Holland in landschappen, p1, samenvatting
Leerdoelen
De ontstaansgeschiedenis en historisch-geografische kenmerken van verschillende
Nederlandse landschappen benoemen
Voorbeelden geven van (gevolgen van) de invloed van de mens op het landschap in relatie tot
de natuurlijke omstandigheden
De lagenbenadering uitleggen en onderlinge verbanden tussen de verschillende lagen
herkennen
Les 1 – geologische geschiedenis NL
Nederland heeft diverse landschappen:
Zeekleilandschap = droog, bestaat uit klei. Het is hier van nature droger, minder water.
Veenlandschap = gemaakt van planten. De grond is veel natter en er is meer water aanwezig.
Duinlandschap = bestaat uit zand en gras, dit is om stevigheid te behouden zodat de duinen
de kust beschermen.
Geologie = wetenschap die aarde, geschiedenis en alle processen die erbij horen bestudeert, denk
aan:
Erosie- land wordt afgeschraapt door bv wind klimaat water;
Sedimentatie- zand grind klei hoopt op;
Verschuiving van aardoppervlak.
Nederland heeft geologische reis gemaakt over aardbol. Nederland lag eerst dicht bij zuidpool, maar
reist over evenaar naar het noorden. Als gevolg is klimaat van Nederland veranderd -->
Nederland nu in holoceen/kwartair (= 10.000 vChr – nu, warme periode na ijstijden, zee weer richting
NL –> relatief snel stijgende zeespiegel).
Nederland ligt in een delta (monding van rivieren). De deltawerken zorgen ervoor dat er geen acute
overstromingen voorkomen, de zee ligt namelijk soms hoger dan de rivier en dus kan de rivier niet de
zee in stromen. De delta werken zorgen ervoor dat ze de delta afsluiten.
Maas is regenrivier (regen & smeltwater).
, De Waddeneilanden verplaatsen elk jaar, dit komt door de zeestroming die tegen het eiland aan
komt. Aan de andere kant komt er juist zand bij. Om de kusten te beschermen hebben we dijken
aangelegd en word er jaarlijks zand bij de kustgebieden gestrooid zodat deze op hun plek blijven.
Overloopgebieden om overstroming te voorkomen, water meer ruimte te geven.
Deltagebieden heel vruchtbaar (landbouw) en veel industrie (scheepvaart).
Archeologie = bestuderen van mensen van vroegere tijden.
Industriële revolutie = andere inrichting van landschappen.
Geomorfologie = geologische geschiedenis heeft geleid tot landschapsvorming.
Les 2 – lagenbenadering
Lagenbenadering zorgt dat bij gebiedsontwikkeling (in occupatielaag) optimaal gebruik wordt
gemaakt van ondergrond en aanwezige netwerken.
Horizontaal en verticaal rekeningen houden met landschap.
3 lagen: ondergrond -> netwerk laag -> occupatie laag.
Hieronder uitgelegd.
Laag 1: ondergrond
Verandert heel langzaam.
De drager voor de lagen erboven.
Kwetsbaar.
Een goede kennis van de ondergrond is belangrijk voor
een duurzame inrichting van een gebied.
Laag 2: netwerk laag
3 type netwerken:
Verkeersnetwerken
(wegen/spoorwegen/kunstwerken). Ook wel hoog dynamische netwerken genoemd, want
van belang voor economische ontwikkeling.
Groene en blauwe netwerken (rivier/ecologisch). Ook wel laag dynamische netwerken
genoemd, want van belang voor economische ontwikkeling.
Energie netwerken (elektriciteit/kabel/leidingen).
Netwerken zijn aangelegd door de mens en zijn de structuur van een gebied.
De netwerken gaan lang mee en kosten veel werk om te maken.
