De Winter literatuursamenvatting
JEUGDBELEID
Hoofdstuk 1: De politiek als supernanny
Er is altijd een bepaalde spanning/ strijd, want kinderen doen wat zij willen, dit is niet altijd wenselijk.
Programma’s als supernanny gaan vaak over effectief ouderschap en niet over fundamentele en
normatieve kwesties. Opvoeding als eenvoudige gedragsregulering wint populariteit.
Gedragsstoornissen hebben een cultureel en cognitief component:
Cultureel: ze hebben te maken met de manieren waarop het leven van opgroeiende kinderen
in de moderne samenleving is georganiseerd
Collectief: met de aard van de pedagogische cultuur in samenleving en politiek
2 opvoedingsthema’s staan centraal in de politiek: incompetente ouders en ongehoorzame jeugd
er is sprake van polarisatietussen een pedagogische harde en zachte lijn.
Isaiah Berlin en de twee opvattingen van vrijheid
1. Negatieve vrijheid gaat over de vraag wat de ruimte voor individuen of groepen is om te
doen wat ze zelf willen. In de mate dat anderen zich niet met jou bemoeien. In welke mate
wordt je wel of niet beperkt door anderen? Hoe minder je beperkt wordt, hoe groter jouw
negatieve vrijheid is
2. Positieve vrijheid gaat over de behoefte van mensen om hun eigen leven een bepaalde
inhoud en richting te geven, zelf beslissingen te maken. Hoe groter positieve vrijheid, hoe
meer vrijheid je krijgt
‘Emancipatiedilemma’ = wanneer men te veel nadruk legt op negatieve vrijheid, ontneemt men
mensen de mogelijkheid om hun vermogen tot autonomie te ontwikkelen. Wanneer men
daarentegen te veel nadruk legt op het ontwikkelen van het vermogen tot autonomie, dan komt de
negatieve vrijheid weer in het gedrang. En die negatieve vrijheid heeft men juist weer nodig wil men
gebruik kunnen maken van zijn vermogen tot zelfbepaling.
Positieve en negatieve vrijheid horen zich te gedragen als communicerende vaten, dit gebeurt
meestal niet. In het jeugd- en opvoedingsdebat is de nadruk komen te liggen op het inperken van de
negatieve vrijheid. Door de focus hierop is de vraag hoe we gestalte kunnen geven aan positieve
vrijheid op de achtergrond geraakt.
Pleidooi voor het meer spreken over positieve vrijheid met kinderen en jongeren.
Hoofdstuk 2: De survival of the fittest child: over rust, reinheid, regelmaat en Rouvoet
Jeugdbeleid gekenmerkt door harde aanpak.
In dit hoofdstuk worden er ontwikkelingen in het huidige jeugdbeleid geschetst tegenover de
achtergrond van twee historische bewegingen
1. Sociaal-darwinisme (focus op privéleven): survival of the fittest
2. Sociaal-hygiënisme: verbetering van de openbare hygiëne, de volksgezondheid en leefmilieu:
streven voor verbetering van de leefomstandigheden (focus op publieke domein)
- Politiek toonde hierin geen interesse
2 perspectieven (ideologische en wetenschappelijke tegenstellingen)
1. Opvoedingscontracten: overheden en professionele instellingen proberen ouders te
verplichten hun opvoedingsverantwoordelijkheid op een goede manier ter hand te nemen
2. Repressieve beleid ter bestrijding van jeugdoverlast, het hangjongerenprobleem
- Driedeling: hinderlijke, overlastgevende en criminele jeugdgroepen
- Combinatieaanpak: optreden waar en wanneer het nodig is, maar ook opzetten
constructiever repertoire, omdat repressie (duidelijke gedragsregels bv) zonder
perspectief nu eenmaal niet werkt, en het omgekeerde ook niet
Moderne jeugdbeleid: focus op verbeteren van vroege signalering, verwijzing en behandeling van
risicokinderen en risicogezinnen. Er wordt niet gekeken naar buurtfactoren. Problemen worden dus
voornamelijk gezocht binnen het individu en het gezin, terwijl de ruimere sociale context als
onveranderbaar wordt voorgesteld. In de maatschappij heerst het volgende idee: iedereen is
JEUGDBELEID
Hoofdstuk 1: De politiek als supernanny
Er is altijd een bepaalde spanning/ strijd, want kinderen doen wat zij willen, dit is niet altijd wenselijk.
