ONDERWIJSKUNDE 2.1
Inhoudsopgave
DOELGERICHT WERKEN IN HET KOV..................................................... 4
INLEIDING..............................................................................................5
ONTWIKKELINGSDOELEN IN HET KLEUTERONDERWIJS..........................................5
KRACHTLIJNEN VAN HET LEERPLANCONCEPT VAN HET KOV: ZIN IN LEREN! ZIN IN
LEVEN..................................................................................................5
FORMULEREN VAN CONCRETE DOELSTELLINGEN BIJ ACTIVITEITEN...........................5
AANVULLING PRESENTATIE.........................................................................6
INSCHATTEN VAN DE BEGINSITUATIE................................................... 7
2.1 INLEIDING........................................................................................8
2.2 OBSERVEREN VAN DE BEGINSITUATIE VAN DE KLEUTERS................................8
2.2.1 DE BELANGSTELLING........................................................................9
2.2.2 HET ONTWIKKELINGSNIVEAU.............................................................10
KIEZEN EN UITWERKEN VAN EEN BC.................................................. 11
INLEIDING...........................................................................................12
BELANGSTELLINGSCENTRUM......................................................................12
CRITERIA BIJ KEUZE VAN EEN GOED BC........................................................13
AANSLUITEN BIJ DE BELANGSTELLING, ERVARING EN ONTWIKKELINGSNIVEAU..........................13
ACTIEF OMGAAN MET WERKELIJKHEID............................................................................. 13
AANLEIDING ZIJN OM THEMA VERDER TE VERKENNEN EN UIT TE DIEPEN................................13
VOLDOENDE BEVATTELIJK............................................................................................ 13
GEEN KEURSLIJF........................................................................................................ 13
3.5 UITWERKEN VAN EEN GOED BC............................................................13
3.5.1 INSPIRATIEBRONNEN RAADLPEGEN........................................................................14
STAP 1 BEPALEN VAN FOCUSDOELEN EN FOCUSWOORDEN BIJ HET BC...................14
FOCUSDOELEN BIJ HET BC........................................................................................... 14
FOCUSWOORDEN BIJ HET BC....................................................................................... 15
STAP 2: DE GESTRUCTUREERDE BRAINSTORM.................................................15
DE GESTRUCTUREERDE BRAINSTORM:............................................................................15
HOE BRAINSTORMEN.................................................................................................. 16
EXTRA TIPS.............................................................................................................. 16
STAP 3: DE GODSDIENSTIGE BRAINSTORM.....................................................16
WAAROM GODSDIENSTIGE BRAINSTORM MAKEN:..............................................................16
WAT MOETEN WE AANBIEDEN....................................................................................... 16
HOE?...................................................................................................................... 16
1
,STAP 4: ACTIVITEITENBRAINSTORM VANUIT DE FOCUSDOELEN.............................16
WAAROM EEN ACTIVITEITENBRAINSTORM........................................................................16
HOE?...................................................................................................................... 16
INSPIRATIE?.............................................................................................................. 16
STAP 5 HET WEEKSCHEMA IN ELKAAR PUZZELEN.............................................17
NADENKEN OVER DAGDOELEN...................................................................................... 17
HOEVEEL TIJD VOORZIEN WE VOOR EEN BC.....................................................................17
RODE DRAAD OVER VERSCHILLENDE DAGEN HEEN............................................................17
EEN INTRO............................................................................................................... 17
HOE ZORG JE DAT JE KLEUTERS VAN BIJ DE START BEZIG ZIJN MET JE DOEL EN DUS IETS BIJLEREN
............................................................................................................................. 17
HOE ZORG JE DAT JE KLEUTERS HET DAGDOEL BEREIKEN...................................................18
AFSLUITEN VAN HET BC............................................................................................... 18
SAMENSTELLING VAN DE GROEPEN OVERDENKEN.............................................................18
AANDACHTSPUNTEN BIJ HET UITWERKEN VAN EEN BC........................................................18
AANDACHTSPUNTEN NIJ HET UITDENKEN VAN CONCRETE ACTIVITEITEN..................................20
ONTWERPEN VAN EEN KRACHTIGE LEEROMGEVING ZILL.....................................................20
WAAROM EEN BC..................................................................................22
