Hoorcollege 1: eHealth
Definitie eHealth
eHealth is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, met name
internet-technologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of verbeteren
(Paaliari, 2005).
mHealth = mobile eHealth
NJI: online hulpverlening
NJI is naast een databank ook een kennisplatform
- Informatieve/psycho-educatieve websites
- Online steun en lotgenotengroepen
Bijv. kopstoring.nl
- Online dagboeken
- Online zelfhulp
- Internettherapie
- Mobiele ondersteuning (mHealth)
- Serious games
Gameficication, virtuele omgeving
Toepassingsgebieden van eHealth
1. eHealth in de gezondheidszorg
- Inzicht in elektronisch patiëntendossier
- Aanvragen van herhaalrecepten
- Informatievoorziening
- Monitoren van de gezondheid
- Mediaconsulten
- medicatiecontrole
2. eHealth in de GGZ en jeugdhulpverlening
- In toenemende mate toepassing en onderzoek
- Diagnostiek
o Screening
o Zelftesten
o Medicatiecontrole
, o Monitoren voortgang
o Behandeling en welzijn van de cliënt
- Behandeling
o Psycho-educatie
o Online consulten
o Behandelmodules
o Bijhouden van online dagboeken
o Mobiele apps
Voorbeeld: Sociale angst
- Doel
Jongeren van angstklachten afhelpen en vermijding doorbreken
- Doelgroep
Jongeren tussen de 15 – 20 jaar met sociale angst
- Vanuit specialistische GGZ
Feedback behandelaar, combinatie face-to-face.
- Onderwerpen
o Inzicht in klachten
o Rol van vermijding
o Denkpatronen onder de loep
o Stappenplan maken
Voor- en nadelen van eHealth
1. Voordelen
- Toegankelijk/laagdrempelig
- Minder tijd
- Anoniem
- Goedkoper
- Overzichtelijk te monitoren
- Flexibel (jouw tijd tempo)
- Aanvulling en ondersteuning
- Efficiënt
,2. Nadelen
- Minder persoonlijk
- Betrouwbaarheid
- Minder interactief
- Therapietrouw (makkelijker om af te haken)
- Veiligheid bij crisissituatie
- Passen bij cliënt
Effectiviteit van eHealth - Meta-analyse Lindhiem et al. (2015)
- Doel
Mobiele technologie verhoogt de effectiviteit van psychotherapie en
gedragsinterventies
- Methode
o Resultaten uit individuele studies op verantwoorde wijze samenvoegen
o Overkoepelend beeld
o Meer statistische zekerheid
- Resultaten
o Positief en significant effecten van mHealth
o Resultaten zijn robuust; er is geen significante moderatie gevonden
Wat betekent dat er geen verschil is tussen kinderen en volwassenen, dus het is
voor beide een positief effect
- Conclusie
o mHealth is veelbelovend
o Weinig onderzoek naar kinderen en jongeren gedaan
o Sprake van added effect?
- Implicaties voor de jeugdhulpverlening
o mHealth integreren in behandelingen
o Potentieel mHealth gebruik bij kinderen en jongeren
Cohen’s D; effectgrootte van een interventie, positieve waarde is gunstig effect interventie
- -.19 en 19 = 0 – 9 % is beter af
- .20 en .49 = 10 – 24 % is beter af
- .50 en .79 = 25 – 39% is beter af
- .80 en 1.28 = 40 – 64% is beter af
,Tabel van interpretatie: Meta-analyse Lindhiem et al. (2015)
K = aantal studies (25 studies in deze meta-analyse)
N = aantal participanten in al deze studies samen dus
in de meta-analyse
D = Cohen ‘d 95%= betrouwbaarheid
Q = variabiliteit tussen de effect sizes tussen de
verschillende studies weer.
