Wetenschapsfilosofie
Verantwoording literatuur & aantekeningen
*SV&LD: Alle literatuur + aantekeningen samengevat & verwerkt in leerdoelen.
*Gescand: niet grondig doorgenomen, enkele punten toegevoegd.
*x: niet samengevat vanwege gebrek aan relevantie / niet aanwezig tijdens bijeenkomst.
3.2 Aantekeningen college SV&LD
Leezenberg, M., & De Vries, G. (2017). Logisch empirisme en kritisch SV&LD
rationalisme. In M. Leezenberg, & G. De Vries (Eds),
Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen (3de editie, pp.
73-105, hoofdstuk 3). Amsterdam: Amsterdam University Press. →
resumé
3.4 Aantekeningen tutorgroep SV&LD
De Vries, G. (1995). Poppers filosofie van de wetenschappelijke Gescand
kennis. In De ontwikkeling van wetenschap. Een inleiding in de
wetenschapsfilosofie (pp. 53-96, chapter 2). Groningen: Wolters-
Noordhoff.
4.6 Aantekeningen college SV&LD
De Vries, G. (2016).Chapter 2: Science Studies (pp. 21-37). In: Bruno Gescand
Latour. Key Contemporary Thinkers. Polity: Cambridge, UK; Malden,
MA.
3.2 Introductie wetenschapsfilosofie
in eigen woorden uitleggen wat het demarcatievraagstuk inhoudt en waarom dat een
centraal vraagstuk binnen de wetenschapsfilosofie is;
Demarcatievraagstuk: gaat om het trekken van een grens over wat we zien als
wetenschap en hetgene wat daarbuiten valt. → normatief vraagstuk,
wetenschappelijke kennis lijkt betrouwbaarder = meer autoriteit (tov eigen
ervaring).
Wetenschapsfilosofen geven een karakterisering van de wetenschappen, en onderzoeken
in hoeverre bijzondere aanspraken van de wetenschappen gerechtvaardigd zijn →
in hoeverre bereiken wetenschappen de waarheid?
Wanneer wordt iets goed getoetst? → wat zijn juiste criteria om iets te toetsen?
Kernvragen wetenschapsfilosofie:
1. Ontologische vraag (‘zijnsleer’)
a. Wat is de aard van het object? Wat bestaat er in de wereld? (Wat is een
mens?)
, i. Zintuigelijk waarneembaar?
ii. Algemeen of uniek?
iii. Constant of veranderlijk?
2. Epistemologische vraag:
a. Kentheoretisch: hoe kunnen we het object van onderzoek leren kennen?
Onder welke voorwaarden kunnen we kennis krijgen?
i. Isoleren of in context?
ii. Ingrijpen of observeren?
iii. Meepraten of louter meten?
3. Methodologische vraag:
a. Hoe gaan we te werk? > onderzoeksopzet/methode
b. Praktische uitwerking / concrete manier van werken
De verhouding tussen natuurwetenschap en sociale wetenschap (waar kan sociologie
geplaatst worden?):
Natuurwetenschappen (Durkheim): het ideale model van de wetenschap, alle sociale
wetenschappen moeten zich hieraan houden = eenheid van wetenschap, eenheid criteria.
(Ook volgens Wiener Kreis).
Sociale wetenschappen (Weber): eigen criteria ontwikkelen, subjectieve betekenis
onderzoeken.
Maar: er zijn beperkingen bij het toepassen van de natuurwetenschappelijke methode
binnen de sociale wetenschap:
- Aard van het object is anders: mensen → zijn betekenisgevend.
- Ethische bezwaren tegen bepaalde experimenten (omdat mensen betekenisgevend
zijn).
- Complexiteit & veranderlijkheid: door afwisselend gedrag, niet constant hetzelfde.
- Reflexiviteit: mensen reflecteren op hun eigen bestaan (bewust van ons eigen
handelen > daarom aanpassen).
in eigen woorden de onderscheidende elementen (termen, methoden van wetenschap,
waarheidsopvatting) van de volgende wetenschapsfilosofische opvattingen én de
verschillen daartussen benoemen en daar kritisch op reflecteren: Logisch positivisten
(Wiener Kreis-school) en Kritisch rationalisten (Popper).
Het standaardbeeld van wetenschap:
- Wetenschap is gericht op waarheidsvinding (in tegenstelling tot vooroordelen of
intuïties).
- Waarheidsvinding gebeurt op een specifieke manier:
- Identificeren van de onderzoeksvraag (is she a witch?)
- empirische en theoretische achtergrondinformatie verzamelen (she looks
like a witch)
- Achtergrondinformatie gebruiken om hypothese op te stellen (if… then)
- Toetsen van hypothese door middel van specifiek ontworpen experiment
(there is a way of telling whether she is witch or not)
- Vanuit waarneming wordt theorie opgesteld (inductie) → verwerpen, bijstellen of
bevestigen adhv hypothese.
Wanneer is er sprake van ‘goede’ wetenschap?