DE AGENDA...................................................................................... 23
SITUERING VAN DE AGENDA IN DE KLEUTERSCHOOL...........................23
BEDOELING VAN DE AGENDA.....................................................................23
VOOR DE KO............................................................................................................. 23
VORMGEVING VAN DE AGENDA...................................................................24
DE AGENDA OP PAPIER............................................................................................... 24
DE DIGITALE AGENDA................................................................................................. 24
ALGEMENE BEDENKINGEN RELEVANT VOOR HET UITWERKEN VAN DE AGENDA...........25
REFLECTIE, EVALUATIE EN INTERVENTIE............................................. 26
5.2 REFLECTEREN OVER HET AANBOD...........................................................................26
5.3 EVALUEREN........................................................................................................ 28
5.4 REFLECTIE, EVALUATIE EN INTERVENTIE IN DE AGENDA................................................32
BIJSTUREN VANUIT ZORG VOOR KINDEREN......................................... 32
WAT NA DE EVALUATIE............................................................................33
OPBOUW VAN HET VADEMECUM..................................................................33
DE GROND WAAROP WE BOUWEN................................................................................. 33
EIGENAARSCHAP........................................................................................................ 36
HET VENSTER........................................................................................................... 36
CONTINUÜM VAN ZORG............................................................................37
UITGANGSPUNT.....................................................................................39
INHOUD..............................................................................................39
KRACHTIGE LEEROMGEVING (NIVEAU 0)........................................................40
2
,ONDERWIJSARRANGAMENTEN EN DIFFERENTIATIE..............................................40
KANSEN TOT BINNENKLASDIFFERENTIATIE.....................................................42
DIRE STERK DIDACTISCHE HULPMIDDELEN BIJ DIFFERENTIATIE.............................................42
VERSCHILLENDE VERSCHIJNINGSVORMEN......................................................43
LEERLINGEVALUATIE...............................................................................44
KWALITEITSBEWAKING MET HET VOORDEUR – ACHTERDEUR PRINCIPE...................................44
CONTINUÜM VAN ZORG FASE 1 – VERHOOGDE FASE.........................................45
WAT IS FASE 1.......................................................................................................... 45
M-CIRKEL................................................................................................................ 46
CONTINUÜM VAN ZORG: FASE 2 – UITBREIDING VAN ZORG.................................48
WAT IS FASE 2.......................................................................................................... 48
ROL VAN CLB: OPSTART VAN HET HGD-TRAJECT............................................................48
BEGELEIDING EN ONDERSTEUNING VAN DE LEERLING IN DE SCHOOL DOOR EXTERNEN.............48
CONTINUÜM VAN ZORG: FASE 3.................................................................48
WAT IS FASE 3......................................................................................................... 49
HOE KOM JE AAN EEN VERSLAG.................................................................................... 49
LEERLING MET EEN AIC IN HET GEWOON ONDERWIJS........................................................49
BUITENGEWOON ONDERWIJS (BUO)............................................................................... 49
DOKB EN DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL ALS FUNDAMENT..............50
OKB..................................................................................................50
OPDRACHT 1: WERKEN AAN DE SCHOOLEIGEN, CHRISTELIJKE IDENTITEIT...............................50
OPDRACHT 2: WERKEN AAN EEN GEÏNTREGREERD ONDERWIJSINHOUDELIJK AANBOD................50
OPDRACHT 3: WERKEN AAN EEN STIMULEREND OPVOEDINGSKLIMAAT EN EEN DOELTREFFENDE
DIDACTISCHE AANPAK................................................................................................. 51
OPDRACHT 4: WERKEN AAN DE ONTPLOOIING VAN ELK KIND, VANUIT EEN BREDE ZORG...........52
OPDRACHT 5: WERKEN AAN DE SCHOOL ALS GEMEENSCHAP EN ORGANISTAIE........................52
DE DYNAMIEK VAN DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL........................................52
DE HARMONISCHE ONTWIKKELING VAN ELKE LEERLING STAAT VOOROP..................53
DE SCHOOL IS EIGENAAR VAN HET LEERPLAN..................................................53
WE STREVEN NAAR KWALITIETSVOL ONDERWIJS..............................................53
ZILL LEITIMEERT ONDERWIJS......................................................................54
3
, DOELGERICHT WERKEN IN HET KOV
LEERDOELEN
Ik kan de ontwikkelingsdoelen en eindtermen correct plaatsen binnen de Vlaamse onderwijscontext.
