SE-I - Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 – Globalisering HAVO 5
Samenvatting en begrippen
Paragraaf 1.1 – Globalisering: one world?
• Globalisering/Mondialisering – Proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Economische globalisering of internationalisering
en culturele globalisering zij hier twee belangrijke aspecten van.
Bij globalisering spreken we van vijf verschillende dimensies, namelijk:
1. Economisch – Vrijwel al jouw kleren zijn in lagelonenlanden gemaakt;
2. Sociaal – Via een chatbox kom je aan een Braziliaanse vriend of vriendin ® Social
Media;
3. Politiek – In VN-verband gaan Nederlandse soldaten naar brandhaarden in de
wereld;
4. Cultureel – Tot in de armste uithoeken van de wereld wordt naar Amerikaanse films
gekeken;
5. (Natuur)
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door de transport- en informatietechnologie. Bij
transporttechnologie gaat het om alle technologie die nodig is om het vervoer van
grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken. Onder informatie- of
communicatietechnologie verstaan we de technologie om de uitwisseling van informatie
mogelijk te maken.
Op allebei de terreinen is de techniek de afgelopen 25 jaar in een stroomversnelling geraakt.
Sinds 1980 zijn er drie ontwikkelingen van belang:
1. Reis- en vervoerstijden zijn spectaculair gedaald ® alles verloopt sneller;
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden ® vooral door de toenemende
capaciteit van schepen en vliegtuigen en de komst van containers;
3. De infrastructuur rond transport en dataverkeer (wegen, havens, vliegvelden en
telecommunicatie) is enorm verbeterd. ® Handelsbelemmeringen vallen weg, zoals
belastingen en grenscontroles.
Tijd-ruimtecompressie
Eén van de motoren achter de versnelling van de techniek, is de multinationale
onderneming (MNO) (= Groot bedrijf met vestigingen in meerdere landen). Deze bedrijven
omspannen dus de hele aardbol en vormen dus een soort mondiaal netwerk. De MNO’s
worden daarbij ondersteund door de verbetering van de transport- en
communicatietechnologie. Het gevolg is dus dat de relatieve afstand tussen gebieden
afneemt.
• Tijd-ruimtecompressie – Proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen door de
moderne transport- en communicatietechnologie daalt.
, Een nadeel is dat de verbetering van de infrastructuur de neiging heeft zich te concentreren
in de best ontwikkelde regio’s met als gevolg dat de tijd-ruimtecompressie in het ene gebied
veel sneller verloopt dan in het andere gebied.
Invulstencil Willemsen
• Globalisering/Mondialisering – Proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Economische globalisering of internationalisering
en culturele globalisering zij hier twee belangrijke aspecten van.
Vier dimensies:
Dimensie Voorbeeld
Economisch Kleding (Azië)
Sociaal (mensen) Social Media
Politiek EU, VN
Samenwerking in de wereld
Cultureel (hangt samen met sociaal) Geloof, taal, eetgewoontes etc.
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door:
1. Transporttechnologie
- Sneller vervoer;
- Groter vervoer (grotere schepen etc.) ® vervoerskosten worden lager ® product
wordt goedkoper;
- Infrastructuur verbeterd.
2. Informatie- en communicatietechnologie
- Internet is sneller en goedkoper geworden.
Gevolg: tijd-ruimtecompressie = Tijd en ruimte wordt in elkaar gedrukt ® men
kan zich steeds sneller en makkelijker verplaatsen.
- Absolute afstand = Afstand hemelsbreed tussen gebied A en B (verandert niet!).
- Relatieve afstand = Afstand in tijd en kosten (wordt kleiner door globalisering!).
Welke afstand wordt kleiner door globalisering?
® De relatieve afstand
Paragraaf 1.2 – Economische globalisering: oorzaken
Multinational: “Think global, act local”
Na het instorten van het communisme in de voormalige Sovjet-Unie (1991) en het toetreden
van China tot de WTO (Wereldhandelsorganisatie) (= Overlegorgaan waarin ruim 140
landen wereldhandelsverdragen vastleggen, met als doel liberalisering van de
wereldhandel.), is de vrijemarkteconomie (= Economisch systeem waarbij bedrijven bepalen
wat waar geproduceerd wordt. De prijs komt tot stand door vraag en aanbod en de rol van
de overheid is gering.) het leidende economische systeem geworden.
De liberalisering – het vrijer worden – van de wereldhandel is daardoor enorm toegenomen.
