Begrippenlijst DSR
Wetenschappelijk Richt op de waarheid, in tegenstelling tot het beredeneren op basis van ‘gezond verstand’.
onderzoek Bevat het systematisch onderzoeken, testen en valideren van kennis. Bouwt voort op kennis
van andere (=standing on schoulder of gaints)
Werkwijze:
1. Theorie: Logische verklaring of voorspelling;
2. Gegevensverzameling: Observatie op een systematische manier (methodologie);
3. Gegevensanalyse: Vergelijken van wat logisch gezien wordt verwacht met wat
werkelijk wordt waargenomen.
Principe van falsificatie Verklaringen zijn waar totdat ze worden weerlegd, alle kennis is onzeker.
(Karl Popper)
Wetenschappelijke theorie Een samenhangend stelsel van premissen (uitgangspunten) die tot doel hebben bepaalde
verschijnselen te beschrijven, te verklaren of te voorspellen. 3 elementen zijn:
1. Veronderstellingen/ assumpties of aannames: Basisideeën over aard van de mens;
uitgangspunt van het onderzoek
2. Model: Variabelen en relaties;
3. Hypothesen/ mechanisme: Te toetsen voorspellingen. De wijze waarop het
onafhankelijke variabele effect heeft op de afhankelijke variabele. Het mechanisme
laat dus zien welk verband er bestaat tussen de variabelen, onder bepaalde condities.
Public Service Motivation De aanleg van een individu om te reageren op motieven die voornamelijk of uitsluitend hun
(PSM): oorsprong vinden in publieke instellingen en organisaties. De 4 motieven zijn:
Een diep verlangen om een verschil te maken;
Een vermogen om een impact te hebben op openbare aangelegenheden;
Een gevoel van verantwoordelijkheid en integriteit;
1
,Begrippenlijst DSR
Een vertrouwen op intrinsieke beloningen in tegenstelling tot salaris of
werkzekerheid.
Cyclus van het onderzoek 1. Probleem: Gebrek aan kennis
2. Inductie: Van specifieke waarnemingen (empirisch onderzoek) naar de ontdekking
van een patroon tussen alle gegeven gebeurtenissen (axioma, theorievorming).
3. Deductie: Van een logisch verwacht patroon (hypothese, gebaseerd op theorie) naar
waarnemingen (empirisch onderzoek) die testen of het verwachte patroon zich
voordoet.
Inductie Het afleiden van theoretische veronderstellingen (axioma’s) uit empirische
onderzoeksgegevens om nieuwe theorie te ontwikkelen. De inductie fase leidt tot nieuwe
theorieën.
Deductie Het afleiden van veronderstellingen of hypothesen uit theorie. Deze theoretische
verwachtingen kunnen vervolgens worden getoetst. De deductie fase is een fase waarin een
verklaring voor het onderzoeksprobleem wordt gezocht in bestaande problemen.
De inductiefase en deductiefase zijn een logisch vervolg op elkaar en vormen samen een
volledige onderzoek cyclus.
De opzet van deductief onderzoek is veel sturender dan de opzet voor inductief onderzoek.
Bij inductief onderzoek kunnen de uitkomsten niet vooraf worden gegarandeerd.
Conceptueel model voor Richt zich op 4 begrippen, namelijk: verlangen, vermogen, gevoel en vertrouwen. Elk van
PSM deze begrippen versterken elkaar en hebben invloed op het conceptueel model voor PSM.
Afhankelijke variabele De afhankelijke variabele ondergaat een verandering of effect (bijvoorbeeld ziek worden)
als gevolg van de onafhankelijke variabele (bijvoorbeeld ouderdrom). Variabele kunnen op
verschillende manieren worden uitgedrukt:
In getallen (kwantitatief): Leeftijd in jaren, of een score op een Likert schaal
2
, Begrippenlijst DSR
- Niet-numeriek (kwalitatief): Meningen, immateriële variabelen die niet optellen
Onafhankelijke variabele De onafhankelijke variabele is de veroorzaker van het effect of de verandering waarin een
onderzoeker is geïnteresseerd.