Ik kan gepaste ontwikkelingsdoelen kiezen bij een gegeven concreet doel.
Ik kan gepaste ontwikkelingsdoelen kiezen bij een aanbod.
Ik kan de visie en het concept van ZILL uitleggen en de verschillende deelaspecten hiervan correct
toepassen.
Ik kan uitleggen hoe het leerplanconcept van ZILL de harmonische ontwikkeling van elke leerling
centraal stelt en dit zelf ook correct toepassen.
Ik kan de begrippen ‘persoonsgebonden ontwikkeling’ en ‘cultuurgebonden ontwikkeling’ duiden
vanuit het leerplanconcept van ZILL.
Ik kan verwoorden welke vragen leraren zich moeten stellen bij het focussen en dit illustreren en
toepassen.
Ik kan verwoorden hoe leraren kunnen aansluiten op de zone van naaste ontwikkeling binnen het ZILL
en dit toepassen.
Ik kan de vier ervaringskansen opsommen, uitleggen en toepassen.
Ik kan uitleggen en illustreren hoe leraren kunnen differentiëren binnen het
ZILL en dit toepassen.
Ik kan de betekenis van ZILL uitleggen.
Ik kan de ontwikkelvelden en hun leeruitkomsten, de ontwikkelthema’s en hun leeruitkomsten,
generieke doelen, leerlijnen en ontwikkelstappen juist plaatsen, uitleggen en correct gebruiken.
Ik kan gepaste ZILL-doelen kiezen bij een gegeven concreet doel.
Ik kan gepaste ZILL-doelen kiezen bij een aanbod.
Ik kan goede concrete doelen formuleren bij een aanbod.
Ik kan concrete doelen koppelen aan het juiste ZILL-doel en aan een passend ontwikkelingsdoel.
4
Inhoudsopgave
DOELGERICHT WERKEN IN HET KOV..................................................... 4
INLEIDING..............................................................................................5
ONTWIKKELINGSDOELEN IN HET KLEUTERONDERWIJS..........................................5
KRACHTLIJNEN VAN HET LEERPLANCONCEPT VAN HET KOV: ZIN IN LEREN! ZIN IN
LEVEN..................................................................................................5
FORMULEREN VAN CONCRETE DOELSTELLINGEN BIJ ACTIVITEITEN...........................5
AANVULLING PRESENTATIE.........................................................................6
INSCHATTEN VAN DE BEGINSITUATIE................................................... 7
2.1 INLEIDING........................................................................................8
2.2 OBSERVEREN VAN DE BEGINSITUATIE VAN DE KLEUTERS................................8
2.2.1 DE BELANGSTELLING........................................................................9
2.2.2 HET ONTWIKKELINGSNIVEAU.............................................................10
KIEZEN EN UITWERKEN VAN EEN BC.................................................. 11
INLEIDING...........................................................................................12
BELANGSTELLINGSCENTRUM......................................................................12
CRITERIA BIJ KEUZE VAN EEN GOED BC........................................................13
AANSLUITEN BIJ DE BELANGSTELLING, ERVARING EN ONTWIKKELINGSNIVEAU..........................13
ACTIEF OMGAAN MET WERKELIJKHEID............................................................................. 13
AANLEIDING ZIJN OM THEMA VERDER TE VERKENNEN EN UIT TE DIEPEN................................13
VOLDOENDE BEVATTELIJK............................................................................................ 13
GEEN KEURSLIJF........................................................................................................ 13
3.5 UITWERKEN VAN EEN GOED BC............................................................13
3.5.1 INSPIRATIEBRONNEN RAADLPEGEN........................................................................14
STAP 1 BEPALEN VAN FOCUSDOELEN EN FOCUSWOORDEN BIJ HET BC...................14
FOCUSDOELEN BIJ HET BC........................................................................................... 14
FOCUSWOORDEN BIJ HET BC....................................................................................... 15
STAP 2: DE GESTRUCTUREERDE BRAINSTORM.................................................15
DE GESTRUCTUREERDE BRAINSTORM:............................................................................15
HOE BRAINSTORMEN.................................................................................................. 16
EXTRA TIPS.............................................................................................................. 16
STAP 3: DE GODSDIENSTIGE BRAINSTORM.....................................................16
