Samenvatting Pathologie periode 4
CVA (pathologie en symptomatologie)
DEFINITIE
Cerebro-Vasculair Accident
Acute verstoring van cerebrale circulatie à (focale) neurologische symptomen
- Mond: Scheve mond
- Spraak: spraakstoornis
- Arm: verlamming van arm (of been)
CVA (STROKE): INDELING
Ischemische (onbloedig) infarct (ca. 80%) à treedt nercose op doordat deel niet of onvoldoende is doorbloed
- Gevolg: uitvalfuncties in dat hersengebied
Hemorragisch (bloeding: bloeding (ca. 20%)
TERMINOLOGIE
Beroerte: niet-medische term voor CVA
Apoplexie (grieks: slag) (hersenbloeding): verouderde term voor plotselinge bloeding in een orgaan: bv. Hersenbloeding:
apoplexia cerebri
TERMINOLOGIE: CVA VS. TIA EN RIND
Volledig herstel
- TIA: Transient Ischemic Attack (mini stroke)
Klassieke definitie: volledig herstel < 24 uur
- RIND: Reversible Ischemic Neurological Deficit
Volledig herstel > 24 uur ( < 3 dagen / 6 weken)
Onvolledig herstel: CVA (stroke)
- Progressieve stroke: nog toenemend
- Complete stroke: geen verdere toename
TIA: TRANSIENT ISCHEMIC ATTACK (MINI STROKE)
- Klassieke definitie à episode van voorbijgaande neurologische uitval die niet
langer duurt dan 24 uur a.g.v. focale cerebrale ischemie
- Volledig herstel na meerdere uren: bij onderzoek vaak kleine infarct aantoonbaar!
- Meestal niet langer dan 2-30 minuten (50% kans binnen 30 min, 75% binnen 1uur)
TIA SYMPTOMEN EN OORZAKEN
- Plotseling begin (sec. tot min)
- Meestal ook plotseling einde
- Vaak voorbode van herseninfarct
- Meestal a.g.v. trombo-embolie vanuit atherosclerotische plaque (aderverkalking) bij carotisbifurcatie (in de hals) dat
weer snel wordt afgebroken ( à herstel van perfusie)
- Overige oorzaken: embolie vanuit hart, stollingsstoornissen, etc.
Trombo-embolie = verstopping van kleine slagaderen of haarvaten door een (deel van een) bloedstolsel, dat zich vormt op en
vastzit aan de beschadigde binnenkant van het bloedvat
Plaque = vetophoping waardoor er een vernauwing ontstaat
TIA SYMPTOMATOLOGIE: afhankelijk van getroffen arterie
Voorbeelden symptomen:
- Parese/paralyse in (deel van) lichaamshelft
- Sensibiliteitsstoornis in (deel van) lichaamshelft
- Amaurosis fugax: blindheid aan één oog
- Hemianopsie (halfzijdige gezichtsvelduitval)
- Afasie (taalfunctiestoornis) à gestoorde taalgebruik
- Dysartrie (spraakstoornis)
- Diplopie (dubbelzien)
Afasie van Broca (motorische expressieve afase): taalbegrip is redelijk intact, maar de patiënt kan niet of onvoldoende zijn
gedachten in woorden uitdrukken (musculatuur aangedaan). Moeite met beginnen, langzame spraak, zoeken naar woorden
Afasie van Wernicke (sensorische receptieve afasie): taalbegrip is fors gestoord; patiënt begrijpt niet wat er tegen hem
gezegd wordt. Spreekt zelf met verhoogd tempo (logorroe) met normale intonatie. Woorden in verkeerde betekenis
Kelly van Dijk
,PATHOFYSIOLOGIE VAN HERSENINFARCT
CBF: Cerebral bloodflow: cerebrale bloeddoorstroming
- Normaal ca. 50 ml/min./100g
- Neuronen functioneel uitgeschakeld: Onder de ca. 20 ml/min./100g:
- Neuronen sterven af: Onder de ca. 10ml/min./100g
- Ischemische penumbra (letterlijk: halfschaduw): zone met CBF tussen de 10 en 20
ml/min./100g
o Functioneel uitgevallen
o Maar schade is reversibel bij tijdig herstel van de perfusie: binnen 3 – 4,5 uur!