Verantwoording literatuur & aantekeningen
*SV&LD: Alle literatuur + aantekeningen samengevat & verwerkt in leerdoelen.
*Gescand: niet grondig doorgenomen, enkele punten toegevoegd.
*x: niet samengevat vanwege gebrek aan relevantie / niet aanwezig tijdens bijeenkomst.
3.2 Aantekeningen college SV&LD
Leezenberg, M., & De Vries, G. (2017). Logisch empirisme en kritisch SV&LD
rationalisme. In M. Leezenberg, & G. De Vries (Eds),
Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen (3de editie, pp.
73-105, hoofdstuk 3). Amsterdam: Amsterdam University Press. →
resumé
3.4 Aantekeningen tutorgroep SV&LD
De Vries, G. (1995). Poppers filosofie van de wetenschappelijke Gescand
kennis. In De ontwikkeling van wetenschap. Een inleiding in de
wetenschapsfilosofie (pp. 53-96, chapter 2). Groningen: Wolters-
Noordhoff.
4.6 Aantekeningen college SV&LD
De Vries, G. (2016).Chapter 2: Science Studies (pp. 21-37). In: Bruno Gescand
Latour. Key Contemporary Thinkers. Polity: Cambridge, UK; Malden,
MA.
3.2 Introductie wetenschapsfilosofie
in eigen woorden uitleggen wat het demarcatievraagstuk inhoudt en waarom dat een
centraal vraagstuk binnen de wetenschapsfilosofie is;
Demarcatievraagstuk: gaat om het trekken van een grens over wat we zien als
wetenschap en hetgene wat daarbuiten valt. → normatief vraagstuk,
wetenschappelijke kennis lijkt betrouwbaarder = meer autoriteit (tov eigen
ervaring).
Wetenschapsfilosofen geven een karakterisering van de wetenschappen, en onderzoeken
in hoeverre bijzondere aanspraken van de wetenschappen gerechtvaardigd zijn →
in hoeverre bereiken wetenschappen de waarheid?
Wanneer wordt iets goed getoetst? → wat zijn juiste criteria om iets te toetsen?
Kernvragen wetenschapsfilosofie:
1. Ontologische vraag (‘zijnsleer’)
a. Wat is de aard van het object? Wat bestaat er in de wereld? (Wat is een
mens?)
, i. Zintuigelijk waarneembaar?
ii. Algemeen of uniek?
iii. Constant of veranderlijk?
2. Epistemologische vraag:
a. Kentheoretisch: hoe kunnen we het object van onderzoek leren kennen?
Onder welke voorwaarden kunnen we kennis krijgen?
i. Isoleren of in context?
ii. Ingrijpen of observeren?
iii. Meepraten of louter meten?
3. Methodologische vraag:
a. Hoe gaan we te werk? > onderzoeksopzet/methode
b. Praktische uitwerking / concrete manier van werken
De verhouding tussen natuurwetenschap en sociale wetenschap (waar kan sociologie
geplaatst worden?):
Natuurwetenschappen (Durkheim): het ideale model van de wetenschap, alle sociale
wetenschappen moeten zich hieraan houden = eenheid van wetenschap, eenheid criteria.
(Ook volgens Wiener Kreis).
Sociale wetenschappen (Weber): eigen criteria ontwikkelen, subjectieve betekenis
onderzoeken.
Maar: er zijn beperkingen bij het toepassen van de natuurwetenschappelijke methode
binnen de sociale wetenschap:
- Aard van het object is anders: mensen → zijn betekenisgevend.
- Ethische bezwaren tegen bepaalde experimenten (omdat mensen betekenisgevend
zijn).
- Complexiteit & veranderlijkheid: door afwisselend gedrag, niet constant hetzelfde.
- Reflexiviteit: mensen reflecteren op hun eigen bestaan (bewust van ons eigen
handelen > daarom aanpassen).
in eigen woorden de onderscheidende elementen (termen, methoden van wetenschap,
waarheidsopvatting) van de volgende wetenschapsfilosofische opvattingen én de
verschillen daartussen benoemen en daar kritisch op reflecteren: Logisch positivisten
(Wiener Kreis-school) en Kritisch rationalisten (Popper).
Het standaardbeeld van wetenschap:
- Wetenschap is gericht op waarheidsvinding (in tegenstelling tot vooroordelen of
intuïties).
- Waarheidsvinding gebeurt op een specifieke manier:
- Identificeren van de onderzoeksvraag (is she a witch?)
- empirische en theoretische achtergrondinformatie verzamelen (she looks
like a witch)
- Achtergrondinformatie gebruiken om hypothese op te stellen (if… then)
- Toetsen van hypothese door middel van specifiek ontworpen experiment
(there is a way of telling whether she is witch or not)
- Vanuit waarneming wordt theorie opgesteld (inductie) → verwerpen, bijstellen of
bevestigen adhv hypothese.
Wanneer is er sprake van ‘goede’ wetenschap?
