Hoofdstuk d
Eerste levensjaar: leerprocessen, motorische en perceptuele
vaardigheden
Reflexen24 bij pasgeborene
Reflex Respons Leeftijd van Functie
verdwijnen
Oogknipperen Snel sluiten van de oogleden Verdwijnt niet Bescherming tegen
sterke stimulatie
Snuffelen Hoofd draaien naar bron van 3 weken (nadien Vinden van de tepel
stimulatie wordt het
Rooting doelbewust)
Zuigen Zuigt ritmisch aan de vinger 4 maanden (nadien Laat voeding geven
doelbewust zuigen) toe (papfles, borst)
Zwemmen Kind peddelt en trapt in 4-6 maanden Helpt kind overleven
zwembeweging wanneer het in water
valt
Moro Kind maakt ‘omarm’ beweging 6 maanden Vastklampen aan
(armen gaan open en nadien moeder (evolutionair
terug naar het lichaam brengen) belangrijk geweest)
Grijpen Spontaan vinger vastgrijpen 3 - 4 maanden Bereidt kind voor op
doelbewust grijpen
Tonische nek Een arm is uitgestrekt voor de 4 maanden Bereidt kind voor op
ogen op de kant naar waar het doelbewust iets
hoofd wordt gedraaid, andere kunnen pakken
arm is gebogen
Stappen Reflex van het kind om stap te 2 maanden bij baby’s Bereidt kind voor op
zetten wanneer je het naar voor die aankomen, later doelbewust stappen
laat buigen bij lichtere baby’s
Babinski Tenen waaieren en krullen als de 8 - 12 maanden Niet gekend
voet naar binnen draait.
Wrijven op voetzool
Reflexen kunnen de gezondheid van het zenuwstelsel van baby’s blootleggen. Zwakke of afwezige
reflexen, overdreven reflexen en reflexen die blijven nadat ze zouden moeten verdwijnen kan
hersenschade aantonen. Er zijn natuurlijk wel individuele verschillen in reflexen die geen reden
geven tot bezorgdheid.
Gedurende eerste § maanden verdwijnen de reflexen door cerebrale cortex
! Geen correlatie tussen leren stappen en intelligentie!
Waak- slaaptoestand
Arousal toestanden
¨ Regelmatige slaap (non-REM)
à 8-9 uur/dag
à Volledige rust, geen lichaamsbewegingen, geen oogbewegingen, regelmatige ademhaling en
hartslag
24
Aangeboren automatische respons op een specifieke stimuli
44
, Maud Lequeue 2019 -2020
¨ Onregelmatige slaap (REM)
à 8-9 uur/dag
à Paradoxale slaap: hersengolven lijken op hersengolven in wakkere toestand +
lichaamsbewegingen aanwezig, oogbewegingen, hartritme, bloeddruk en ademhaling zijn
onregelmatig
Remslaap bij volwassenen: dan dromen we: visuele stimulatie, oogbewegingen-> we
verwerken de informatie, indrukken van de realiteit. Het verwerken van de dingen die
gebeuren tijdens de dag. Vitale rol in groei van baby’s, functioneel voor de bevoorrading van
vocht voor de ogen.
¨ Slaperig
à varieert
à In slaap aan het vallen of wakker aan het worden
¨ Rustige (inactieve) alertheid
à 2-3 uur/dag
à lichaam is relatief inactief, ogen open en aandachtig, regelmatige ademhaling
¨ Actieve alertheid
à 2-3 uur/dag
à Ongecoördineerde lichaamsbewegingen, onregelmatig ademen, huilen komt voor
¨ Huilen
à 1-2 uur/dag
à Huilbaby’s wenen niet persé meer, maar met grotere intensiteit (krijsen)
Slaappatroon
¨ Slaap evolueert naar een dag-nacht patroon gedurende eerste jaar
à Eerst gebaseerd op volheid-honger
à Word gestimuleerd door: ouders via voeding, licht, leerproces
à Het vreemde is dat kinderen rond de 4 maand voor het eerst de nacht doorslapen, maar het
hormoon melatonine25 wordt pas op 6 maanden sterker afgescheiden tijdens de nacht. Dus
nacht doorslapen is een leerproces.
¨ Slaapbehoefte vermindert van 18 uren tot 12 uren per dag op 2 jarige leeftijd
à 2-3 maand: ze reageren meer op donker licht
à 6-9maanden:2dutjesindedag
à 18 maanden: 1 dutje in de dag
à 3-5 jaar: geen dutje meer nodig in de dag
¨ Alleen slapen of samen met ouders (interculturele verschillen) à maakt niet veel uit voor
ontwikkeling
Deze veranderingen zijn het gevolg van hersenontwikkeling, culturele verschillen en behoeften van de
ouders
25
Melatonine = hormoon dat wordt afgescheiden wanneer het donker is en bereidt lichaam voor op de nacht, verminderd bij daglicht
45