Na de afsluiting van een bloedvat ontstaat in de hersenen in korte tijd (minuten) een infarct, met daaromheen veel groter
gebied met niet meer functionerend, maar voorlopig (uren) nog wel levend weefsel: de penumbra
Etiologie (oorzaak) van herseninfarct
Atherosclrose Belangrijkste oorzaak: 70% van alle infarcten
Mechanismen:
- Door embolisme bv. Door trombo-embolie uit carotis-traject
- Lokaal ter plaatse van plaque (atheroom): bv. Door vorming trombus op olcurerende
plaque (intra- of extracraniaal)
- Gevolg: afsluiting van kleinere vaten distaal in stroomgebied: infarcering
- Komt vooral voor in grotere arteriën
Een verdikking van de binnenlaag van de bloedvatwand (intima) met ophoping van vettige
substantie en kalkafzetting
Factoren die dit bevorderen: hypertensie, hypercholesterolemie, diabetes mellitus, roken
Embolie uit hart Bijvoorbeeld
- Trombo-embolie (bv. Door stolselvorming bij atriumfibrilleren)
- Stukje van pathologische hartklep
Overige vaatafwijkingen Lokale afsluiting bijvoorbeeld:
- Arteriitis (ontsteking van arteriële vaatwand) à bv. Bij auto-immuunziekte, na
röntgenbestraling
- Chronische hypertensie of diabetes mellitus à pathologische verandering van de
wand van kleine arteriën: zgn. microangiopathie (arteriolosclerose) à lacunaire
infarcten
Trombose Door bijvoorbeeld
- Atherosclerose
- Trauma
- Stollingsneiging (door afwijking van de bloedsamenstelling)
Ruimte innemend proces Mechanismen:
- Druk op omgeving à compressie bloedvaten
En bij tumoren evt. teven door:
- Ingroei in vaten
- Onttrekking van bloed aan omgeving
Kelly van Dijk
, Herseninfarct: symptomen Symptomatologie afhankelijk van getroffen stroomgebied
a.g.v. afsluiting van (tak van) - a. carotis communis/interna
- a. cerebri media
- a. cerebri posterior
- a. cerebri anterior
- a. vertebralis/basilaris
Stenose (vernauwing of afsluiting van - a. carotis communis/interna
- kan symptoomloos verlopen
- maar ook compleet hemisyndroom geven: halfzijdige neurologische uitval van
motoriek en/of sensibiliteit
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van - contralaterale parese/paralyse (met piramidebaansyndroom):
a. cerebri media o.a. o hemiparese/-plegie (vaak door hersenbloeding t.p.v. capsula interna)
o bij corticaal infarct: vooral arm en aangezicht
afbeelding eronder! - contralaterale hyp-/anesthesie: verminderd/afwezig gevoel
o hemihyp-/anesthesie
o bij corticaal infarct: vooral arm en aangezicht
- asteroognosie: onvermogen voorwerpen d.m.v. tast te herkennen (pariëtaal)
- anosognosie: ontkenning van symptomen zoals hemiplegie (pariëtaal, niet dominante
hemisfeer)
- stoornis van visueel-ruimtelijke functies (pariëtaal, niet dominante hemisfeer)
- Afasie (temporo-pariëtaal en/of frontaal, dominante hemisfeer)
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van
a. cerebri anterior
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van Frontaal psychosyndroom
a. cerebri anterior/media - Planningsstoornissen
- Persoonlijkheidsveranderingen
- Decorumverlies (sociaal ongepast gedrag)
- Apathie, initiatiefverlies
- Emotionele ontremming
- Stoornis in abstract denken
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van - Gezichtsvelduitval: bv. Homonieme hemianopsie
a. cerebri posterior (vaak dubbelzijdig - Evt. visuele hallucinaties
optredend) - Verwardheid/amnesie (dubbelzijdig mediotemporaal
gebied van hippocampi)
a.g.v. afsluiting in basilaire - (deel van) hersenstam
stroomgebied functiestoornis van: - Evt. cerebellum (kleine hersenen)
- Evt. occipitale kwabben (stroomgebied van aa. Cerebri posteriores: voortzetting van a.
basilaris)
o.a.
