonië gaf zijn zoon, de troonopvolger Alexander de Grote een Griekse
opvoeding. De Grote, veroverde in de jaren 334-323v.C. met Griekse soldaten het
Perzische rijk en Egypte. De Griekse cultuur verspreidde zich over een enorm
gebied.
Na de dood van Alexander de Grote, viel het rijk uiteen in verschillende rijken die door
Grieken werden bestuurd.
In West-Azië en Egypte heerste erna een Griekse elite over de inheemse bevolking.
- De Griekse stadstaten werden in het begin geleid door aanzienlijke families of
koningen. Een polis (= stadstaat) met een erfelijke koning wordt een monarchie
genoemd (= alleenheerschappij).
- Andere poleis werden bestuurd door leden van een groep met erfelijke voorrechten in
de samenleving => edelen = aristocratie (= regering van de besten).
- De rijkdom van aristocraten werd gebaseerd op grondbezit.
