Privaatrecht
Week 1A dinsdag college
Privaatrecht: verhouding tussen burgers onderling
- Personen en familierecht (boek 1)
- Erfrecht (boek 4)
- Rechtspersonenrecht (boek 2)
- Vermogensrecht (boek 3,5,6,7)
- Aansprakelijkheidsrecht
- Contractenrecht
- Goederenrecht
Functionele rechtsgebieden
- Informatierecht
- Milieurecht
- Gezondheidsrecht
- Financieel recht
Bronnen van privaatrecht
Meest gezaghebbende bron van recht = internationale verdragen
Europese richtlijnen belangrijk → worden in BW verwerkt.
Grondwet = toetsingsverbod, rechter kan het niet buiten toepassing laten, ook niet als het in strijd is
met de grondwet.
- Burgerlijk Wetboek
- Faillissementswet
- Bijzondere wetten
- Jurisprudentie
- Ongeschreven recht
Grondbegrippen van privaatrecht:
Rechtssubject = wie kan rechten hebben?
● Natuurlijke personen
● Rechtspersonen
● Erkennen dat de natuur zelf drager van rechten en verplichtingen is
Rechtsobject = waarop kan men rechten hebben?
● Schema - goederen (art. 3:1 BW)
● Zaken; je moet er iets mee kunnen, voor mensen objecten
● Vermogensrecht
● Onroerend - alles wat je niet kan meenemen, bij roerend wel
● Registergoederen heb je het register nodig om eigendom over te dragen, bij niet-
registergoed
Subjectief recht
- Absoluut recht - eigendomsrecht, tegen iedereen handhaven
- Relatief recht - werkt in een relatie tegen specifieke personen en overeenkomsten
,Rechtsfeit: hoe ontstaan relatieve rechten en andere rechtsgevolgen? ⇒ rechtsfeiten
schema
Rechtshandeling is een handeling waarvan het rechtsgevolg intreedt omdat het beoogd is.
(Eenzijdig/meerzijdig)
Begrip verbintenis
Vermogensrechtelijke betrekking; geld waarbij de ene partij tot een prestatie gerechtigd is waartoe
de ander debiteur verplicht is
Geven, koop, dulden, nalaten
Elementen van de verbintenis:
● Debiteur en crediteur
● Crediteur heeft vorderingsrecht tegen debiteur
● Schuld is een verplichting om te presteren
● Rechtsvordering: bevoegdheid nakoming in rechte af te dwingen, als je niet betaalt vonnis
door rechter en spullen verkopen. Kan vervallen door verjaring
● Executie: ten uitvoer leggen van vonnis
● Draagplicht: wie moet het uiteindelijk in zijn portemonnee voelen?
● Ontbreekt de rechtsvordering dan resteert een zogeheten natuurlijke verbintenis
● Natuurlijke verbintenis is geen schenking
Systeem vermogensrecht
Bescherming van eigendom - liberaal-kapitalistische markteconomie ook vrijwillig transacties
beschermen. Wel correcties daarop, voor zwakkeren. Niet alleen vrijwillig.
Er moet een reden zijn voor vermogensverschuivingen en andere prestaties. De reden is meestal een
verbintenis; rechtsband waarbij de ene partij recht heeft op een prestatie en de andere daartoe
verplicht is.
Hoe ontstaan verbintenissen?
- Puristisch - wet, bindt een overeenkomst (direct)
- Overeenkomst (afspraak)
- Rechtmatige daad (in beginsel verwijtloos handelen)
- Onrechtmatige daad (in beginsel verwijtbaar handelen)
Half open stelsel van bronnen verbintenissen (art. 6:1 BW)
Wet verwijst naar ongeschreven recht
Maatschappelijke betamelijkheid
Redelijkheid en billijkheid
Uit de wet voortvloeit
Ook als verbintenis past in stelsel van de wet en aansluit bij wel in wet geregelde gevallen (arrest
Quint)
Overeenkomst:
= meerzijdige rechtshandeling: komt tot stand door aanbod en aanvaarding
Types overeenkomsten:
- Verbintenisscheppende
, - Liberatore
- Familierechtelijke
- Bewijsovereenkomst
⇒ altijd meerzijdige rechtshandeling, maar uit een overeenkomst slaat soms maar
op 1 partij een verbintenis. Meestal bij een schenking
Week 1B vrijdag college
Codificatiegeschiedenis van het Nederlands Burgerlijk Wetboek
Slide 1 leren
Codificatie = op schrift stellen van rechtsregels → rechtszekerheid
1. Volledig (systematisch, exclusieve gelding)
2. Door een met gezag beklede overheid
3. Schriftelijk
Arrest Hofland Hennis = aanbod en aanvaarding
De invloed van Napoleon bracht rechtseenheid en rechtszekerheid
1814: de eerste Grondwet
1838: Burgerlijk Wetboek & Wetboek van Koophandel
Causaal stelsel ⇒ er is voor een eigendomsoverdracht nodig; een geldige titel,
levering en beschikkende bevoegdheid
Het Burgerlijk Wetboek 1992
Boek 1: Personen- en familierecht
Boek 2: Rechtspersonen
Boek 3: Vermogensrecht in het algemeen
Boek 4: Erfrecht
Boek 5: Zakelijke rechten
Boek 6: Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht
Boek 7: Bijzondere overeenkomsten
Boek 8: Verkeersmiddelen en vervoer
[Boek 9: Rechten op voortbrengselen van de geest]
Boek 10: Internationaal privaatrecht
Kenmerken BW van 1992
- Gelaagde structuur
- Hereniging burgerlijk recht en handelsrecht in 1 wetboek
- Juridische analogie door schakelbepalingen
- Open normen: “redelijkheid en billijkheid”, redelijkerwijze
Is ons BW een rustig bezit?