- locked in syndroom a.g.v. ponsinfarct (tetraplegie, verlamming aangezicht/keel,
horizontale blikparese, bij intacte sensoriek: opgesloten in eigen lichaam)
- bewustzijnsstoornis
- onregelmatige ademhaling
Bij multiple cerebrale infarcten (maar - organisch psychosyndroom
ook bij allerlei andere diffuse - psychische stoornissen zoals:
hersenziekten): o vermindering concentratie
o verlangzaming psychisch tempo
o snelle psychische
vermoeibaarheid
o emotionele labiliteit
Kelly van Dijk
CVA (pathologie en symptomatologie)
DEFINITIE
Cerebro-Vasculair Accident
Acute verstoring van cerebrale circulatie à (focale) neurologische symptomen
- Mond: Scheve mond
- Spraak: spraakstoornis
- Arm: verlamming van arm (of been)
CVA (STROKE): INDELING
Ischemische (onbloedig) infarct (ca. 80%) à treedt nercose op doordat deel niet of onvoldoende is doorbloed
- Gevolg: uitvalfuncties in dat hersengebied
Hemorragisch (bloeding: bloeding (ca. 20%)
TERMINOLOGIE
Beroerte: niet-medische term voor CVA
Apoplexie (grieks: slag) (hersenbloeding): verouderde term voor plotselinge bloeding in een orgaan: bv. Hersenbloeding:
apoplexia cerebri
TERMINOLOGIE: CVA VS. TIA EN RIND
Volledig herstel
- TIA: Transient Ischemic Attack (mini stroke)
Klassieke definitie: volledig herstel < 24 uur
- RIND: Reversible Ischemic Neurological Deficit
Volledig herstel > 24 uur ( < 3 dagen / 6 weken)
Onvolledig herstel: CVA (stroke)
- Progressieve stroke: nog toenemend
- Complete stroke: geen verdere toename
TIA: TRANSIENT ISCHEMIC ATTACK (MINI STROKE)
- Klassieke definitie à episode van voorbijgaande neurologische uitval die niet
langer duurt dan 24 uur a.g.v. focale cerebrale ischemie
- Volledig herstel na meerdere uren: bij onderzoek vaak kleine infarct aantoonbaar!
- Meestal niet langer dan 2-30 minuten (50% kans binnen 30 min, 75% binnen 1uur)
TIA SYMPTOMEN EN OORZAKEN
- Plotseling begin (sec. tot min)
- Meestal ook plotseling einde
- Vaak voorbode van herseninfarct
- Meestal a.g.v. trombo-embolie vanuit atherosclerotische plaque (aderverkalking) bij carotisbifurcatie (in de hals) dat
weer snel wordt afgebroken ( à herstel van perfusie)
- Overige oorzaken: embolie vanuit hart, stollingsstoornissen, etc.
Trombo-embolie = verstopping van kleine slagaderen of haarvaten door een (deel van een) bloedstolsel, dat zich vormt op en
vastzit aan de beschadigde binnenkant van het bloedvat
Plaque = vetophoping waardoor er een vernauwing ontstaat
TIA SYMPTOMATOLOGIE: afhankelijk van getroffen arterie
Voorbeelden symptomen:
- Parese/paralyse in (deel van) lichaamshelft
- Sensibiliteitsstoornis in (deel van) lichaamshelft
- Amaurosis fugax: blindheid aan één oog
- Hemianopsie (halfzijdige gezichtsvelduitval)
- Afasie (taalfunctiestoornis) à gestoorde taalgebruik
- Dysartrie (spraakstoornis)
- Diplopie (dubbelzien)
Afasie van Broca (motorische expressieve afase): taalbegrip is redelijk intact, maar de patiënt kan niet of onvoldoende zijn
gedachten in woorden uitdrukken (musculatuur aangedaan). Moeite met beginnen, langzame spraak, zoeken naar woorden
Afasie van Wernicke (sensorische receptieve afasie): taalbegrip is fors gestoord; patiënt begrijpt niet wat er tegen hem
gezegd wordt. Spreekt zelf met verhoogd tempo (logorroe) met normale intonatie. Woorden in verkeerde betekenis
Kelly van Dijk
,PATHOFYSIOLOGIE VAN HERSENINFARCT
CBF: Cerebral bloodflow: cerebrale bloeddoorstroming
- Normaal ca. 50 ml/min./100g
- Neuronen functioneel uitgeschakeld: Onder de ca. 20 ml/min./100g:
- Neuronen sterven af: Onder de ca. 10ml/min./100g
- Ischemische penumbra (letterlijk: halfschaduw): zone met CBF tussen de 10 en 20
ml/min./100g
o Functioneel uitgevallen
o Maar schade is reversibel bij tijdig herstel van de perfusie: binnen 3 – 4,5 uur!