Gevolg is dat:
Samenvatting en begrippen
Paragraaf 1.1 – Globalisering: one world?
• Globalisering/Mondialisering – Proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Economische globalisering of internationalisering
en culturele globalisering zij hier twee belangrijke aspecten van.
Bij globalisering spreken we van vijf verschillende dimensies, namelijk:
1. Economisch – Vrijwel al jouw kleren zijn in lagelonenlanden gemaakt;
2. Sociaal – Via een chatbox kom je aan een Braziliaanse vriend of vriendin ® Social
Media;
3. Politiek – In VN-verband gaan Nederlandse soldaten naar brandhaarden in de
wereld;
4. Cultureel – Tot in de armste uithoeken van de wereld wordt naar Amerikaanse films
gekeken;
5. (Natuur)
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door de transport- en informatietechnologie. Bij
transporttechnologie gaat het om alle technologie die nodig is om het vervoer van
grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken. Onder informatie- of
communicatietechnologie verstaan we de technologie om de uitwisseling van informatie
mogelijk te maken.
Op allebei de terreinen is de techniek de afgelopen 25 jaar in een stroomversnelling geraakt.
Sinds 1980 zijn er drie ontwikkelingen van belang:
1. Reis- en vervoerstijden zijn spectaculair gedaald ® alles verloopt sneller;
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden ® vooral door de toenemende
capaciteit van schepen en vliegtuigen en de komst van containers;
3. De infrastructuur rond transport en dataverkeer (wegen, havens, vliegvelden en
telecommunicatie) is enorm verbeterd. ® Handelsbelemmeringen vallen weg, zoals
belastingen en grenscontroles.
Tijd-ruimtecompressie
Eén van de motoren achter de versnelling van de techniek, is de multinationale
onderneming (MNO) (= Groot bedrijf met vestigingen in meerdere landen). Deze bedrijven
omspannen dus de hele aardbol en vormen dus een soort mondiaal netwerk. De MNO’s
worden daarbij ondersteund door de verbetering van de transport- en
communicatietechnologie. Het gevolg is dus dat de relatieve afstand tussen gebieden
afneemt.
• Tijd-ruimtecompressie – Proces waarbij de relatieve afstand tussen plaatsen door de
moderne transport- en communicatietechnologie daalt.
, Een nadeel is dat de verbetering van de infrastructuur de neiging heeft zich te concentreren
in de best ontwikkelde regio’s met als gevolg dat de tijd-ruimtecompressie in het ene gebied
veel sneller verloopt dan in het andere gebied.
Invulstencil Willemsen
• Globalisering/Mondialisering – Proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Economische globalisering of internationalisering
en culturele globalisering zij hier twee belangrijke aspecten van.
Vier dimensies:
Dimensie Voorbeeld
Economisch Kleding (Azië)
Sociaal (mensen) Social Media
Politiek EU, VN
Samenwerking in de wereld
Cultureel (hangt samen met sociaal) Geloof, taal, eetgewoontes etc.
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door:
1. Transporttechnologie
- Sneller vervoer;
- Groter vervoer (grotere schepen etc.) ® vervoerskosten worden lager ® product
wordt goedkoper;
- Infrastructuur verbeterd.
2. Informatie- en communicatietechnologie
- Internet is sneller en goedkoper geworden.
Gevolg: tijd-ruimtecompressie = Tijd en ruimte wordt in elkaar gedrukt ® men
kan zich steeds sneller en makkelijker verplaatsen.
- Absolute afstand = Afstand hemelsbreed tussen gebied A en B (verandert niet!).
- Relatieve afstand = Afstand in tijd en kosten (wordt kleiner door globalisering!).
Welke afstand wordt kleiner door globalisering?
® De relatieve afstand
Paragraaf 1.2 – Economische globalisering: oorzaken
Multinational: “Think global, act local”
Na het instorten van het communisme in de voormalige Sovjet-Unie (1991) en het toetreden
van China tot de WTO (Wereldhandelsorganisatie) (= Overlegorgaan waarin ruim 140
landen wereldhandelsverdragen vastleggen, met als doel liberalisering van de
wereldhandel.), is de vrijemarkteconomie (= Economisch systeem waarbij bedrijven bepalen
wat waar geproduceerd wordt. De prijs komt tot stand door vraag en aanbod en de rol van
de overheid is gering.) het leidende economische systeem geworden.
De liberalisering – het vrijer worden – van de wereldhandel is daardoor enorm toegenomen.
Gevolg is dat:
