Hoorcollege 2 – Europees & Nationaal aanbestedingsrecht – Inleiding (Europees)
Aanbestedingsrecht, bronnen van aanbestedingsrecht & rechtsverhouding aanbesteder /
inschrijver.
Inschrijver staat gelijk aan degene die een bieding aanbiedt.
Bronnen van aanbestedingsrecht
Vorige week: inleiding en begrip aanbesteding.
Vandaag: bronnen van aanbestedingsrecht en rechtsverhouding aanbesteder – inschrijver
Diverse bronnen van aanbestedingsrecht:
• Internationaal aanbestedingsrecht in de vorm van internationale verdragen (met name GPA)
• Europees aanbestedingsrecht (EU-Werkingsverdrag, Richtlijnen)
• Soft law: o.a. interpretatieve mededelingen Europese Commissie
• Nederlandse wet- en regelgeving: Aanbestedingswet, Aanbestedingsbesluit, ARW 2016,
flankerende maatregelen
• Jurisprudentie van de Europese en nationale rechter, Raad van Arbitrage voor de bouw,
Commissie van Aanbestedingsexperts
Internationaal aanbestedingsrecht
Heeft de vorm van internationale verdragen. Onderscheid tussen:
• Aanbestedingsregels van internationale organisaties (ESA, Wereldbank etc.)
• Aanbestedingsregels die gelden voor de bij het Verdrag aangesloten staten
Agreement on Government Procurement is het belangrijkst
• Gesloten in 1994 in het kader van de Uruguay-Ronde, (4 e Ronde multilateral trade
negotiations in het kader van de GATT, nu WTO). De herziene WTO-overeenkomst is op 6
april 2014 in werking getreden
• Raad van de EU heeft GPA aanvaard waarmee zij ook voor Nederland verbindend is
geworden (bij besluit 94/800 van de Raad van 22/12/94)
• GPA ziet op werken, leveringen en diensten en op diverse categorieën aanbestedende diensten
(globaal die van RO en een aantal van RN)
Bilaterale verdragen EU en derde landen
• EER Overeenkomst, Europa-overeenkomsten, associatieovereenkomsten met derde landen,
Vrijhandelsakkoord tussen EU en Mexico
Wetgevingssignalering – Europese Unie
Besluit (EU) 2016/763 – Besluit van de Raad van 13 mei 2016 tot bepaling van het standpunt dat
namens de Europese Unie in het Comité voor overheidsopdrachten moet worden ingenomen met
betrekking tot het ontwerpbesluit inzake arbitrageprocedures overeenkomstig artikel XIX lid 8 van de
herziene Overeenkomst inzake overheidsopdrachten
COM 2016/172 – Niet-wetgevingsprocedure (NLE)
• Onderwerp: dit besluit ziet op de Overeenkomst inzake overheidsopdrachten (de Government
Procurement Agreement: GPA). Partijen kunnen bij de GPA gebruikmaken van
arbitrageprocedures in bepaalde gevallen rondom aanbestedingsprocedures.
• Kern: dit besluit ziet op goedkeuring namens de Unie in het Comité voor
overheidsopdrachten om in te stemmen met de vaststelling van het ontwerpbesluit inzake
arbitrageprocedures overeenkomstig artikel XIX, lid 8 van de herziene WTO-overeenkomst
inzake overheidsopdrachten.
• Doel: verduidelijking van de arbitrageprocedure bij de GPA.
• Procedure: Niet-wetgevingsprocedure
• Procedurenummer: 2016/0090/NLE
1
, Belangrijkste punten
• De GPA is de enige wettelijk bindende overeenkomst binnen de WTO op het gebied van
overheidsopdrachten. Het verdrag bevat gedetailleerde regels met betrekking tot de
bekendmaking van aankoopvoornemens en aanbestedingsprocedures van
overheidsinstellingen en biedt markttoegang aan aanbieders uit de landen die partij zijn bij het
verdrag.
• Dit ontwerpbesluit legt materiële en formele voorwaarden vast waaronder de partijen bij de
GPA arbitrage kunnen inroepen ingeval van een voorgestelde wijziging van het
toepassingsgebied van de overeenkomst ten aanzien van de overheidsopdrachten van een
partij.
• In het ontwerpbesluit zijn de voorwaarden neergelegd waaraan voor gebruikmaking van
arbitrageprocedures moet worden voldaan en het bevat regels voor de benoeming van arbiters,
de deelname van derde partijen in arbitrageprocedures, het verloop van de procedures en de
vaststelling door arbiters.
• Verwachting is dat dit besluit een positieve bijdrage levert aan het bestaande rechtskader van
de GPA.
