,Voora Fiscaal recht
f
Opbrengsten Belgische belastingen
Federale en regionale belastingen
2008: 94,12 miljard €,
2018: 117,78 miljard €
2019: 116,6 miljard €
2020: 105,1 miljard € (effect covid)
2021: 120 miljard €
2022: 133,6 miljard €
Provinciale en gemeentelijke belastingen
Totaal provinciale belasting Vlaanderen 2021: ca. 700 mio €
Daarvan komt 69% uit de onroerende voorheffing (zie infra)
Totaal gemeentebelastingen Vlaanderen 2021: 5,5 miljard € (823 € per inwoner - stad
A’pen: grootste ontvanger 438 mio €)
80% daarvan komt uit de onroerende voorheffing (zie infra) en de aanvullende
belasting op de PB (zie infra)
Mechelen 38 soorten belastingen v. Herstappe 6
“I cannot promise you but blood, sweat and tears” (S. Winston Churchill) … but “no sweat, no glory”
(Club Brugge)
“In this world, nothing can be said to be certain, except death and taxes” (B.
Franklin)
“I like to pay taxes. With them I buy civilization” (Oliver Wendell
Holmes, Jr.)
“The tax authorities are the uninvited guest to any contract”
Deel 1
1 Algemene indeling
1.1 Het begrip ‘belasting’
1.1.1 Het begrip ‘belasting’
Geen wettelijke definitie van belasting
Begrip: vijf bestanddelen (volgens HvCass en het GWH)
1. een door de OH
1
, 2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. volgens regels van recht
4. opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium
5. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
Ontleding begrip:
1. Een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
o De belasting wordt eenzijdig opgelegd door OH
• Recht om belasting te heffen wordt louter geput uit het feit
dat de OH, de OH is
o Art. 170 bepaald welke OH bevoegd is belastingen op te
leggen: Federale staat, gewest, gemeenschap, provincies,
gemeenten
• bevoegdheid belastingen te heffen, ieder binnen
hun territorium
• en binnen de grenzen vastgelegd in de Gw., de bijzondere
wetten op de financiering van de gemeenschappen en
gewesten en de wetten die de organisatie van besturen
regelen (o.a. de gemeente- en provinciewet)
o FOD Financiën/Vlaamse belastingdienst/Gem of Prov. belastingdienst
schept eigen uitvoerbare titel = het kohier + aanslagbiljet = bevel
tot betalen (inkomstenbelasting); betekening van een dwangbevel
door deurwaarder (BTW)
• Artikel 298 WIB jo. artikel 393 WIB: FOD Financiën (d.i. de
belastingadministratie/fiscus) heeft de macht om de belasting
‘in te kohieren’ en dat kohier ‘ten uitvoer’ te brengen tegen de
personen die in het kohier zijn genoemd. Het in het kohier
vermelde bedrag wordt aan de belastingplichtige ter kennis
gebracht d.m.v. een aanslagbiljet (art. 302 WIB). M.a.w., de
belastingadministratie creëert zijn eigen titel tot invordering
van de federale belasting.
2. Verplichte (meestal geldelijke) bijdrage
o Elkeen die op grond van de Belgische belastingwet belasting
verschuldigd is, is verplicht deze te betalen. Heeft m.a.w. geen keuze
tussen belasting betalen of niet, zelfs wanneer hij het niet eens is
met de wijze waarop de overheid zijn belastingopbrengsten
besteedt
o Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
o Sancties en dwangmaatregelen mogelijk bij niet-betaling
o Zie ook verder; belastingontwijking en -ontduiking
3. Geheven volgens wettelijke bepalingen goedgekeurd door bevoegde
“Parlement”
o Democratische controle (legaliteitsbeginsel) (art. 170 GW)
2
, • Enkel belasting verschuldigd als hiervoor een wettelijke
basis bestaat
• Belastingen kunnen dus, naargelang de heffende overheid
enkel worden ingevoerd door een wet, decreet/ordonnantie,
provinciaal of gemeentelijk reglement dat is goedgekeurd door
het bevoegde parlement, provincie-, gemeente- of
agglomeratieraad
• = “no taxation without representation”-principe: Democratisch
verkozen vertegenwoordigers, niet de UM beslist welke
burger belasting betaald en hoeveel
o Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet)
en doen van uitgaven (Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
o Fiscale “wetgeving”
• Diverse nationale rechtsbronnen: wet/decreet/prov. of
gemeentereglement, uitvoeringsbesluiten, administratieve
omzendbrieven
• Meer en meer impact van internationale en supranationale
normen: dubbelbelastingverdragen, EU-Verdragen, Europese
Richtlijnen (vooral in BTW maar ook steeds meer in directe
belastingen)
4. Opgelegd op grond van band tussen rechtssubject en grondgebied:
territorialiteit (personen of feiten die een band hebben met het
territorium)
o = territorialiteitsprincipe
o Voorbeelden: inwonerschap (inkomstenbelasting), inkomsten met
Belgische bron (belasting niet-inwoners), plaats belastbare
handelingen in België (btw), laatste woonplaats Vlaanderen (Vlaamse
erfbelasting)enz.
5. Niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave: politiek discretionair
(de belastinginkomen worden aangewend ter financiering van diensten
van algemeen nut)
o Gebruik voor diensten algemeen nut verplichting om belasting te
betalen ongeacht gebruik openbare goederen/diensten, dus
afwezigheid aanwijsbare of individuele tegenprestatie
o Belastingen kunnen bijgevolg voor om het even welke
overheidsuitgave worden besteed, binnen de marge van de
begrotingswetten. Zij kunnen niet worden voorbehouden om een
bepaalde uitgave te doen.
o Zie verder: functies van belastingen
1.1.2 Andere verplichte bijdragen en heffingen (die geen belasting zijn)
Sociale zekerheidsbijdragen (para-fiscale heffingen)
Verplicht maar specifiek:
o Gesteund op het solidariteits-en het verzekeringsbeginsel
(bijdrageplicht schept recht op ontvangst voordelen) viseren specifieke
aanwending (bepaalde uitgaven)
3
f
Opbrengsten Belgische belastingen
Federale en regionale belastingen
2008: 94,12 miljard €,
2018: 117,78 miljard €
2019: 116,6 miljard €
2020: 105,1 miljard € (effect covid)
2021: 120 miljard €
2022: 133,6 miljard €
Provinciale en gemeentelijke belastingen
Totaal provinciale belasting Vlaanderen 2021: ca. 700 mio €
Daarvan komt 69% uit de onroerende voorheffing (zie infra)
Totaal gemeentebelastingen Vlaanderen 2021: 5,5 miljard € (823 € per inwoner - stad
A’pen: grootste ontvanger 438 mio €)
80% daarvan komt uit de onroerende voorheffing (zie infra) en de aanvullende
belasting op de PB (zie infra)
Mechelen 38 soorten belastingen v. Herstappe 6
“I cannot promise you but blood, sweat and tears” (S. Winston Churchill) … but “no sweat, no glory”
(Club Brugge)
“In this world, nothing can be said to be certain, except death and taxes” (B.
Franklin)
“I like to pay taxes. With them I buy civilization” (Oliver Wendell
Holmes, Jr.)
“The tax authorities are the uninvited guest to any contract”
Deel 1
1 Algemene indeling
1.1 Het begrip ‘belasting’
1.1.1 Het begrip ‘belasting’
Geen wettelijke definitie van belasting
Begrip: vijf bestanddelen (volgens HvCass en het GWH)
1. een door de OH
1
, 2. eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage die
3. volgens regels van recht
4. opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium
5. en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren
Ontleding begrip:
1. Een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
o De belasting wordt eenzijdig opgelegd door OH
• Recht om belasting te heffen wordt louter geput uit het feit
dat de OH, de OH is
o Art. 170 bepaald welke OH bevoegd is belastingen op te
leggen: Federale staat, gewest, gemeenschap, provincies,
gemeenten
• bevoegdheid belastingen te heffen, ieder binnen
hun territorium
• en binnen de grenzen vastgelegd in de Gw., de bijzondere
wetten op de financiering van de gemeenschappen en
gewesten en de wetten die de organisatie van besturen
regelen (o.a. de gemeente- en provinciewet)
o FOD Financiën/Vlaamse belastingdienst/Gem of Prov. belastingdienst
schept eigen uitvoerbare titel = het kohier + aanslagbiljet = bevel
tot betalen (inkomstenbelasting); betekening van een dwangbevel
door deurwaarder (BTW)
• Artikel 298 WIB jo. artikel 393 WIB: FOD Financiën (d.i. de
belastingadministratie/fiscus) heeft de macht om de belasting
‘in te kohieren’ en dat kohier ‘ten uitvoer’ te brengen tegen de
personen die in het kohier zijn genoemd. Het in het kohier
vermelde bedrag wordt aan de belastingplichtige ter kennis
gebracht d.m.v. een aanslagbiljet (art. 302 WIB). M.a.w., de
belastingadministratie creëert zijn eigen titel tot invordering
van de federale belasting.
