Samenvatting Neurological physiotherapy 3 - Leer- en herstelprocessen

Hoofdstuk 1: Leerprocessen


Inleiding
Revalidatie als proces van opnieuw leren:
- Is actueel paradigma (naast andere mogelijke paradigma's)
- Komt voort uit
o Geavanceerde kennis van leerpsychologie
o Neurologische mechanismen en neuroplastische veranderingen in
zenuwstelsel tijdens leren
- Van medisch model (behandeling van neurofysiologische stoornissen) naar
educatief model (opnieuw leren van motorische taken)


Leren
Voorbeelden van (opnieuw) leerprocessen bij neurorevalidatie:
- Een patiënt met een traumatisch hersenletsel moet opnieuw leren
boodschappen doen
o Plannen
o Weg naar de winkel vinden
o Het boodschappenlijstje onthouden
o Betalen
o ...
- Parkinsonpatiënt moet leren uit bed te komen
- Patiënt met een beroerte moet opnieuw leren lopen met veranderde motoriek
(spastische spieren)
- Patiënt met multiple sclerose moet leren lopen met rollator


Leren:
- Permanente verandering van gedrag als gevolg van bepaalde ervaringen
o Sub-processen van motorisch leren
 Verkrijgen van informatie verkrijgen  informatie binnenkomen
 Bewaren van informatie  bewaren voor langere periode
 Overdragen naar andere contexten
 Voorbeeld
 Het geleerde hergebruiken in andere context

,Verschillende manieren van leren:
- Impliciet en expliciet leren
o Expliciet leren
 Definitie: leren met de bewuste intentie om te leren en zich
bewust zijn van het leerproces
 Voorbeeld: studeren voor examen (typisch voorbeeld)
 Substraat = cortex en hippocampus
 Mensen met Alzheimer-dementie hebben moeite met expliciet
leren
o Impliciet leren
 Definitie: leren zonder de intentie om te leren en zonder besef
van het leerproces
 Voorbeeld: manier waarop een kind grammatica van zijn
moedertaal leert
 Moeilijk in woorden uit te leggen
 Betrokkenheid van basale ganglia en cerebellum
o Impliciet versus expliciet leren
 Heeft overlap




- Habituatie en sensitisatie
o Habituatie
 Repetitieve benigne stimuli leiden tot verminderde reactie en
afname van reactie en gevoel (extinctie)
 Langdurige stimulatie
 Permanente structurele veranderingen
 Afname van aantal synaptische verbindingen

, o Sensitisatie
 Repetitieve noxische (schadelijke) stimuli leiden tot verhoogde
sensatie, zelfs bij niet-noxische stimuli
 Typisch voorbeeld
 Chronische vermoeidheid, fibromyalgie  overstimulatie
- Associatief leren
o Klassieke conditionering (Pavlov)
 Afbeelding werking




Voorbeeld praktijk
 Negatief
 Eerste sessie veel pijn bij mobilisaties
 patiënt kan associatie maken tussen therapeut
en pijn
 Volgende sessie al op voorhand stress
hebben, beginnen zweten
o Operante conditionering (Skinner)
 Waarschijnlijkheid van bepaald gedrag neemt toe als dat gedrag
wordt gevolgd door beloning
 Toepassingen
 Positieve versterking
 Negatieve versterking
 Bestraffing
 Uitdoving
 Vormgeven




- Observationeel leren

, o Spiegelneuronen in premotorische en pariëtale cortex
o Spiegelneuronen staan in voor kopiëren van bewegingen/ gedrag van
anderen
o Vuurt niet alleen wanneer andere persoon handeling uitvoert, maar ook
wanneer je die zelf doet




- Procedureel leren (motorische leren)
o Complexe bewegingen
o Niet gespecifieerd naar 1 beweging van 1 gewricht




- Cognitief leren
o Handelingen opsplitsen in verschillende deelhandelingen
 Voorbeeld: koffie zetten
 Elke stap uitleggen
 Tas nemen
 Koffie in machine doen
 Tas eronder zetten
 Op knop duwen
 Koffie uitschenken
 Tas nemen
 Tas naar mond brengen
 …
o Voorbeeld
 Parkinson patiënt leert hoe hij uit zijn bed kan komen in
verschillende stadia = ‘cognitieve bewegingsstrategie’


Wat gebeurt er in centraal zenuwstelsel tijdens leren?:
- Synaptische veranderingen
o Langetermijn potentiatie
- Plasticiteit centraal zenuwstelsel