Programma’s als supernanny gaan vaak over effectief ouderschap en niet over fundamentele en
normatieve kwesties. Opvoeding als eenvoudige gedragsregulering wint populariteit.
Gedragsstoornissen hebben een cultureel en cognitief component:
Cultureel: ze hebben te maken met de manieren waarop het leven van opgroeiende kinderen
in de moderne samenleving is georganiseerd
Collectief: met de aard van de pedagogische cultuur in samenleving en politiek
2 opvoedingsthema’s staan centraal in de politiek: incompetente ouders en ongehoorzame jeugd
er is sprake van polarisatietussen een pedagogische harde en zachte lijn.
Isaiah Berlin en de twee opvattingen van vrijheid
1. Negatieve vrijheid gaat over de vraag wat de ruimte voor individuen of groepen is om te
doen wat ze zelf willen. In de mate dat anderen zich niet met jou bemoeien. In welke mate
wordt je wel of niet beperkt door anderen? Hoe minder je beperkt wordt, hoe groter jouw
negatieve vrijheid is
2. Positieve vrijheid gaat over de behoefte van mensen om hun eigen leven een bepaalde
inhoud en richting te geven, zelf beslissingen te maken. Hoe groter positieve vrijheid, hoe
meer vrijheid je krijgt
‘Emancipatiedilemma’ = wanneer men te veel nadruk legt op negatieve vrijheid, ontneemt men
mensen de mogelijkheid om hun vermogen tot autonomie te ontwikkelen. Wanneer men
daarentegen te veel nadruk legt op het ontwikkelen van het vermogen tot autonomie, dan komt de
negatieve vrijheid weer in het gedrang. En die negatieve vrijheid heeft men juist weer nodig wil men
gebruik kunnen maken van zijn vermogen tot zelfbepaling.
Positieve en negatieve vrijheid horen zich te gedragen als communicerende vaten, dit gebeurt
meestal niet. In het jeugd- en opvoedingsdebat is de nadruk komen te liggen op het inperken van de
negatieve vrijheid. Door de focus hierop is de vraag hoe we gestalte kunnen geven aan positieve
vrijheid op de achtergrond geraakt.
Pleidooi voor het meer spreken over positieve vrijheid met kinderen en jongeren.
Hoofdstuk 2: De survival of the fittest child: over rust, reinheid, regelmaat en Rouvoet
Jeugdbeleid gekenmerkt door harde aanpak.
In dit hoofdstuk worden er ontwikkelingen in het huidige jeugdbeleid geschetst tegenover de
achtergrond van twee historische bewegingen
1. Sociaal-darwinisme (focus op privéleven): survival of the fittest
2. Sociaal-hygiënisme: verbetering van de openbare hygiëne, de volksgezondheid en leefmilieu:
streven voor verbetering van de leefomstandigheden (focus op publieke domein)
- Politiek toonde hierin geen interesse
2 perspectieven (ideologische en wetenschappelijke tegenstellingen)
1. Opvoedingscontracten: overheden en professionele instellingen proberen ouders te
verplichten hun opvoedingsverantwoordelijkheid op een goede manier ter hand te nemen
2. Repressieve beleid ter bestrijding van jeugdoverlast, het hangjongerenprobleem
- Driedeling: hinderlijke, overlastgevende en criminele jeugdgroepen
- Combinatieaanpak: optreden waar en wanneer het nodig is, maar ook opzetten
constructiever repertoire, omdat repressie (duidelijke gedragsregels bv) zonder
perspectief nu eenmaal niet werkt, en het omgekeerde ook niet
Moderne jeugdbeleid: focus op verbeteren van vroege signalering, verwijzing en behandeling van
risicokinderen en risicogezinnen. Er wordt niet gekeken naar buurtfactoren. Problemen worden dus
voornamelijk gezocht binnen het individu en het gezin, terwijl de ruimere sociale context als
onveranderbaar wordt voorgesteld. In de maatschappij heerst het volgende idee: iedereen is
