Pediatrie: Farmacologie
Inleiding farmacologie:
Farmacologie (onderzoekt de verdeling, effectiviteit en toxiciteit van GM)
→ Farmacokinetiek: studie van het tijdsverloop
van de concentratie van het geneesmiddel in
het organisme.
‘wat doet het lich. met get GM’
absorptie, distributie, metabolisatie en excretie
(ADME)
→ Farmacodynamiek: studie van de werking
van het geneesmiddel op het organisme:
concentratie/effect van het GM.
“wat doet het geneesmiddel met het lichaam”
● farmacokinetiek
○ Absorptie: Opname van
farmacon uit
toedieningsplaats in plasma
★ Belang van motiliteit en pH maag-darmkanaal
★ Belang van dikte huid, doorbloeding en lichaamsoppervlak
★ Lichaamsoppervlak in relatie tot lichaamsgewicht: kind > volwassene
→ GM met mogelijke toxiciteit (absorptie ↑): corticosteroïden,
salicylzuur, adrenaline,….
○ Distributie: Farmacon verplaatst zich vanuit plasma naar interstitieel vocht
en/of intracellulair vocht.
★ Groter totale lichaamsvocht en extracellulair compartiment bij
pasgeborene en jonge kind → hogere dosis hydrofiele GM nodig (vb
aminoglycosiden)
★ De mate van eiwitbinding (albumine): let op bij hypoalbuminemie
(wanneer GM vnl eiwitgebonden is) → meer vrije fractie
○ Eliminatie = metabolisatie + excretie: Enzymatische veranderingen (door
groei en ontwikkeling) → COMPLEX metabolisatieproces
★ Metabolisatie: Een GM wordt afgebroken door metabole
leverenzymen (CYP P450) van farmacon tot zijn (inactieve)
metabolieten.
★ Excretie: Het farmacon en zijn metabolieten verlaten het lichaam via
urine, gal of feces.
★ Metabole route kan verschillend zijn in vergelijking met volwassene
★ Metabolisatie: laag bij neonaat, hoog bij 1-5 jarigen, volwassen
capaciteit in puberteit
❗
★ Renale klaring: volwassen waarden tussen 6-12 maand
DUS: leeftijdscategorie steeds nagaan → andere dosering!
● Farmacogenetica
○ Hoe beïnvloeden genetische verschillen van metabolisatie-enzymes de
reactie op GM?
○ DM → Inactieve metaboliet
, ○ Genetische cytochroom P450-polymorfismen → langzame of snelle
metabolisatie → dosis aan te passen
COMPLEX → grote diversiteit in pediatrische populatie
Onderling verschil in :
● Groei
● Ontwikkeling
● Lichaamssamenstelling
● Enzymactiviteit
● Functionaliteit organen
➢ verschil in farmacokinetische processen
➢ nood aan aangepaste doseringen en toedieningsvormen (bv magistrale bereidingen)
Off-label medicatie of “unlicensed” medicatie : indicaties die niet gebaseerd zijn op de
officiële indicatie van het GM. Er is geen erkenning voor toediening bij kinderen.
➢ vaak te laag gedoseerd en ↑ risico op bijwerkingen
➢ www.kinderformulalarium.nl (app)
● Farmacodynamiek: Na binding
GM - receptor: nabootsen (agonist)
of blokkerende (antagonist) werking
van natuurlijke boodschapper.
Astma
● Allergische, chronische ontsteking van de luchtwegen
● Vaak genetisch karakter: atopie (kans op eczeem en allergische rhinitis)
● Symptomen?
○ Kortademigheid (dyspneu), benauwdheid, vermoeidheid, hoesten,
hardnekkige slijmen, piepende ademhaling (“wheezing”) → bronchiale
hyperreactiviteit
● Uitlokkende factoren?