.34 (boven) is significant effect voor de meta-analyse
125.15Q = significantie tussen de verschillende
onderzoeken binnen de meta-analyses
Grafische weergaven van een meta-analyse
- 0
Is geen effect
- Overall effectsize
.034 (ligt rechts van de nul, dus er is wel een effect)
- Links van de 0
Dat de controle conditie meer effectief is, dus eigenlijk niet een effect
- Rechts van de 0
Is de gemanipuleerde conditie; meer effectief dus effect
- Duncan:
-.17= effectsize, streepjes = betrouwbaarheid. Hier was geen significant effect
- Conzales
.26; is een relatief groot en positief
significant effect
- Stippellijn
Is het gemiddelde effect
- Significantie
Zijn de bolletjes rechts (sign > 0.05)
of links (niet sign) van de rode lijn
,Effectiviteit van eHealth in de behandeling van kinderen en jongeren? (Lindhiem, 2015)
- Er is gekeken naar het effect van eHealth bij
kinderen en adolescenten/volwassenen
à Minder studies bij kinderen gedaan (K=4)
- Er is een significant effect, wat betekent dat het
werkt, maar er is geen significant verschil tussen kinderen en volwassenen.
De ‘Q’ is namelijk niet significant
- De effectsize is groter bij kinderen (.43), maar er is geen significant verschil tussen
effectiviteit eHealth tussen kinderen en volwassenen
- Wel een significant effect tussen eHealth en mHealth gevonden voor kinderen en
volwassenen
Werkzame elementen en vormgeving: (Lindhiem, 2015).
- Meer contact tussen cliënt en behandelaar
- Herinneringen en geheugensteuntjes
- Bijhouden van schema’s
Met betrekking tot gedrag en gevoel
- Gebruisvriendelijke website/app/etc.
- Tailoring = Afstemmen inhoud op behoefte van gebruiker
Annual research review: digital health interventions for children and young people with
mental health problems; a systematic and meta-review (Hollis et al., 2017)
Effectiviteit van eHealth
Digitale gezondheidsinterventies voor de geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren
- 13.4 % van kinderen en jongeren heeft mentale problemen, waarvan 75% in de UK
geen hulp krijgt
- Er is enige steun voor de rol van computeral cognitive behavioral therapy (cCBT) bij
het verbeteren van symptomen bij kinderen en jongeren met depressie en angst
o cCBT op depressie = klein tot matige effectiviteit
o cCBT op angst = matige tot grote effecten
- Tevens is er gevonden dat cCBT net zo effectief kan zijn als face-to-face cognitieve
gedragstherapie
- Desalniettemin resultaten niet helemaal duidelijk, door onder andere gebrek aan data
,Hoe ziet de optimale eHealth interventie eruit? (van Genugten et al., 2016).
Welke combinaties van technieken en wijzen van aanbieden bij op het internet gebaseerde
interventies veranderen gezondheidsgedrag effectief?
Onderzoek naar hoe de beste eHealth eruit zou moeten zien
- Doel
Onderzoek naar de manier van aanbieden (mode of delivery) van eHealth
programma’s
- Methode
Meta-analyse naar 85 studies
- Resultaten
1. Gebruiksgemak
Slim/efficiënt ingericht: goed gebruik van icoontjes, sneltoetsen, duidelijke
structuur en navigatie, gebruik van defaults
2. Beloningen
Zorgden niet voor een beter effect
Voorbeeld: Op welke manier voldoet Mindshift (een app voor angststoornissen) aan de
vormeisen van Genugten et al (2016)? En op welke manier voldoet de app aan de
inhoudseisen van Lindhiem et al (2015). Welke werkzame elementen herken je?
- Van Genugten
o Gebruiksgemak ja; icoontjes
o Beloningen zitten er niet in
- Lindhiem
o Niet per se meer contact
o Niet per se meer herinneringen/geheugensteun
o Wel het bijhouden van een schema, namelijk gedrag en gevoel
o Wel gebruiksvriendelijke app
o Wel gepersonaliseerd/afgestemd op de behoefte van de gebruiker
- Hollis
Veel mensen zeggen dat eHealth wel zal passen bij kinderen en jongeren, want het is
hun lifestyle…
o Onderzoek toont echter aan dat het niet voor elke jongere per se geschikt is
o Niet elke behandelaar staan ervoor open
o Het ligt eraan of het al dan niet bij de persoon zelf past
,Aandachtspunten voor de toekomst
1. Diagnostiek
- Gedragsobservaties door de jongere zelf
- Via mobiele telefoon meer data verzamelen
- Screening
2. Behandeling
- eHealth als ondersteuning van een behandeling
= stepped care principe
- Doorbreken van weerstand
- Versterken van de zelfredzaamheid
- Nazorg
- Vormgeving: gebruiksvriendelijk!!
