Sociale wetgeving
Deel 1 Inleiding
Arbeidsrecht RSZ sociale zekerheid
Arbeidsregelement
Arbeidscontract
Werkgever-werknemer
Ziekte en invaliditeit
Ontslag pensioen
Index kinderbijslag
Staking vakantie
Zwangerschapsverlof
Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Heeft geen duidelijk omvattende definitie
Gemeenschappelijke kenmerken
• Bijzonder doel:
• Bescherming van belangen van de werknemers -> bescherming
(zwakste) werknemers vb. loonbeschermingswet
• Bevorderen van hun welzijn
Beschermingswetten en sociale verzekeringswetten
• Sociale wetgeving omvat dus:
Arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht: Sociale zekerheid is ook een bescherming
voor de wn’ers -> bescherming vd welvaart (geen komsten krijg je
dat)
o Vervanginkomen (rva)
o Pensioen
o Ziekteuitkering
o Meer uitgaven -> meer inkomsten vb. kinderbijslag
Sociale wetgeving: poging tot schematisch overzicht:
o Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
o Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers
o Beschermingsmaatregelen voor werknemers
o Arbeidsvoorziening
o Sociale zekerheid
o Minimumvoorzieningen -> OCMW, leefloon
o Geschillen van sociaal recht
1
,Bronnen van sociale wetgeving
Internationale rechtsbronnen
• Bilaterale verdragen
• Verdrag tussen België en één ander land
• Regels die van toepassing zijn op werknemers afkomstig uit
het ene land die in het andere land gaan werken
• Multilaterale verdragen
• Meer dan twee landen sluiten een verdrag (“verdragsorganisatie”)
Benelux
• Internationale Arbeidsorganisatie (I.A.O.)
• I.A.O. conventies: belangrijke invloed op Belgisch arbeidsrecht
• Drieledig overleg: werkgevers, werknemers en regeringen
(I.A.O.): Internationale Arbeidsorganisatie -> verdrag van Versailles door del
loopgraven werd er gepraat over ied zijn werkverschillen en zo probeerde ze voor ied
hetzelfde te doen. Wg/wn/regering
• Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (O.E.S.O.)
• Beperkte rechtstreekse invloed op arbeidsrecht
• Raad van Europa
• Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (E.V.R.M.)
• Waarborgt fundamentele vrijheden (vakbondsvrijheid, recht
op privéleven,…)
• Kan rechtstreeks ingeroepen worden voor Belgische
rechtbanken
• Europees Sociaal Handvest
Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (A.I.S.S.)
Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding
• Verordeningen: Rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
• Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
beslissingen: rechtstreekse toepassing op welbepaalde
bestemmeling(en)
• Aanbevelingen: binden de lidstaten niet
• Adviezen
Beslissingen door Eu gemaakt
Rusttijden voor vrachtwagens -> verordeningen voor alle landen vd EU geldig
Richtlijn -> iedereen heeft recht op 4 weken vakantie maar je mag er zelf meedoen wat
je wilt.
2
,Nationale rechtsbronnen
• Sociale Grondrechten
• Artikel 23 van de Grondwet
• Geen directe werking
• Sociale Rechtsbronnen
• Wetten en decreten
• Koninklijke besluiten
• Ministeriële besluiten
• Rechtspraak en rechtsleer
• In België: geen precedentenrecht
• Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) -> wn/wg die samen
afspraken maken
• Het gebruik en de eenzijdige verbintenis
Zie p14 in het boek
In België: geen precedentenrecht -> niet in alle rechtbanken zeggen ze hetzelfde want je
bent niet gebonden aan precedentenrecht.
Hiërarchie der nationale rechtsbronnen in artikel 51 van de Cao-wet
• Dwingende bepalingen van de wet
• Algemeen verbindend verklaarde cao ’s
• a) in de Nationale Arbeidsraad
• b) in een paritair comité
• c) in een paritair subcomité
• Niet algemeen verbindend verklaarde cao ‘s wanneer de werkgever
lid is van een organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao
zelf ondertekende
• a) in de Nationale Arbeidsraad
• b) in een paritair comité
• c) in een paritair subcomité
d) buiten een paritair orgaan
Je kan niet nooit van afwijken: paritair comité: sector waar je werkt (paritair evenveel
wg als wn die samen afspraken maken)
1 arbeiders
2 bediende
3 arbeiders + bediende
Sub comité: er zitten meerdere
• Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
• Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die
de cao niet ondertekende of geen lid is van een ondertekende
organisatie) behoort tot het ressort van het PC
• Arbeidsreglement
• Aanvullende bepalingen van de wet
• Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
• Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
• Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als hij
hiermee niet strijdig is of de rechten van de werknemer vermindert
of zijn plichten verzwaart
3
, Deel 2 Arbeidsrecht
Algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978 -> Een
overeenkomst tussen wn en wg
Inhoud: loon.