○ allergische prikkels: huisstofmijt, pollen,…
○ niet-allergische prikkels: bijvoorbeeld sigarettenrook, inspanning, emoties,
infecties,…
Inleiding farmacologie:
Farmacologie (onderzoekt de verdeling, effectiviteit en toxiciteit van GM)
→ Farmacokinetiek: studie van het tijdsverloop
van de concentratie van het geneesmiddel in
het organisme.
‘wat doet het lich. met get GM’
absorptie, distributie, metabolisatie en excretie
(ADME)
→ Farmacodynamiek: studie van de werking
van het geneesmiddel op het organisme:
concentratie/effect van het GM.
“wat doet het geneesmiddel met het lichaam”
● farmacokinetiek
○ Absorptie: Opname van
farmacon uit
toedieningsplaats in plasma
★ Belang van motiliteit en pH maag-darmkanaal
★ Belang van dikte huid, doorbloeding en lichaamsoppervlak
★ Lichaamsoppervlak in relatie tot lichaamsgewicht: kind > volwassene
→ GM met mogelijke toxiciteit (absorptie ↑): corticosteroïden,
salicylzuur, adrenaline,….
○ Distributie: Farmacon verplaatst zich vanuit plasma naar interstitieel vocht
en/of intracellulair vocht.
★ Groter totale lichaamsvocht en extracellulair compartiment bij
pasgeborene en jonge kind → hogere dosis hydrofiele GM nodig (vb
aminoglycosiden)
★ De mate van eiwitbinding (albumine): let op bij hypoalbuminemie
(wanneer GM vnl eiwitgebonden is) → meer vrije fractie
○ Eliminatie = metabolisatie + excretie: Enzymatische veranderingen (door
groei en ontwikkeling) → COMPLEX metabolisatieproces
★ Metabolisatie: Een GM wordt afgebroken door metabole
leverenzymen (CYP P450) van farmacon tot zijn (inactieve)
metabolieten.
★ Excretie: Het farmacon en zijn metabolieten verlaten het lichaam via
urine, gal of feces.
★ Metabole route kan verschillend zijn in vergelijking met volwassene
★ Metabolisatie: laag bij neonaat, hoog bij 1-5 jarigen, volwassen
capaciteit in puberteit
❗
★ Renale klaring: volwassen waarden tussen 6-12 maand
DUS: leeftijdscategorie steeds nagaan → andere dosering!
● Farmacogenetica
○ Hoe beïnvloeden genetische verschillen van metabolisatie-enzymes de
reactie op GM?
○ DM → Inactieve metaboliet
, ○ Genetische cytochroom P450-polymorfismen → langzame of snelle
metabolisatie → dosis aan te passen
COMPLEX → grote diversiteit in pediatrische populatie
Onderling verschil in :
● Groei
● Ontwikkeling
● Lichaamssamenstelling
● Enzymactiviteit
● Functionaliteit organen
➢ verschil in farmacokinetische processen
➢ nood aan aangepaste doseringen en toedieningsvormen (bv magistrale bereidingen)
Off-label medicatie of “unlicensed” medicatie : indicaties die niet gebaseerd zijn op de
officiële indicatie van het GM. Er is geen erkenning voor toediening bij kinderen.
➢ vaak te laag gedoseerd en ↑ risico op bijwerkingen
➢ www.kinderformulalarium.nl (app)
● Farmacodynamiek: Na binding
GM - receptor: nabootsen (agonist)
of blokkerende (antagonist) werking
van natuurlijke boodschapper.
Astma
● Allergische, chronische ontsteking van de luchtwegen
● Vaak genetisch karakter: atopie (kans op eczeem en allergische rhinitis)
● Symptomen?
○ Kortademigheid (dyspneu), benauwdheid, vermoeidheid, hoesten,
hardnekkige slijmen, piepende ademhaling (“wheezing”) → bronchiale
hyperreactiviteit
● Uitlokkende factoren?
○ allergische prikkels: huisstofmijt, pollen,…
○ niet-allergische prikkels: bijvoorbeeld sigarettenrook, inspanning, emoties,
infecties,…