WAAROM GODSDIENSTIGE BRAINSTORM MAKEN:..............................................................16
WAT MOETEN WE AANBIEDEN....................................................................................... 16
HOE?...................................................................................................................... 16
1
,STAP 4: ACTIVITEITENBRAINSTORM VANUIT DE FOCUSDOELEN.............................16
WAAROM EEN ACTIVITEITENBRAINSTORM........................................................................16
HOE?...................................................................................................................... 16
INSPIRATIE?.............................................................................................................. 16
STAP 5 HET WEEKSCHEMA IN ELKAAR PUZZELEN.............................................17
NADENKEN OVER DAGDOELEN...................................................................................... 17
HOEVEEL TIJD VOORZIEN WE VOOR EEN BC.....................................................................17
RODE DRAAD OVER VERSCHILLENDE DAGEN HEEN............................................................17
EEN INTRO............................................................................................................... 17
HOE ZORG JE DAT JE KLEUTERS VAN BIJ DE START BEZIG ZIJN MET JE DOEL EN DUS IETS BIJLEREN
............................................................................................................................. 17
HOE ZORG JE DAT JE KLEUTERS HET DAGDOEL BEREIKEN...................................................18
AFSLUITEN VAN HET BC............................................................................................... 18
SAMENSTELLING VAN DE GROEPEN OVERDENKEN.............................................................18
AANDACHTSPUNTEN BIJ HET UITWERKEN VAN EEN BC........................................................18
AANDACHTSPUNTEN NIJ HET UITDENKEN VAN CONCRETE ACTIVITEITEN..................................20
ONTWERPEN VAN EEN KRACHTIGE LEEROMGEVING ZILL.....................................................20
WAAROM EEN BC..................................................................................22
DE AGENDA...................................................................................... 23
SITUERING VAN DE AGENDA IN DE KLEUTERSCHOOL...........................23
BEDOELING VAN DE AGENDA.....................................................................23
VOOR DE KO............................................................................................................. 23
VORMGEVING VAN DE AGENDA...................................................................24
DE AGENDA OP PAPIER............................................................................................... 24
DE DIGITALE AGENDA................................................................................................. 24
ALGEMENE BEDENKINGEN RELEVANT VOOR HET UITWERKEN VAN DE AGENDA...........25
REFLECTIE, EVALUATIE EN INTERVENTIE............................................. 26
5.2 REFLECTEREN OVER HET AANBOD...........................................................................26
5.3 EVALUEREN........................................................................................................ 28
5.4 REFLECTIE, EVALUATIE EN INTERVENTIE IN DE AGENDA................................................32
BIJSTUREN VANUIT ZORG VOOR KINDEREN......................................... 32
WAT NA DE EVALUATIE............................................................................33
OPBOUW VAN HET VADEMECUM..................................................................33
DE GROND WAAROP WE BOUWEN................................................................................. 33
EIGENAARSCHAP........................................................................................................ 36
HET VENSTER........................................................................................................... 36
CONTINUÜM VAN ZORG............................................................................37
UITGANGSPUNT.....................................................................................39
INHOUD..............................................................................................39
KRACHTIGE LEEROMGEVING (NIVEAU 0)........................................................40
2
,ONDERWIJSARRANGAMENTEN EN DIFFERENTIATIE..............................................40
