Mariene Wetenschappen
HC 1 Tectonics, Waves & Tides
Plate Tectonics
Termen:
Ridge
- Ridge axis: een lange dunne omhoogstaande ridge met aan beiden kanten een slope
- Gesegmenteerd
- Moet compenseren voor de bocht
- Omdat je op een bol zit
- Vormt transform faults en facture zones
Transform fault:
- Een breuk waarbij twee platen langs elkaar schuiven
- shear (schuifspanning)
Trench: lange dunne diepte in de zeebodem, ontstaat bij convergentie
Divergent: Mantle convectie
- Tension
- Platen gaan van elkaar weg, nieuw bodem ontstaat
- Mid atlantische oceaan
- Nieuw oceaan kan vormen
Convergent: Subduction zone
- Compression
- Subduction zone
- Platen gaan naar elkaar toe en onder elkaar
- Collision zone
- Platen gaan naar elkaar toe en zeebodem is helemaal onder, twee continental platen colliden
Plate boundary:
- veel earthquakes
Hot spot:
- Plek waar magma omhoog komt
Seismographs: liet volkanen en aardbevingen zien
Echo sounders: liet vorm van mid-atlantische ridge zien
Radiometrische datering van stenen: liet jonge oceaan crust zien
Continental drift bewijs:
- Continenten passen op elkaar, waren ooit verbonden steen soorten passen ook op elkaar
Isostatic equilibrium describes the way the crust and lithosphere is supported by the denser
asthenosphere.
Magnetic inner core maakt magnetisch veld
Ijs is in isostatic equilibrium met zijn omgeving
- Het verschil in dichtheid bepaald hoe hoog iets drijft op iets vloeibaars
- Continental crust steek boven het oceaan crust omdat het kleinere dichtheid heeft
Iron on its way down, oxygen up
,Berg erosie
1. Bergen hebben een even hoge top als root
2. Tectonic activiteit stopt
3. Erosie vlakte hem af
4. Root komt omhoog (als ijsberg smelt)
5. Despositie van sedimenten naast de berg zorgt dat nearby crust zinkt
(Ardennen waren ooit even hoog als de alpen)
Bij oost europa omdat de mediterraanse zee aan het verdwijnen is?
Theorie van plate tectonics:
- De buitenste laag van de aarde is verdeeld in lithosferische platen
- De aardplaten drijven op de asthenosfeer.
- De beweging van de platen wordt aangedreven door:
- Convectiestromen in de asthenosfeer
- Mantle convectie:
- Warmt duwt nieuw zeebodem omhoog
- Zeebodem spreiding trekt naar buiten
- Plaat koelt af
- Spreiden van de zeebodem
- De kracht die een dalende plaat naar beneden trekt
Omdat continental lichter is dan oceanic zal oceanic crust altijd
subducten
Oceaan vloer dateren met magnetisch veld
- Solidificeren van steen na magma houdt magnetisch veld vast, terug te zien in zijn materiaal
- Magentisch veld switch irregular
- Normal polarity: magnetisch noorden zit in geologische noorden
- Reverse polarity: magnetisch noorden zit in het geologische zuiden
- Patroon van normaal en reverse te zien in oceaan crust vanaf de ridge
- Oceaan crust kan je dateren
,Sediment lagen op convergent lithosphere
bevatten carbonaat en water en dit verwarmt
magma op in bovenliggend continental crust. Bergen vormen
Tsunamis vormen door convergerende plates.
Bewijzen van een continental drift:
1. Continenten pasten ooit op elkaar
2. Magnetisch veld te zien in
Waves
- Wind vormt rimpels op water, op deze
rimpels heeft wind meer grip en wordt de
wind achter de golf in het lage drukgebied
teruggetrokken worden waardoor de golf in stand blijft.