Hypothese Een toetsbare voorspelling of idee dat nog niet bewezen is. Het vormt het startpunt van een
verklarende theorie. De stelling moet vervolgens via onderzoek worden getoetst. Een
hypothese is geen vraag.
Voorspelt onder welke omstandigheden de onafhankelijke variabele (X) een gericht effect
heeft op de afhankelijke variabele (Y)
Probleemstelling Beschrijft wat wordt onderzocht (vraagstelling) en waartoe (doelstelling). Een
probleemstelling komt tot stand op basis van bestaande kennis, interesse van een
onderzoeker, wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie en/of wensen van een
opdrachtgever. Geeft richting aan het onderzoek
Doelstelling Waartoe wordt het onderzoek gedaan? Onderdeel van de probleemstelling. Doelstellingen
zijn bijvoorbeeld verklaring, toetsing of ontwerp.
Vraagstelling Onderdeel van de probleemstelling waarin wordt verwoord wat de onderzoeker wil gaan
onderzoeken. De vraagstelling bestaat meestal uit een hoofdvraag en enkele deelvragen.
Deelvragen Uitwerking van de hoofdvraag in de vraagstelling. Deelvragen splitsen het onderzoek op in
uitvoerbare delen. De som van de antwoorden op alle deelvragen is het antwoord op de
hoofdvraag.
Problemiseren Het komen tot een adequate probleemstelling door van een onderwerp te bepalen wat het is
wat je wilt onderzoeken.
Vooronderzoek Een voorstudie om te zien of de voorgestelde methode wel duidelijk en gebruiksvriendelijk
is. Ook kan één casus als pilot worden gekozen, om vooraf na te gaan hoe zinvol het
onderzoek kan zijn of hoe toepasselijk de gekozen methode is. Onderzoekers leren door een
pilot hoe het verder onderzoek beter kan worden uitgevoerd.
Wetenschappelijke Verwijst naar de mate waarin de te verwerven kennis zal bijdragen aan de bestaande kennis
3
Wetenschappelijk Richt op de waarheid, in tegenstelling tot het beredeneren op basis van ‘gezond verstand’.
onderzoek Bevat het systematisch onderzoeken, testen en valideren van kennis. Bouwt voort op kennis
van andere (=standing on schoulder of gaints)
Werkwijze:
1. Theorie: Logische verklaring of voorspelling;
2. Gegevensverzameling: Observatie op een systematische manier (methodologie);
3. Gegevensanalyse: Vergelijken van wat logisch gezien wordt verwacht met wat
werkelijk wordt waargenomen.
Principe van falsificatie Verklaringen zijn waar totdat ze worden weerlegd, alle kennis is onzeker.
(Karl Popper)
Wetenschappelijke theorie Een samenhangend stelsel van premissen (uitgangspunten) die tot doel hebben bepaalde
verschijnselen te beschrijven, te verklaren of te voorspellen. 3 elementen zijn:
1. Veronderstellingen/ assumpties of aannames: Basisideeën over aard van de mens;
uitgangspunt van het onderzoek
2. Model: Variabelen en relaties;
3. Hypothesen/ mechanisme: Te toetsen voorspellingen. De wijze waarop het
onafhankelijke variabele effect heeft op de afhankelijke variabele. Het mechanisme
laat dus zien welk verband er bestaat tussen de variabelen, onder bepaalde condities.
Public Service Motivation De aanleg van een individu om te reageren op motieven die voornamelijk of uitsluitend hun
(PSM): oorsprong vinden in publieke instellingen en organisaties. De 4 motieven zijn:
Een diep verlangen om een verschil te maken;
Een vermogen om een impact te hebben op openbare aangelegenheden;
Een gevoel van verantwoordelijkheid en integriteit;
1
,Begrippenlijst DSR
Een vertrouwen op intrinsieke beloningen in tegenstelling tot salaris of
werkzekerheid.
Cyclus van het onderzoek 1. Probleem: Gebrek aan kennis
2. Inductie: Van specifieke waarnemingen (empirisch onderzoek) naar de ontdekking
van een patroon tussen alle gegeven gebeurtenissen (axioma, theorievorming).
