LECTURE 1
,INTRODUCTION TO EPIDEMIOLOGY
Wat is epidemiology
= de tak van de medische wetenschap die epidemieën behandelt
= de studie van epidemieën en hun preventie
= een methode van redeneren over ziekte die zich bezighoudt met biologische
gevolgtrekkingen afgeleid van waarnemingen van ziekteverschijnselen in bevolkingsgroepen
= de studie van de verspreiding van een ziekte of een fysiologische toestand in menselijke populaties en
van de factoren die deze verspreiding beïnvloeden
= de studie van de verspreiding en determinanten van gezondheidsgerelateerde toestanden en
gebeurtenissen in populaties en de toepassing van deze studie om gezondheidsproblemen te beheersen
Study
= de kernwetenschap van de volksgezondheid, een zeer kwantitatieve discipline gebaseerd op principes
van statistiek en onderzoeksmethodologieën
● descriptive epidemiology
○ niet-causale analyses die waargenomen gegevens beschrijven
○ ex. surveillance
● predictive epidemiology
○ gebruik van waargenomen gegevens om uitspraken of voorspellingen te doen
○ ex. clinical epidemiology
● causal epidemiology
○ causale effecten van risicofactoren/blootstellingen op ziekte
! epidemiologische resultaten zijn niet het enige bewijs voor causaliteit !
Distribution
frequentie
= het aantal gezondheidsgerelateerde gebeurtenissen en de relatie van dat aantal tot de omvang van de
bevolking
patroon
= het optreden van gezondheidsgerelateerde gebeurtenissen op basis van tijd, plaats en persoon
● tijdpatronen: jaarlijks, seizoensgebonden, wekelijks, dagelijks, elk uur, weekdag versus weekend …
● plaatspatronen: geografische variatie, stad vs. platteland en locatie van werklocaties of scholen
● persoonlijke kenmerken: demografische factoren (leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, en
sociaaleconomische status), gedrag en blootstelling aan het milieu
Determinants
= oorzaken en andere factoren die van invloed zijn op het ontstaan van ziekte en andere
gezondheidsgerelateerde evenementen
ziekte
● niet willekeurig in een populatie
, ● wanneer de juiste opeenstapeling van risicofactoren, determinanten of blootstellingen bestaat in een
individu
analytical epidemiology
● verder vragen dan ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’ en ‘wanneer’
● 'hoe' en 'waarom' proberen te beantwoorden
Health related states & events
originele focus
→ ziektes, doodsoorzaken, gedrag, impact preventieve programma’s en zorgaanbod
huidige focus
● endemische overdraagbare ziekten
● niet-overdraagbare infectieziekten
● chronische ziekten, verwondingen, geboorteafwijkingen, gezondheid van moeder en kind,
gezondheid op het werk en milieugezondheid
● gezondheidsgerelateerd gedrag: lichaamsbeweging, gebruik van veiligheidsgordels
Population
→ epidemiologie focust zich op groepen mensen, niet op individuele patiënten
Control
→ primaire functie van applied en field epidemiology
→ ontwikkelen en evalueren van interventies om gezondheidsproblemen te bedwingen en te voorkomen
An epidemiologist
stelt 4 types vragen
● wat is de ziektelast
● wat is de diagnose van de ziekte
● wat is de prognose van een ziekte
● wat zijn de risicofactoren/blootstellingen die een ziekte veroorzaken
count
op basis van case definition
→ reeks standaardcriteria om te classificeren of een persoon een bepaalde ziekte, syndroom of andere
heeft
divide
het aantal gevallen gedeeld door de grootte van de bevolking (per tijdseenheid)
compare
Epidemiology & biostatistics & public health
→ basiswetenschappen van de volksgezondheid (public health)
volksgezondheidsonderzoeken combineren twee disciplines (kwantitatief)
● epidemiologie
→ het begrijpen van ziekteontwikkeling, etiologie, progressie en behandeling van de ziekte
● informatie wordt verzameld om een vraag te onderzoeken
, ● biostatistiek
→ gegevens analyseren
Wat is public health
brengt de wetenschap in de praktijk om ziekten in een populatie onder controle te houden
● ziektepreventie
● verlengt levensverwachting
● bevordert en beschermt de gezondheid
● gezondheidszorg
aan de hand van georganiseerde middelen
● preventieve programma's, hygiëne en urban planning
● overheid en onderwijs
⇒ ziekte vooral voorkomen, niet zo zeer gericht op genezen
Rol van epidemiology in public health
1. discover de agent, gastheer en omgevingsfactoren die de gezondheid beïnvloeden
2. determine het relatieve belang van oorzaken van ziekte, invaliditeit en dood
3. identify deze segmenten van de bevolking die het grootste risico lopen voor specifieke oorzaken van
een slechte gezondheid
4. evaluate de effectiviteit van gezondheidsprogramma's en -diensten om volksgezondheid te
verbeteren
Health prevention
= preventieve geneeskunde
primary prevention
= ingrijpen voordat gezondheidseffecten optreden
→ maatregelen: vaccinaties, risicovol gedrag aanpakken (eetgewoonten, tabaksgebruik) en risicovolle
middelen verbieden
secondary prevention
= screening om ziekten in de vroegste stadia te identificeren, vóór het begin van tekenen en symptomen
→ maatregelen: mammografie en regelmatige bloeddruk testen
tertiary prevention
= het beheersen van de ziekte na de diagnose om de progressie van de ziekte te vertragen of te stoppen
,INTRODUCTION TO EPIDEMIOLOGY
Wat is epidemiology
= de tak van de medische wetenschap die epidemieën behandelt
= de studie van epidemieën en hun preventie
= een methode van redeneren over ziekte die zich bezighoudt met biologische
gevolgtrekkingen afgeleid van waarnemingen van ziekteverschijnselen in bevolkingsgroepen
= de studie van de verspreiding van een ziekte of een fysiologische toestand in menselijke populaties en
van de factoren die deze verspreiding beïnvloeden
= de studie van de verspreiding en determinanten van gezondheidsgerelateerde toestanden en
gebeurtenissen in populaties en de toepassing van deze studie om gezondheidsproblemen te beheersen
Study
= de kernwetenschap van de volksgezondheid, een zeer kwantitatieve discipline gebaseerd op principes
van statistiek en onderzoeksmethodologieën
● descriptive epidemiology
○ niet-causale analyses die waargenomen gegevens beschrijven
○ ex. surveillance
● predictive epidemiology
○ gebruik van waargenomen gegevens om uitspraken of voorspellingen te doen
○ ex. clinical epidemiology
● causal epidemiology
○ causale effecten van risicofactoren/blootstellingen op ziekte
! epidemiologische resultaten zijn niet het enige bewijs voor causaliteit !