- Dit zorgt ervoor dat water deeltjes rond hun eigen positie in een rondje bewegen en de deeltjes
onder zich ook maar in een minder groot rondje
- Lage drukgebied trekt wind terug
- Golven bewegen energie niet water
- Frictie zorgt voor golven
Diepte van een 1/2 golflengte: water beweegt niet meer
Golven zorgen voor nutriënten mixing
Crashen op het strand:
1. golven vormen een piek: energie wordt compressed in minder
water
2. Toren van water circles vallen om
- Breekt bij ratio hoogte : water diepte = ~3:4
Swell: golven worden gevormd door stormen veel verder weg
- Om de 12s
- Swell crashed veel eerder want veel diepere golflengte
Golven refracten als ze onder een hoek komen omdat ze bodem niet om ste beurt
voelen
Long shore current —> long shore drift
- Golven zullen door stroming schuin het strand op gaan maar recht teruggetrokken
door zwaartekracht —> sediment verplaatsing
- Groins bouwen tegen erosie
Winter
- Stormen eroderen het strand
Energie van water > energie van zwaartekracht
Beach slope: hoe groter de grain, hoe steiler de helling, hoe hoger de energie
Free waves: golven waar geen invloed meer op staat van de kracht die hun
gevormd heeft
Forced waves: worden onderhouden door de kracht die op hun staat
Tides
- Gevormd door de maan, de zon en de beweging van de aarde
Maan en Aarde zo groot dat ze elkaar aantrekken door zwaartekracht
Twee high tides:
1. Doordat de maan aan de aarde trekt met zwaartekracht
2. Doordat het center van massa van de maan en de aarde systeem in de aarde ligt trekt de
andere kant van de aarde ook aan het water
, Zon trekt ook aan de maan en de aarde
- Spring tides: hoge tides
- Neap tides: lage tides
Dan hebben nog invloed:
- Coastal shelf
- Plek van de kust
- Water body dimensie
- Semidiurnal tides: 2x
- Diurnal tides: 1x
- Mixed tides: tidal patroon met verschillende hoogten
Amphidromic points
- Tidal range is hier bijna 0
- Een tide wave komt binnen op een AP
- Maar omdat de aarde draait, draait hij om de AP
- De tide raakt de kust waardoor hij links omkeert draait om de AP en weer terug naar begin
- Meerdere punten in oceanen
- Ontstaan niet in dunne bays, kunnen niet draaien
- Bay of fundy: resonerende tides
Geologie invloed op ecologie
- Hebben allemaal invloed op ecosystemen: zorgt voor zonatie
HC 1 Tectonics, Waves & Tides
Plate Tectonics
Termen:
Ridge
- Ridge axis: een lange dunne omhoogstaande ridge met aan beiden kanten een slope
- Gesegmenteerd
- Moet compenseren voor de bocht
- Omdat je op een bol zit
- Vormt transform faults en facture zones
Transform fault:
- Een breuk waarbij twee platen langs elkaar schuiven
- shear (schuifspanning)
Trench: lange dunne diepte in de zeebodem, ontstaat bij convergentie
Divergent: Mantle convectie
- Tension
- Platen gaan van elkaar weg, nieuw bodem ontstaat
- Mid atlantische oceaan
- Nieuw oceaan kan vormen
Convergent: Subduction zone
- Compression
- Subduction zone
- Platen gaan naar elkaar toe en onder elkaar
- Collision zone
- Platen gaan naar elkaar toe en zeebodem is helemaal onder, twee continental platen colliden
Plate boundary:
- veel earthquakes
Hot spot:
- Plek waar magma omhoog komt
Seismographs: liet volkanen en aardbevingen zien
Echo sounders: liet vorm van mid-atlantische ridge zien
Radiometrische datering van stenen: liet jonge oceaan crust zien
Continental drift bewijs:
- Continenten passen op elkaar, waren ooit verbonden steen soorten passen ook op elkaar
Isostatic equilibrium describes the way the crust and lithosphere is supported by the denser
asthenosphere.
Magnetic inner core maakt magnetisch veld
Ijs is in isostatic equilibrium met zijn omgeving
- Het verschil in dichtheid bepaald hoe hoog iets drijft op iets vloeibaars
- Continental crust steek boven het oceaan crust omdat het kleinere dichtheid heeft
Iron on its way down, oxygen up
,Berg erosie
1. Bergen hebben een even hoge top als root
2. Tectonic activiteit stopt
3. Erosie vlakte hem af
4. Root komt omhoog (als ijsberg smelt)
5. Despositie van sedimenten naast de berg zorgt dat nearby crust zinkt
(Ardennen waren ooit even hoog als de alpen)
Bij oost europa omdat de mediterraanse zee aan het verdwijnen is?