Europees aanbestedingsrecht
• Algemene unierechtelijke beginselen
• EU Werkingsverdrag
• EU-aanbestedingsrichtlijnen
• Overige EU-regelgeving
De algemene unirechtelijke beginselen werken door. Ook voor de niet Europese opdrachten maken
wij gebruik van deze Europese beginselen. Dus voor nationale opdrachten.
Algemene unierechtelijke beginselen
Aan de aanbestedingsrichtlijnen en de Aanbestedingswet liggen ten grondslag:
Bepalingen VWEU inzake vrije verkeren (met name van goederen, diensten en de
vrijheid van vestiging) en
De daarvan afgeleide Europese beginselen waarvan de belangrijkste zijn: gelijke
behandeling, non-discriminatie, proportionaliteit en transparantie
Het gelijkheidsbeginsel en het transparantiebeginsel zijn expliciet opgenomen
in de Richtlijnen (Art. 18 RO en art. 36 RN), zie ook afdeling 1.2.2 AW
‘Level playing field’ van belang
Aanbesteder moet de beginselen naleven bij elke aanbestedingsprocedure, en in elke fase
daarvan. Lees over de zelfstandige betekenis van de beginselen p. 39/40 boek.
Beginselen van Europees aanbestedingsrecht (1)
• Beginsel van gelijke behandeling
• Volgens rechtspraak HvJ EU het dominante beginsel
• Zie bijv. arrest in zaak C-243/89 Commissie/Denemarken (Storebaelt) waar volgens
het Hof de verplichting voor aanbesteders om dit beginsel na te leven voortvloeit uit
de hoofddoelstelling van de Richtlijn Werken om daadwerkelijke mededinging op het
gebied van overheidsopdrachten te ontwikkelen (rov 33)
• Wat betekent dit in de praktijk?: gelijke behandeling van ondernemingen en hun
aanbiedingen in alle fasen van de aanbesteding (specificaties, criteria, toepassing van
de criteria etc.)
In Storebaelt arrest is uitgelegd hoe aanbesteders dat beginsel moeten uitleggen. Zie eerste r.o. 1 daar
zie je de aanbestedingsopdrachtgever. De overheid had een clausule opgenomen dat de werknemers
en spullen etc. Deens moesten zijn. Lees ook r.o. 4. Uitgangspunt is dat je een aanbieding uitbrengt in
het bestek. Het was hier ook mogelijk een alternatief ontwerp in te dienen. Deense overheid had
aangegeven dat zij niet aansprakelijk zou zijn voor eventuele schade.
2
Aanbestedingsrecht, bronnen van aanbestedingsrecht & rechtsverhouding aanbesteder /
inschrijver.
Inschrijver staat gelijk aan degene die een bieding aanbiedt.
Bronnen van aanbestedingsrecht
Vorige week: inleiding en begrip aanbesteding.
Vandaag: bronnen van aanbestedingsrecht en rechtsverhouding aanbesteder – inschrijver
Diverse bronnen van aanbestedingsrecht:
• Internationaal aanbestedingsrecht in de vorm van internationale verdragen (met name GPA)
• Europees aanbestedingsrecht (EU-Werkingsverdrag, Richtlijnen)
• Soft law: o.a. interpretatieve mededelingen Europese Commissie
• Nederlandse wet- en regelgeving: Aanbestedingswet, Aanbestedingsbesluit, ARW 2016,
flankerende maatregelen
• Jurisprudentie van de Europese en nationale rechter, Raad van Arbitrage voor de bouw,
Commissie van Aanbestedingsexperts
Internationaal aanbestedingsrecht
Heeft de vorm van internationale verdragen. Onderscheid tussen:
• Aanbestedingsregels van internationale organisaties (ESA, Wereldbank etc.)
• Aanbestedingsregels die gelden voor de bij het Verdrag aangesloten staten
Agreement on Government Procurement is het belangrijkst
• Gesloten in 1994 in het kader van de Uruguay-Ronde, (4 e Ronde multilateral trade
negotiations in het kader van de GATT, nu WTO). De herziene WTO-overeenkomst is op 6
april 2014 in werking getreden
• Raad van de EU heeft GPA aanvaard waarmee zij ook voor Nederland verbindend is
geworden (bij besluit 94/800 van de Raad van 22/12/94)
• GPA ziet op werken, leveringen en diensten en op diverse categorieën aanbestedende diensten
(globaal die van RO en een aantal van RN)
Bilaterale verdragen EU en derde landen
• EER Overeenkomst, Europa-overeenkomsten, associatieovereenkomsten met derde landen,
Vrijhandelsakkoord tussen EU en Mexico
Wetgevingssignalering – Europese Unie
Besluit (EU) 2016/763 – Besluit van de Raad van 13 mei 2016 tot bepaling van het standpunt dat
namens de Europese Unie in het Comité voor overheidsopdrachten moet worden ingenomen met
betrekking tot het ontwerpbesluit inzake arbitrageprocedures overeenkomstig artikel XIX lid 8 van de
herziene Overeenkomst inzake overheidsopdrachten
COM 2016/172 – Niet-wetgevingsprocedure (NLE)
• Onderwerp: dit besluit ziet op de Overeenkomst inzake overheidsopdrachten (de Government
Procurement Agreement: GPA). Partijen kunnen bij de GPA gebruikmaken van
arbitrageprocedures in bepaalde gevallen rondom aanbestedingsprocedures.