Distribution
frequentie
= het aantal gezondheidsgerelateerde gebeurtenissen en de relatie van dat aantal tot de omvang van de
bevolking
patroon
= het optreden van gezondheidsgerelateerde gebeurtenissen op basis van tijd, plaats en persoon
● tijdpatronen: jaarlijks, seizoensgebonden, wekelijks, dagelijks, elk uur, weekdag versus weekend …
● plaatspatronen: geografische variatie, stad vs. platteland en locatie van werklocaties of scholen
● persoonlijke kenmerken: demografische factoren (leeftijd, geslacht, burgerlijke staat, en
sociaaleconomische status), gedrag en blootstelling aan het milieu
Determinants
= oorzaken en andere factoren die van invloed zijn op het ontstaan van ziekte en andere
gezondheidsgerelateerde evenementen
ziekte
● niet willekeurig in een populatie
, ● wanneer de juiste opeenstapeling van risicofactoren, determinanten of blootstellingen bestaat in een
individu
analytical epidemiology
● verder vragen dan ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’ en ‘wanneer’
● 'hoe' en 'waarom' proberen te beantwoorden
Health related states & events
originele focus
→ ziektes, doodsoorzaken, gedrag, impact preventieve programma’s en zorgaanbod
huidige focus
● endemische overdraagbare ziekten
● niet-overdraagbare infectieziekten
● chronische ziekten, verwondingen, geboorteafwijkingen, gezondheid van moeder en kind,
gezondheid op het werk en milieugezondheid
● gezondheidsgerelateerd gedrag: lichaamsbeweging, gebruik van veiligheidsgordels
Population
→ epidemiologie focust zich op groepen mensen, niet op individuele patiënten
Control
→ primaire functie van applied en field epidemiology
→ ontwikkelen en evalueren van interventies om gezondheidsproblemen te bedwingen en te voorkomen
An epidemiologist
stelt 4 types vragen
● wat is de ziektelast
● wat is de diagnose van de ziekte
● wat is de prognose van een ziekte
● wat zijn de risicofactoren/blootstellingen die een ziekte veroorzaken
count
op basis van case definition
→ reeks standaardcriteria om te classificeren of een persoon een bepaalde ziekte, syndroom of andere
heeft
divide
het aantal gevallen gedeeld door de grootte van de bevolking (per tijdseenheid)
compare
Epidemiology & biostatistics & public health
→ basiswetenschappen van de volksgezondheid (public health)
volksgezondheidsonderzoeken combineren twee disciplines (kwantitatief)
● epidemiologie
→ het begrijpen van ziekteontwikkeling, etiologie, progressie en behandeling van de ziekte
● informatie wordt verzameld om een vraag te onderzoeken
, ● biostatistiek
→ gegevens analyseren
Wat is public health
brengt de wetenschap in de praktijk om ziekten in een populatie onder controle te houden
● ziektepreventie
● verlengt levensverwachting
● bevordert en beschermt de gezondheid
● gezondheidszorg
aan de hand van georganiseerde middelen
● preventieve programma's, hygiëne en urban planning
● overheid en onderwijs
⇒ ziekte vooral voorkomen, niet zo zeer gericht op genezen
Rol van epidemiology in public health
1. discover de agent, gastheer en omgevingsfactoren die de gezondheid beïnvloeden
2. determine het relatieve belang van oorzaken van ziekte, invaliditeit en dood
3. identify deze segmenten van de bevolking die het grootste risico lopen voor specifieke oorzaken van
een slechte gezondheid
4. evaluate de effectiviteit van gezondheidsprogramma's en -diensten om volksgezondheid te
verbeteren
Health prevention
= preventieve geneeskunde
primary prevention
= ingrijpen voordat gezondheidseffecten optreden
→ maatregelen: vaccinaties, risicovol gedrag aanpakken (eetgewoonten, tabaksgebruik) en risicovolle
middelen verbieden
secondary prevention
= screening om ziekten in de vroegste stadia te identificeren, vóór het begin van tekenen en symptomen
→ maatregelen: mammografie en regelmatige bloeddruk testen
tertiary prevention
= het beheersen van de ziekte na de diagnose om de progressie van de ziekte te vertragen of te stoppen