3. Aandachtspunten
- Vervanging van face-to-face contact?
- Privacy?
- Therapietrouw?; sneller uitval
- Niet voor iedereen geschikt?
4. Nadelen/ scherp mee blijven voor in de toekomst
(Hollis et al., 2017): veel mensen zeggen dit zal wel bij kinderen en jongeren passen, want
het is hun lifestyle… uitonderzoek blijkt dat dit niet voor elke jongere opgaat
, Hoorcollege 2: Jeugdbescherming en uithuisplaatsing
Jeugdstelsel
Jeugdbeschermingsstelsel: taken
1. Veilig Thuis (VT/AMK)
- Brengt de veiligheid van het
gezin in kaart
- Telefoneert met de aanmelder
- In omgeving al hulp gegeven? Zo
niet, dan hulp inschakelen
- Vervolgstap is RvdK, politie en
terugkoppeling naar de melder
2. Raad van de Kinderbescherming
- Krijgt verzoek binnen van VT met een indicatie van wat er aan de hand is
o Je hebt een verzoek tot onderzoek nodig van VT!
- Plan opstellen voor onderzoek; gesprekken met ouders, de omgeving etc.
Hier komt een rapport uit met advies
o Krijg je een advies of verzoek tot rechtbank (bijv. advies over de straf)
- Dit rapport wordt naar de ouders en/of kinderrechter gestuurd (wanneer kind oud
genoeg (12+) is ook naar het kind
- OTS, OTS + uithuisplaatsing + gezagsverandering
Definitie eHealth
eHealth is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, met name
internet-technologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of verbeteren
(Paaliari, 2005).
mHealth = mobile eHealth
NJI: online hulpverlening
NJI is naast een databank ook een kennisplatform
- Informatieve/psycho-educatieve websites
- Online steun en lotgenotengroepen
Bijv. kopstoring.nl
- Online dagboeken
- Online zelfhulp
- Internettherapie
- Mobiele ondersteuning (mHealth)
- Serious games
Gameficication, virtuele omgeving
Toepassingsgebieden van eHealth
1. eHealth in de gezondheidszorg
- Inzicht in elektronisch patiëntendossier
- Aanvragen van herhaalrecepten
- Informatievoorziening
- Monitoren van de gezondheid
- Mediaconsulten
- medicatiecontrole
2. eHealth in de GGZ en jeugdhulpverlening
- In toenemende mate toepassing en onderzoek
- Diagnostiek
o Screening
o Zelftesten
o Medicatiecontrole
, o Monitoren voortgang
o Behandeling en welzijn van de cliënt
- Behandeling
o Psycho-educatie
o Online consulten
o Behandelmodules
o Bijhouden van online dagboeken
o Mobiele apps
Voorbeeld: Sociale angst
- Doel
Jongeren van angstklachten afhelpen en vermijding doorbreken
- Doelgroep
Jongeren tussen de 15 – 20 jaar met sociale angst
- Vanuit specialistische GGZ
Feedback behandelaar, combinatie face-to-face.