Wn->werken wg
Wg-> loon wn
Alles gebeurt onder GEZAG anders ben je een zelfstandige.
Wat is een arbeidsovereenkomst?
Een arbeidsovereenkomst is:
Een wederkerige overeenkomst >< eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het verrichten van arbeid >< volgen van opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon >< onkostenvergoeding (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever >< geen gezag (zelfstandige
aannemingsovereenkomst)
Pseudo WN = zelfstandige die WN wordt
Schijnzelfstandige = WN die zelfstandige wordt
Het ondergeschikt verband
Essentieel kenmerk van de arbeidsovereenkomst = ondergeschikt verband
• Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer
• Bevelrecht van de werkgver over de organisatie en uitvoering van
het werk
• Plicht van de werknemer om deze instructies op te volgen
• Gezagsrelatie staat onafhankelijkheid bij de uitvoering van de
arbeidsovereenkomst niet in de weg
• Ook tussen gehuwden, familieleden of concubanten kan een gezagsrelatie
bestaan
• Schijnzelfstandigen
• Werkgevers proberen sociale bijdragen voor werknemers te
ontlopen
• Oneigenlijke of pseudowerknemers
• Zelfstandigen proberen te profiteren van de sociale zekerheid voor
werknemers
Samengaan van een arbeidsovereenkomst met een aannemingsovereenkomst
• Onweerlegbaar wettelijk vermoeden dat de prestaties als zelfstandige ook
op basis van de arbeidsovereenkomst werden uitgevoerd
• Wettelijk vermoeden geldt enkel indien het om gelijkaardige prestaties
gaat…
Vb. Een boekhoudster die als WN werkt kan wel als zelfstandige fotograaf zijn
Maar niet deels als WN en zelfstandige boekhouder.
Zolang de activiteiten maar strikt gescheiden zijn van elkaar.
4
Deel 1 Inleiding
Arbeidsrecht RSZ sociale zekerheid
Arbeidsregelement
Arbeidscontract
Werkgever-werknemer
Ziekte en invaliditeit
Ontslag pensioen
Index kinderbijslag
Staking vakantie
Zwangerschapsverlof
Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Heeft geen duidelijk omvattende definitie
Gemeenschappelijke kenmerken
• Bijzonder doel:
• Bescherming van belangen van de werknemers -> bescherming
(zwakste) werknemers vb. loonbeschermingswet
• Bevorderen van hun welzijn
Beschermingswetten en sociale verzekeringswetten
• Sociale wetgeving omvat dus:
Arbeidsrecht
Socialezekerheidsrecht: Sociale zekerheid is ook een bescherming
voor de wn’ers -> bescherming vd welvaart (geen komsten krijg je
dat)
o Vervanginkomen (rva)
o Pensioen
o Ziekteuitkering
o Meer uitgaven -> meer inkomsten vb. kinderbijslag
Sociale wetgeving: poging tot schematisch overzicht:
o Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
o Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers
o Beschermingsmaatregelen voor werknemers
o Arbeidsvoorziening
o Sociale zekerheid
o Minimumvoorzieningen -> OCMW, leefloon
o Geschillen van sociaal recht
1
,Bronnen van sociale wetgeving
Internationale rechtsbronnen
• Bilaterale verdragen
• Verdrag tussen België en één ander land
• Regels die van toepassing zijn op werknemers afkomstig uit
het ene land die in het andere land gaan werken
• Multilaterale verdragen
• Meer dan twee landen sluiten een verdrag (“verdragsorganisatie”)
Benelux
• Internationale Arbeidsorganisatie (I.A.O.)
• I.A.O. conventies: belangrijke invloed op Belgisch arbeidsrecht
• Drieledig overleg: werkgevers, werknemers en regeringen
(I.A.O.): Internationale Arbeidsorganisatie -> verdrag van Versailles door del
loopgraven werd er gepraat over ied zijn werkverschillen en zo probeerde ze voor ied
hetzelfde te doen. Wg/wn/regering
• Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (O.E.S.O.)
• Beperkte rechtstreekse invloed op arbeidsrecht
• Raad van Europa
• Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (E.V.R.M.)
• Waarborgt fundamentele vrijheden (vakbondsvrijheid, recht
op privéleven,…)
• Kan rechtstreeks ingeroepen worden voor Belgische
rechtbanken
• Europees Sociaal Handvest
Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (A.I.S.S.)
Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding
• Verordeningen: Rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
• Richtlijnen: verplichte omzetting in nationale wetgeving
beslissingen: rechtstreekse toepassing op welbepaalde
bestemmeling(en)
• Aanbevelingen: binden de lidstaten niet
• Adviezen
Beslissingen door Eu gemaakt
Rusttijden voor vrachtwagens -> verordeningen voor alle landen vd EU geldig
Richtlijn -> iedereen heeft recht op 4 weken vakantie maar je mag er zelf meedoen wat
je wilt.
2
,Nationale rechtsbronnen
• Sociale Grondrechten
• Artikel 23 van de Grondwet
• Geen directe werking
• Sociale Rechtsbronnen
• Wetten en decreten
• Koninklijke besluiten
• Ministeriële besluiten
• Rechtspraak en rechtsleer
• In België: geen precedentenrecht
• Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) -> wn/wg die samen
afspraken maken
• Het gebruik en de eenzijdige verbintenis
Zie p14 in het boek
In België: geen precedentenrecht -> niet in alle rechtbanken zeggen ze hetzelfde want je
bent niet gebonden aan precedentenrecht.
Hiërarchie der nationale rechtsbronnen in artikel 51 van de Cao-wet
• Dwingende bepalingen van de wet
• Algemeen verbindend verklaarde cao ’s
• a) in de Nationale Arbeidsraad
• b) in een paritair comité
• c) in een paritair subcomité
• Niet algemeen verbindend verklaarde cao ‘s wanneer de werkgever
lid is van een organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao
zelf ondertekende
• a) in de Nationale Arbeidsraad
• b) in een paritair comité
• c) in een paritair subcomité
d) buiten een paritair orgaan
Je kan niet nooit van afwijken: paritair comité: sector waar je werkt (paritair evenveel
wg als wn die samen afspraken maken)
1 arbeiders
2 bediende
3 arbeiders + bediende
Sub comité: er zitten meerdere
• Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
• Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die
de cao niet ondertekende of geen lid is van een ondertekende
organisatie) behoort tot het ressort van het PC
• Arbeidsreglement
• Aanvullende bepalingen van de wet
• Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
• Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
• Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als hij
hiermee niet strijdig is of de rechten van de werknemer vermindert
of zijn plichten verzwaart
3
, Deel 2 Arbeidsrecht
Algemene bepalingen van de arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978 -> Een
overeenkomst tussen wn en wg
Inhoud: loon.
Wn->werken wg
Wg-> loon wn
Alles gebeurt onder GEZAG anders ben je een zelfstandige.
Wat is een arbeidsovereenkomst?
Een arbeidsovereenkomst is:
Een wederkerige overeenkomst >< eenzijdig statuut (ambtenaar)
Voor het verrichten van arbeid >< volgen van opleiding (leerovereenkomst)
Tegen loon >< onkostenvergoeding (vrijwilligerswerk)
Onder gezag van een werkgever >< geen gezag (zelfstandige
aannemingsovereenkomst)
Pseudo WN = zelfstandige die WN wordt
Schijnzelfstandige = WN die zelfstandige wordt
Het ondergeschikt verband
Essentieel kenmerk van de arbeidsovereenkomst = ondergeschikt verband
• Gezagsrelatie tussen werkgever en werknemer
• Bevelrecht van de werkgver over de organisatie en uitvoering van
het werk
• Plicht van de werknemer om deze instructies op te volgen
• Gezagsrelatie staat onafhankelijkheid bij de uitvoering van de
arbeidsovereenkomst niet in de weg
• Ook tussen gehuwden, familieleden of concubanten kan een gezagsrelatie
bestaan
• Schijnzelfstandigen
• Werkgevers proberen sociale bijdragen voor werknemers te
ontlopen
• Oneigenlijke of pseudowerknemers
• Zelfstandigen proberen te profiteren van de sociale zekerheid voor
werknemers
Samengaan van een arbeidsovereenkomst met een aannemingsovereenkomst
• Onweerlegbaar wettelijk vermoeden dat de prestaties als zelfstandige ook
op basis van de arbeidsovereenkomst werden uitgevoerd
• Wettelijk vermoeden geldt enkel indien het om gelijkaardige prestaties
gaat…
Vb. Een boekhoudster die als WN werkt kan wel als zelfstandige fotograaf zijn
Maar niet deels als WN en zelfstandige boekhouder.
Zolang de activiteiten maar strikt gescheiden zijn van elkaar.
4