• Kern: dit besluit ziet op goedkeuring namens de Unie in het Comité voor
overheidsopdrachten om in te stemmen met de vaststelling van het ontwerpbesluit inzake
arbitrageprocedures overeenkomstig artikel XIX, lid 8 van de herziene WTO-overeenkomst
inzake overheidsopdrachten.
• Doel: verduidelijking van de arbitrageprocedure bij de GPA.
• Procedure: Niet-wetgevingsprocedure
• Procedurenummer: 2016/0090/NLE
1
, Belangrijkste punten
• De GPA is de enige wettelijk bindende overeenkomst binnen de WTO op het gebied van
overheidsopdrachten. Het verdrag bevat gedetailleerde regels met betrekking tot de
bekendmaking van aankoopvoornemens en aanbestedingsprocedures van
overheidsinstellingen en biedt markttoegang aan aanbieders uit de landen die partij zijn bij het
verdrag.
• Dit ontwerpbesluit legt materiële en formele voorwaarden vast waaronder de partijen bij de
GPA arbitrage kunnen inroepen ingeval van een voorgestelde wijziging van het
toepassingsgebied van de overeenkomst ten aanzien van de overheidsopdrachten van een
partij.
• In het ontwerpbesluit zijn de voorwaarden neergelegd waaraan voor gebruikmaking van
arbitrageprocedures moet worden voldaan en het bevat regels voor de benoeming van arbiters,
de deelname van derde partijen in arbitrageprocedures, het verloop van de procedures en de
vaststelling door arbiters.
• Verwachting is dat dit besluit een positieve bijdrage levert aan het bestaande rechtskader van
de GPA.
Europees aanbestedingsrecht
• Algemene unierechtelijke beginselen
• EU Werkingsverdrag
• EU-aanbestedingsrichtlijnen
• Overige EU-regelgeving
De algemene unirechtelijke beginselen werken door. Ook voor de niet Europese opdrachten maken
wij gebruik van deze Europese beginselen. Dus voor nationale opdrachten.
Algemene unierechtelijke beginselen
Aan de aanbestedingsrichtlijnen en de Aanbestedingswet liggen ten grondslag:
Bepalingen VWEU inzake vrije verkeren (met name van goederen, diensten en de
vrijheid van vestiging) en
De daarvan afgeleide Europese beginselen waarvan de belangrijkste zijn: gelijke
behandeling, non-discriminatie, proportionaliteit en transparantie
Het gelijkheidsbeginsel en het transparantiebeginsel zijn expliciet opgenomen
in de Richtlijnen (Art. 18 RO en art. 36 RN), zie ook afdeling 1.2.2 AW
‘Level playing field’ van belang
Aanbesteder moet de beginselen naleven bij elke aanbestedingsprocedure, en in elke fase
daarvan. Lees over de zelfstandige betekenis van de beginselen p. 39/40 boek.
Beginselen van Europees aanbestedingsrecht (1)
• Beginsel van gelijke behandeling
• Volgens rechtspraak HvJ EU het dominante beginsel
• Zie bijv. arrest in zaak C-243/89 Commissie/Denemarken (Storebaelt) waar volgens
het Hof de verplichting voor aanbesteders om dit beginsel na te leven voortvloeit uit
de hoofddoelstelling van de Richtlijn Werken om daadwerkelijke mededinging op het
gebied van overheidsopdrachten te ontwikkelen (rov 33)
• Wat betekent dit in de praktijk?: gelijke behandeling van ondernemingen en hun
aanbiedingen in alle fasen van de aanbesteding (specificaties, criteria, toepassing van
de criteria etc.)
In Storebaelt arrest is uitgelegd hoe aanbesteders dat beginsel moeten uitleggen. Zie eerste r.o. 1 daar
zie je de aanbestedingsopdrachtgever. De overheid had een clausule opgenomen dat de werknemers
en spullen etc. Deens moesten zijn. Lees ook r.o. 4. Uitgangspunt is dat je een aanbieding uitbrengt in
het bestek. Het was hier ook mogelijk een alternatief ontwerp in te dienen. Deense overheid had
aangegeven dat zij niet aansprakelijk zou zijn voor eventuele schade.
2