3. Deductie: Van een logisch verwacht patroon (hypothese, gebaseerd op theorie) naar
waarnemingen (empirisch onderzoek) die testen of het verwachte patroon zich
voordoet.
Inductie Het afleiden van theoretische veronderstellingen (axioma’s) uit empirische
onderzoeksgegevens om nieuwe theorie te ontwikkelen. De inductie fase leidt tot nieuwe
theorieën.
Deductie Het afleiden van veronderstellingen of hypothesen uit theorie. Deze theoretische
verwachtingen kunnen vervolgens worden getoetst. De deductie fase is een fase waarin een
verklaring voor het onderzoeksprobleem wordt gezocht in bestaande problemen.
De inductiefase en deductiefase zijn een logisch vervolg op elkaar en vormen samen een
volledige onderzoek cyclus.
De opzet van deductief onderzoek is veel sturender dan de opzet voor inductief onderzoek.
Bij inductief onderzoek kunnen de uitkomsten niet vooraf worden gegarandeerd.
Conceptueel model voor Richt zich op 4 begrippen, namelijk: verlangen, vermogen, gevoel en vertrouwen. Elk van
PSM deze begrippen versterken elkaar en hebben invloed op het conceptueel model voor PSM.
Afhankelijke variabele De afhankelijke variabele ondergaat een verandering of effect (bijvoorbeeld ziek worden)
als gevolg van de onafhankelijke variabele (bijvoorbeeld ouderdrom). Variabele kunnen op
verschillende manieren worden uitgedrukt:
In getallen (kwantitatief): Leeftijd in jaren, of een score op een Likert schaal
2
, Begrippenlijst DSR
- Niet-numeriek (kwalitatief): Meningen, immateriële variabelen die niet optellen
Onafhankelijke variabele De onafhankelijke variabele is de veroorzaker van het effect of de verandering waarin een
onderzoeker is geïnteresseerd.
Hypothese Een toetsbare voorspelling of idee dat nog niet bewezen is. Het vormt het startpunt van een
verklarende theorie. De stelling moet vervolgens via onderzoek worden getoetst. Een
hypothese is geen vraag.
Voorspelt onder welke omstandigheden de onafhankelijke variabele (X) een gericht effect
heeft op de afhankelijke variabele (Y)
Probleemstelling Beschrijft wat wordt onderzocht (vraagstelling) en waartoe (doelstelling). Een
probleemstelling komt tot stand op basis van bestaande kennis, interesse van een
onderzoeker, wetenschappelijke en maatschappelijke relevantie en/of wensen van een
opdrachtgever. Geeft richting aan het onderzoek
Doelstelling Waartoe wordt het onderzoek gedaan? Onderdeel van de probleemstelling. Doelstellingen
zijn bijvoorbeeld verklaring, toetsing of ontwerp.
Vraagstelling Onderdeel van de probleemstelling waarin wordt verwoord wat de onderzoeker wil gaan
onderzoeken. De vraagstelling bestaat meestal uit een hoofdvraag en enkele deelvragen.
Deelvragen Uitwerking van de hoofdvraag in de vraagstelling. Deelvragen splitsen het onderzoek op in
uitvoerbare delen. De som van de antwoorden op alle deelvragen is het antwoord op de
hoofdvraag.
Problemiseren Het komen tot een adequate probleemstelling door van een onderwerp te bepalen wat het is
wat je wilt onderzoeken.
Vooronderzoek Een voorstudie om te zien of de voorgestelde methode wel duidelijk en gebruiksvriendelijk
is. Ook kan één casus als pilot worden gekozen, om vooraf na te gaan hoe zinvol het
onderzoek kan zijn of hoe toepasselijk de gekozen methode is. Onderzoekers leren door een
pilot hoe het verder onderzoek beter kan worden uitgevoerd.
Wetenschappelijke Verwijst naar de mate waarin de te verwerven kennis zal bijdragen aan de bestaande kennis
3