KANSEN TOT BINNENKLASDIFFERENTIATIE.....................................................42
DIRE STERK DIDACTISCHE HULPMIDDELEN BIJ DIFFERENTIATIE.............................................42
VERSCHILLENDE VERSCHIJNINGSVORMEN......................................................43
LEERLINGEVALUATIE...............................................................................44
KWALITEITSBEWAKING MET HET VOORDEUR – ACHTERDEUR PRINCIPE...................................44
CONTINUÜM VAN ZORG FASE 1 – VERHOOGDE FASE.........................................45
WAT IS FASE 1.......................................................................................................... 45
M-CIRKEL................................................................................................................ 46
CONTINUÜM VAN ZORG: FASE 2 – UITBREIDING VAN ZORG.................................48
WAT IS FASE 2.......................................................................................................... 48
ROL VAN CLB: OPSTART VAN HET HGD-TRAJECT............................................................48
BEGELEIDING EN ONDERSTEUNING VAN DE LEERLING IN DE SCHOOL DOOR EXTERNEN.............48
CONTINUÜM VAN ZORG: FASE 3.................................................................48
WAT IS FASE 3......................................................................................................... 49
HOE KOM JE AAN EEN VERSLAG.................................................................................... 49
LEERLING MET EEN AIC IN HET GEWOON ONDERWIJS........................................................49
BUITENGEWOON ONDERWIJS (BUO)............................................................................... 49
DOKB EN DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL ALS FUNDAMENT..............50
OKB..................................................................................................50
OPDRACHT 1: WERKEN AAN DE SCHOOLEIGEN, CHRISTELIJKE IDENTITEIT...............................50
OPDRACHT 2: WERKEN AAN EEN GEÏNTREGREERD ONDERWIJSINHOUDELIJK AANBOD................50
OPDRACHT 3: WERKEN AAN EEN STIMULEREND OPVOEDINGSKLIMAAT EN EEN DOELTREFFENDE
DIDACTISCHE AANPAK................................................................................................. 51
OPDRACHT 4: WERKEN AAN DE ONTPLOOIING VAN ELK KIND, VANUIT EEN BREDE ZORG...........52
OPDRACHT 5: WERKEN AAN DE SCHOOL ALS GEMEENSCHAP EN ORGANISTAIE........................52
DE DYNAMIEK VAN DE KATHOLIEKE DIALOOGSCHOOL........................................52
DE HARMONISCHE ONTWIKKELING VAN ELKE LEERLING STAAT VOOROP..................53
DE SCHOOL IS EIGENAAR VAN HET LEERPLAN..................................................53
WE STREVEN NAAR KWALITIETSVOL ONDERWIJS..............................................53
ZILL LEITIMEERT ONDERWIJS......................................................................54
3
, DOELGERICHT WERKEN IN HET KOV
LEERDOELEN
Ik kan de ontwikkelingsdoelen en eindtermen correct plaatsen binnen de Vlaamse onderwijscontext.
Ik kan gepaste ontwikkelingsdoelen kiezen bij een gegeven concreet doel.
Ik kan gepaste ontwikkelingsdoelen kiezen bij een aanbod.
Ik kan de visie en het concept van ZILL uitleggen en de verschillende deelaspecten hiervan correct
toepassen.
Ik kan uitleggen hoe het leerplanconcept van ZILL de harmonische ontwikkeling van elke leerling
centraal stelt en dit zelf ook correct toepassen.
Ik kan de begrippen ‘persoonsgebonden ontwikkeling’ en ‘cultuurgebonden ontwikkeling’ duiden
vanuit het leerplanconcept van ZILL.
Ik kan verwoorden welke vragen leraren zich moeten stellen bij het focussen en dit illustreren en
toepassen.
Ik kan verwoorden hoe leraren kunnen aansluiten op de zone van naaste ontwikkeling binnen het ZILL
en dit toepassen.
Ik kan de vier ervaringskansen opsommen, uitleggen en toepassen.
Ik kan uitleggen en illustreren hoe leraren kunnen differentiëren binnen het
ZILL en dit toepassen.
Ik kan de betekenis van ZILL uitleggen.
Ik kan de ontwikkelvelden en hun leeruitkomsten, de ontwikkelthema’s en hun leeruitkomsten,
generieke doelen, leerlijnen en ontwikkelstappen juist plaatsen, uitleggen en correct gebruiken.
Ik kan gepaste ZILL-doelen kiezen bij een gegeven concreet doel.
Ik kan gepaste ZILL-doelen kiezen bij een aanbod.
Ik kan goede concrete doelen formuleren bij een aanbod.
Ik kan concrete doelen koppelen aan het juiste ZILL-doel en aan een passend ontwikkelingsdoel.
4