- Onderwerpen
o Inzicht in klachten
o Rol van vermijding
o Denkpatronen onder de loep
o Stappenplan maken
Voor- en nadelen van eHealth
1. Voordelen
- Toegankelijk/laagdrempelig
- Minder tijd
- Anoniem
- Goedkoper
- Overzichtelijk te monitoren
- Flexibel (jouw tijd tempo)
- Aanvulling en ondersteuning
- Efficiënt
,2. Nadelen
- Minder persoonlijk
- Betrouwbaarheid
- Minder interactief
- Therapietrouw (makkelijker om af te haken)
- Veiligheid bij crisissituatie
- Passen bij cliënt
Effectiviteit van eHealth - Meta-analyse Lindhiem et al. (2015)
- Doel
Mobiele technologie verhoogt de effectiviteit van psychotherapie en
gedragsinterventies
- Methode
o Resultaten uit individuele studies op verantwoorde wijze samenvoegen
o Overkoepelend beeld
o Meer statistische zekerheid
- Resultaten
o Positief en significant effecten van mHealth
o Resultaten zijn robuust; er is geen significante moderatie gevonden
Wat betekent dat er geen verschil is tussen kinderen en volwassenen, dus het is
voor beide een positief effect
- Conclusie
o mHealth is veelbelovend
o Weinig onderzoek naar kinderen en jongeren gedaan
o Sprake van added effect?
- Implicaties voor de jeugdhulpverlening
o mHealth integreren in behandelingen
o Potentieel mHealth gebruik bij kinderen en jongeren
Cohen’s D; effectgrootte van een interventie, positieve waarde is gunstig effect interventie
- -.19 en 19 = 0 – 9 % is beter af
- .20 en .49 = 10 – 24 % is beter af
- .50 en .79 = 25 – 39% is beter af
- .80 en 1.28 = 40 – 64% is beter af
,Tabel van interpretatie: Meta-analyse Lindhiem et al. (2015)
K = aantal studies (25 studies in deze meta-analyse)
N = aantal participanten in al deze studies samen dus
in de meta-analyse
D = Cohen ‘d 95%= betrouwbaarheid
Q = variabiliteit tussen de effect sizes tussen de
verschillende studies weer.
.34 (boven) is significant effect voor de meta-analyse
125.15Q = significantie tussen de verschillende
onderzoeken binnen de meta-analyses
Grafische weergaven van een meta-analyse
- 0
Is geen effect
- Overall effectsize
.034 (ligt rechts van de nul, dus er is wel een effect)
- Links van de 0
Dat de controle conditie meer effectief is, dus eigenlijk niet een effect
- Rechts van de 0
Is de gemanipuleerde conditie; meer effectief dus effect
- Duncan:
-.17= effectsize, streepjes = betrouwbaarheid. Hier was geen significant effect
- Conzales
.26; is een relatief groot en positief
significant effect
- Stippellijn
Is het gemiddelde effect
- Significantie
Zijn de bolletjes rechts (sign > 0.05)
of links (niet sign) van de rode lijn
,Effectiviteit van eHealth in de behandeling van kinderen en jongeren? (Lindhiem, 2015)
- Er is gekeken naar het effect van eHealth bij
kinderen en adolescenten/volwassenen
à Minder studies bij kinderen gedaan (K=4)
- Er is een significant effect, wat betekent dat het
werkt, maar er is geen significant verschil tussen kinderen en volwassenen.
De ‘Q’ is namelijk niet significant
- De effectsize is groter bij kinderen (.43), maar er is geen significant verschil tussen
effectiviteit eHealth tussen kinderen en volwassenen
- Wel een significant effect tussen eHealth en mHealth gevonden voor kinderen en
volwassenen
Werkzame elementen en vormgeving: (Lindhiem, 2015).
- Meer contact tussen cliënt en behandelaar
- Herinneringen en geheugensteuntjes
- Bijhouden van schema’s
Met betrekking tot gedrag en gevoel
- Gebruisvriendelijke website/app/etc.
- Tailoring = Afstemmen inhoud op behoefte van gebruiker
Annual research review: digital health interventions for children and young people with
mental health problems; a systematic and meta-review (Hollis et al., 2017)
Effectiviteit van eHealth
Digitale gezondheidsinterventies voor de geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren
- 13.4 % van kinderen en jongeren heeft mentale problemen, waarvan 75% in de UK
geen hulp krijgt
- Er is enige steun voor de rol van computeral cognitive behavioral therapy (cCBT) bij
het verbeteren van symptomen bij kinderen en jongeren met depressie en angst
o cCBT op depressie = klein tot matige effectiviteit
o cCBT op angst = matige tot grote effecten
- Tevens is er gevonden dat cCBT net zo effectief kan zijn als face-to-face cognitieve
gedragstherapie
- Desalniettemin resultaten niet helemaal duidelijk, door onder andere gebrek aan data
,Hoe ziet de optimale eHealth interventie eruit? (van Genugten et al., 2016).