Laag 3: occupatie laag
Hoge veranderingssnelheid (binnen 1 generatie)
Functie van gebieden soms veranderen -> duurzaam
Verstedelijkingspatronen (structuur en vorm van verstedelijking)
Cultuurhistorische betekenis (identiteit)
Leerdoelen
De ontstaansgeschiedenis en historisch-geografische kenmerken van verschillende
Nederlandse landschappen benoemen
Voorbeelden geven van (gevolgen van) de invloed van de mens op het landschap in relatie tot
de natuurlijke omstandigheden
De lagenbenadering uitleggen en onderlinge verbanden tussen de verschillende lagen
herkennen
Les 1 – geologische geschiedenis NL
Nederland heeft diverse landschappen:
Zeekleilandschap = droog, bestaat uit klei. Het is hier van nature droger, minder water.
Veenlandschap = gemaakt van planten. De grond is veel natter en er is meer water aanwezig.
Duinlandschap = bestaat uit zand en gras, dit is om stevigheid te behouden zodat de duinen
de kust beschermen.
Geologie = wetenschap die aarde, geschiedenis en alle processen die erbij horen bestudeert, denk
aan:
Erosie- land wordt afgeschraapt door bv wind klimaat water;
Sedimentatie- zand grind klei hoopt op;
Verschuiving van aardoppervlak.
Nederland heeft geologische reis gemaakt over aardbol. Nederland lag eerst dicht bij zuidpool, maar
reist over evenaar naar het noorden. Als gevolg is klimaat van Nederland veranderd -->
Nederland nu in holoceen/kwartair (= 10.000 vChr – nu, warme periode na ijstijden, zee weer richting
NL –> relatief snel stijgende zeespiegel).
Nederland ligt in een delta (monding van rivieren). De deltawerken zorgen ervoor dat er geen acute
overstromingen voorkomen, de zee ligt namelijk soms hoger dan de rivier en dus kan de rivier niet de
zee in stromen. De delta werken zorgen ervoor dat ze de delta afsluiten.
Maas is regenrivier (regen & smeltwater).
, De Waddeneilanden verplaatsen elk jaar, dit komt door de zeestroming die tegen het eiland aan
komt. Aan de andere kant komt er juist zand bij. Om de kusten te beschermen hebben we dijken
aangelegd en word er jaarlijks zand bij de kustgebieden gestrooid zodat deze op hun plek blijven.
Overloopgebieden om overstroming te voorkomen, water meer ruimte te geven.
Deltagebieden heel vruchtbaar (landbouw) en veel industrie (scheepvaart).
Archeologie = bestuderen van mensen van vroegere tijden.
Industriële revolutie = andere inrichting van landschappen.
Geomorfologie = geologische geschiedenis heeft geleid tot landschapsvorming.
Les 2 – lagenbenadering
Lagenbenadering zorgt dat bij gebiedsontwikkeling (in occupatielaag) optimaal gebruik wordt
gemaakt van ondergrond en aanwezige netwerken.
Horizontaal en verticaal rekeningen houden met landschap.
3 lagen: ondergrond -> netwerk laag -> occupatie laag.
Hieronder uitgelegd.
Laag 1: ondergrond
Verandert heel langzaam.
De drager voor de lagen erboven.
Kwetsbaar.
Een goede kennis van de ondergrond is belangrijk voor
een duurzame inrichting van een gebied.
Laag 2: netwerk laag
3 type netwerken:
Verkeersnetwerken
(wegen/spoorwegen/kunstwerken). Ook wel hoog dynamische netwerken genoemd, want
van belang voor economische ontwikkeling.
Groene en blauwe netwerken (rivier/ecologisch). Ook wel laag dynamische netwerken
genoemd, want van belang voor economische ontwikkeling.
Energie netwerken (elektriciteit/kabel/leidingen).
Netwerken zijn aangelegd door de mens en zijn de structuur van een gebied.
De netwerken gaan lang mee en kosten veel werk om te maken.
Laag 3: occupatie laag
Hoge veranderingssnelheid (binnen 1 generatie)
Functie van gebieden soms veranderen -> duurzaam
Verstedelijkingspatronen (structuur en vorm van verstedelijking)
Cultuurhistorische betekenis (identiteit)