Theorie van plate tectonics:
- De buitenste laag van de aarde is verdeeld in lithosferische platen
- De aardplaten drijven op de asthenosfeer.
- De beweging van de platen wordt aangedreven door:
- Convectiestromen in de asthenosfeer
- Mantle convectie:
- Warmt duwt nieuw zeebodem omhoog
- Zeebodem spreiding trekt naar buiten
- Plaat koelt af
- Spreiden van de zeebodem
- De kracht die een dalende plaat naar beneden trekt
Omdat continental lichter is dan oceanic zal oceanic crust altijd
subducten
Oceaan vloer dateren met magnetisch veld
- Solidificeren van steen na magma houdt magnetisch veld vast, terug te zien in zijn materiaal
- Magentisch veld switch irregular
- Normal polarity: magnetisch noorden zit in geologische noorden
- Reverse polarity: magnetisch noorden zit in het geologische zuiden
- Patroon van normaal en reverse te zien in oceaan crust vanaf de ridge
- Oceaan crust kan je dateren
,Sediment lagen op convergent lithosphere
bevatten carbonaat en water en dit verwarmt
magma op in bovenliggend continental crust. Bergen vormen
Tsunamis vormen door convergerende plates.
Bewijzen van een continental drift:
1. Continenten pasten ooit op elkaar
2. Magnetisch veld te zien in
Waves
- Wind vormt rimpels op water, op deze
rimpels heeft wind meer grip en wordt de
wind achter de golf in het lage drukgebied
teruggetrokken worden waardoor de golf in stand blijft.
- Dit zorgt ervoor dat water deeltjes rond hun eigen positie in een rondje bewegen en de deeltjes
onder zich ook maar in een minder groot rondje
- Lage drukgebied trekt wind terug
- Golven bewegen energie niet water
- Frictie zorgt voor golven
Diepte van een 1/2 golflengte: water beweegt niet meer
Golven zorgen voor nutriënten mixing
Crashen op het strand:
1. golven vormen een piek: energie wordt compressed in minder
water
2. Toren van water circles vallen om
- Breekt bij ratio hoogte : water diepte = ~3:4
Swell: golven worden gevormd door stormen veel verder weg
- Om de 12s
- Swell crashed veel eerder want veel diepere golflengte
Golven refracten als ze onder een hoek komen omdat ze bodem niet om ste beurt
voelen
Long shore current —> long shore drift
- Golven zullen door stroming schuin het strand op gaan maar recht teruggetrokken
door zwaartekracht —> sediment verplaatsing
- Groins bouwen tegen erosie
Winter
- Stormen eroderen het strand
Energie van water > energie van zwaartekracht
Beach slope: hoe groter de grain, hoe steiler de helling, hoe hoger de energie
Free waves: golven waar geen invloed meer op staat van de kracht die hun
gevormd heeft
Forced waves: worden onderhouden door de kracht die op hun staat
Tides
- Gevormd door de maan, de zon en de beweging van de aarde
Maan en Aarde zo groot dat ze elkaar aantrekken door zwaartekracht
Twee high tides:
1. Doordat de maan aan de aarde trekt met zwaartekracht
2. Doordat het center van massa van de maan en de aarde systeem in de aarde ligt trekt de
andere kant van de aarde ook aan het water
, Zon trekt ook aan de maan en de aarde
- Spring tides: hoge tides
- Neap tides: lage tides
Dan hebben nog invloed:
- Coastal shelf
- Plek van de kust
- Water body dimensie
- Semidiurnal tides: 2x
- Diurnal tides: 1x
- Mixed tides: tidal patroon met verschillende hoogten
Amphidromic points
- Tidal range is hier bijna 0
- Een tide wave komt binnen op een AP
- Maar omdat de aarde draait, draait hij om de AP
- De tide raakt de kust waardoor hij links omkeert draait om de AP en weer terug naar begin
- Meerdere punten in oceanen
- Ontstaan niet in dunne bays, kunnen niet draaien
- Bay of fundy: resonerende tides
Geologie invloed op ecologie
- Hebben allemaal invloed op ecosystemen: zorgt voor zonatie