Na de afsluiting van een bloedvat ontstaat in de hersenen in korte tijd (minuten) een infarct, met daaromheen veel groter
gebied met niet meer functionerend, maar voorlopig (uren) nog wel levend weefsel: de penumbra
Etiologie (oorzaak) van herseninfarct
Atherosclrose Belangrijkste oorzaak: 70% van alle infarcten
Mechanismen:
- Door embolisme bv. Door trombo-embolie uit carotis-traject
- Lokaal ter plaatse van plaque (atheroom): bv. Door vorming trombus op olcurerende
plaque (intra- of extracraniaal)
- Gevolg: afsluiting van kleinere vaten distaal in stroomgebied: infarcering
- Komt vooral voor in grotere arteriën
Een verdikking van de binnenlaag van de bloedvatwand (intima) met ophoping van vettige
substantie en kalkafzetting
Factoren die dit bevorderen: hypertensie, hypercholesterolemie, diabetes mellitus, roken
Embolie uit hart Bijvoorbeeld
- Trombo-embolie (bv. Door stolselvorming bij atriumfibrilleren)
- Stukje van pathologische hartklep
Overige vaatafwijkingen Lokale afsluiting bijvoorbeeld:
- Arteriitis (ontsteking van arteriële vaatwand) à bv. Bij auto-immuunziekte, na
röntgenbestraling
- Chronische hypertensie of diabetes mellitus à pathologische verandering van de
wand van kleine arteriën: zgn. microangiopathie (arteriolosclerose) à lacunaire
infarcten
Trombose Door bijvoorbeeld
- Atherosclerose
- Trauma
- Stollingsneiging (door afwijking van de bloedsamenstelling)
Ruimte innemend proces Mechanismen:
- Druk op omgeving à compressie bloedvaten
En bij tumoren evt. teven door:
- Ingroei in vaten
- Onttrekking van bloed aan omgeving
Kelly van Dijk
, Herseninfarct: symptomen Symptomatologie afhankelijk van getroffen stroomgebied
a.g.v. afsluiting van (tak van) - a. carotis communis/interna
- a. cerebri media
- a. cerebri posterior
- a. cerebri anterior
- a. vertebralis/basilaris
Stenose (vernauwing of afsluiting van - a. carotis communis/interna
- kan symptoomloos verlopen
- maar ook compleet hemisyndroom geven: halfzijdige neurologische uitval van
motoriek en/of sensibiliteit
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van - contralaterale parese/paralyse (met piramidebaansyndroom):
a. cerebri media o.a. o hemiparese/-plegie (vaak door hersenbloeding t.p.v. capsula interna)
o bij corticaal infarct: vooral arm en aangezicht
afbeelding eronder! - contralaterale hyp-/anesthesie: verminderd/afwezig gevoel
o hemihyp-/anesthesie
o bij corticaal infarct: vooral arm en aangezicht
- asteroognosie: onvermogen voorwerpen d.m.v. tast te herkennen (pariëtaal)
- anosognosie: ontkenning van symptomen zoals hemiplegie (pariëtaal, niet dominante
hemisfeer)
- stoornis van visueel-ruimtelijke functies (pariëtaal, niet dominante hemisfeer)
- Afasie (temporo-pariëtaal en/of frontaal, dominante hemisfeer)
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van
a. cerebri anterior
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van Frontaal psychosyndroom
a. cerebri anterior/media - Planningsstoornissen
- Persoonlijkheidsveranderingen
- Decorumverlies (sociaal ongepast gedrag)
- Apathie, initiatiefverlies
- Emotionele ontremming
- Stoornis in abstract denken
a.g.v. afsluiting in stroomgebied van - Gezichtsvelduitval: bv. Homonieme hemianopsie
a. cerebri posterior (vaak dubbelzijdig - Evt. visuele hallucinaties
optredend) - Verwardheid/amnesie (dubbelzijdig mediotemporaal
gebied van hippocampi)
a.g.v. afsluiting in basilaire - (deel van) hersenstam
stroomgebied functiestoornis van: - Evt. cerebellum (kleine hersenen)
- Evt. occipitale kwabben (stroomgebied van aa. Cerebri posteriores: voortzetting van a.
basilaris)
o.a.
- locked in syndroom a.g.v. ponsinfarct (tetraplegie, verlamming aangezicht/keel,
horizontale blikparese, bij intacte sensoriek: opgesloten in eigen lichaam)
- bewustzijnsstoornis
- onregelmatige ademhaling
Bij multiple cerebrale infarcten (maar - organisch psychosyndroom
ook bij allerlei andere diffuse - psychische stoornissen zoals:
hersenziekten): o vermindering concentratie
o verlangzaming psychisch tempo
o snelle psychische
vermoeibaarheid
o emotionele labiliteit
Kelly van Dijk