Welke combinaties van technieken en wijzen van aanbieden bij op het internet gebaseerde
interventies veranderen gezondheidsgedrag effectief?
Onderzoek naar hoe de beste eHealth eruit zou moeten zien
- Doel
Onderzoek naar de manier van aanbieden (mode of delivery) van eHealth
programma’s
- Methode
Meta-analyse naar 85 studies
- Resultaten
1. Gebruiksgemak
Slim/efficiënt ingericht: goed gebruik van icoontjes, sneltoetsen, duidelijke
structuur en navigatie, gebruik van defaults
2. Beloningen
Zorgden niet voor een beter effect
Voorbeeld: Op welke manier voldoet Mindshift (een app voor angststoornissen) aan de
vormeisen van Genugten et al (2016)? En op welke manier voldoet de app aan de
inhoudseisen van Lindhiem et al (2015). Welke werkzame elementen herken je?
- Van Genugten
o Gebruiksgemak ja; icoontjes
o Beloningen zitten er niet in
- Lindhiem
o Niet per se meer contact
o Niet per se meer herinneringen/geheugensteun
o Wel het bijhouden van een schema, namelijk gedrag en gevoel
o Wel gebruiksvriendelijke app
o Wel gepersonaliseerd/afgestemd op de behoefte van de gebruiker
- Hollis
Veel mensen zeggen dat eHealth wel zal passen bij kinderen en jongeren, want het is
hun lifestyle…
o Onderzoek toont echter aan dat het niet voor elke jongere per se geschikt is
o Niet elke behandelaar staan ervoor open
o Het ligt eraan of het al dan niet bij de persoon zelf past
,Aandachtspunten voor de toekomst
1. Diagnostiek
- Gedragsobservaties door de jongere zelf
- Via mobiele telefoon meer data verzamelen
- Screening
2. Behandeling
- eHealth als ondersteuning van een behandeling
= stepped care principe
- Doorbreken van weerstand
- Versterken van de zelfredzaamheid
- Nazorg
- Vormgeving: gebruiksvriendelijk!!
3. Aandachtspunten
- Vervanging van face-to-face contact?
- Privacy?
- Therapietrouw?; sneller uitval
- Niet voor iedereen geschikt?
4. Nadelen/ scherp mee blijven voor in de toekomst
(Hollis et al., 2017): veel mensen zeggen dit zal wel bij kinderen en jongeren passen, want
het is hun lifestyle… uitonderzoek blijkt dat dit niet voor elke jongere opgaat
, Hoorcollege 2: Jeugdbescherming en uithuisplaatsing
Jeugdstelsel
Jeugdbeschermingsstelsel: taken
1. Veilig Thuis (VT/AMK)
- Brengt de veiligheid van het
gezin in kaart
- Telefoneert met de aanmelder
- In omgeving al hulp gegeven? Zo
niet, dan hulp inschakelen
- Vervolgstap is RvdK, politie en
terugkoppeling naar de melder
2. Raad van de Kinderbescherming
- Krijgt verzoek binnen van VT met een indicatie van wat er aan de hand is
o Je hebt een verzoek tot onderzoek nodig van VT!
- Plan opstellen voor onderzoek; gesprekken met ouders, de omgeving etc.
Hier komt een rapport uit met advies
o Krijg je een advies of verzoek tot rechtbank (bijv. advies over de straf)
- Dit rapport wordt naar de ouders en/of kinderrechter gestuurd (wanneer kind oud
genoeg (12+) is ook naar het kind
- OTS, OTS + uithuisplaatsing + gezagsverandering