2. Verplichte (meestal geldelijke) bijdrage
o Elkeen die op grond van de Belgische belastingwet belasting
verschuldigd is, is verplicht deze te betalen. Heeft m.a.w. geen keuze
tussen belasting betalen of niet, zelfs wanneer hij het niet eens is
met de wijze waarop de overheid zijn belastingopbrengsten
besteedt
o Geen keuzemogelijkheid indien men zich in geviseerde situatie bevindt
o Sancties en dwangmaatregelen mogelijk bij niet-betaling
o Zie ook verder; belastingontwijking en -ontduiking
3. Geheven volgens wettelijke bepalingen goedgekeurd door bevoegde
“Parlement”
o Democratische controle (legaliteitsbeginsel) (art. 170 GW)
2
, • Enkel belasting verschuldigd als hiervoor een wettelijke
basis bestaat
• Belastingen kunnen dus, naargelang de heffende overheid
enkel worden ingevoerd door een wet, decreet/ordonnantie,
provinciaal of gemeentelijk reglement dat is goedgekeurd door
het bevoegde parlement, provincie-, gemeente- of
agglomeratieraad
• = “no taxation without representation”-principe: Democratisch
verkozen vertegenwoordigers, niet de UM beslist welke
burger belasting betaald en hoeveel
o Jaarlijkse toestemming tot heffen van belastingen (Financiewet)
en doen van uitgaven (Rijksmiddelenbegroting) (art. 171 GW)
o Fiscale “wetgeving”
• Diverse nationale rechtsbronnen: wet/decreet/prov. of
gemeentereglement, uitvoeringsbesluiten, administratieve
omzendbrieven
• Meer en meer impact van internationale en supranationale
normen: dubbelbelastingverdragen, EU-Verdragen, Europese
Richtlijnen (vooral in BTW maar ook steeds meer in directe
belastingen)
4. Opgelegd op grond van band tussen rechtssubject en grondgebied:
territorialiteit (personen of feiten die een band hebben met het
territorium)
o = territorialiteitsprincipe
o Voorbeelden: inwonerschap (inkomstenbelasting), inkomsten met
Belgische bron (belasting niet-inwoners), plaats belastbare
handelingen in België (btw), laatste woonplaats Vlaanderen (Vlaamse
erfbelasting)enz.
5. Niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave: politiek discretionair
(de belastinginkomen worden aangewend ter financiering van diensten
van algemeen nut)
o Gebruik voor diensten algemeen nut verplichting om belasting te
betalen ongeacht gebruik openbare goederen/diensten, dus
afwezigheid aanwijsbare of individuele tegenprestatie
o Belastingen kunnen bijgevolg voor om het even welke
overheidsuitgave worden besteed, binnen de marge van de
begrotingswetten. Zij kunnen niet worden voorbehouden om een
bepaalde uitgave te doen.
o Zie verder: functies van belastingen
1.1.2 Andere verplichte bijdragen en heffingen (die geen belasting zijn)
Sociale zekerheidsbijdragen (para-fiscale heffingen)
Verplicht maar specifiek:
o Gesteund op het solidariteits-en het verzekeringsbeginsel
(bijdrageplicht schept recht op ontvangst voordelen) viseren specifieke
aanwending (bepaalde uitgaven)
3