⇒ dat is het niet
Wat heeft invloed gehad op ons BW sinds 1992;
1. Europese richtlijnen
, 2. Groeiende bescherming van consumentenrechten
3. De ontwikkeling van het familierecht in Nederland
4. Technische aanpassingen
5. Veranderde opvattingen
Het BW is:
● Geen rustig bezit
● Een open systeem
● Ondergaat invloeden van buitenaf en zeker van Europa
● Dient de rechtszekerheid en de rechtsstaat
Week 1A dinsdag college
Privaatrecht: verhouding tussen burgers onderling
- Personen en familierecht (boek 1)
- Erfrecht (boek 4)
- Rechtspersonenrecht (boek 2)
- Vermogensrecht (boek 3,5,6,7)
- Aansprakelijkheidsrecht
- Contractenrecht
- Goederenrecht
Functionele rechtsgebieden
- Informatierecht
- Milieurecht
- Gezondheidsrecht
- Financieel recht
Bronnen van privaatrecht
Meest gezaghebbende bron van recht = internationale verdragen
Europese richtlijnen belangrijk → worden in BW verwerkt.
Grondwet = toetsingsverbod, rechter kan het niet buiten toepassing laten, ook niet als het in strijd is
met de grondwet.
- Burgerlijk Wetboek
- Faillissementswet
- Bijzondere wetten
- Jurisprudentie
- Ongeschreven recht
Grondbegrippen van privaatrecht:
Rechtssubject = wie kan rechten hebben?
● Natuurlijke personen
● Rechtspersonen
● Erkennen dat de natuur zelf drager van rechten en verplichtingen is
Rechtsobject = waarop kan men rechten hebben?
● Schema - goederen (art. 3:1 BW)
● Zaken; je moet er iets mee kunnen, voor mensen objecten
● Vermogensrecht
● Onroerend - alles wat je niet kan meenemen, bij roerend wel
● Registergoederen heb je het register nodig om eigendom over te dragen, bij niet-
registergoed
Subjectief recht
- Absoluut recht - eigendomsrecht, tegen iedereen handhaven
- Relatief recht - werkt in een relatie tegen specifieke personen en overeenkomsten
,Rechtsfeit: hoe ontstaan relatieve rechten en andere rechtsgevolgen? ⇒ rechtsfeiten
schema
Rechtshandeling is een handeling waarvan het rechtsgevolg intreedt omdat het beoogd is.
(Eenzijdig/meerzijdig)
Begrip verbintenis
Vermogensrechtelijke betrekking; geld waarbij de ene partij tot een prestatie gerechtigd is waartoe
de ander debiteur verplicht is
Geven, koop, dulden, nalaten
Elementen van de verbintenis:
● Debiteur en crediteur
● Crediteur heeft vorderingsrecht tegen debiteur
● Schuld is een verplichting om te presteren
● Rechtsvordering: bevoegdheid nakoming in rechte af te dwingen, als je niet betaalt vonnis
door rechter en spullen verkopen. Kan vervallen door verjaring
● Executie: ten uitvoer leggen van vonnis
● Draagplicht: wie moet het uiteindelijk in zijn portemonnee voelen?
● Ontbreekt de rechtsvordering dan resteert een zogeheten natuurlijke verbintenis
● Natuurlijke verbintenis is geen schenking
Systeem vermogensrecht
Bescherming van eigendom - liberaal-kapitalistische markteconomie ook vrijwillig transacties
beschermen. Wel correcties daarop, voor zwakkeren. Niet alleen vrijwillig.
Er moet een reden zijn voor vermogensverschuivingen en andere prestaties. De reden is meestal een
verbintenis; rechtsband waarbij de ene partij recht heeft op een prestatie en de andere daartoe
verplicht is.
Hoe ontstaan verbintenissen?
- Puristisch - wet, bindt een overeenkomst (direct)
- Overeenkomst (afspraak)
- Rechtmatige daad (in beginsel verwijtloos handelen)
- Onrechtmatige daad (in beginsel verwijtbaar handelen)
Half open stelsel van bronnen verbintenissen (art. 6:1 BW)
Wet verwijst naar ongeschreven recht
Maatschappelijke betamelijkheid
Redelijkheid en billijkheid
Uit de wet voortvloeit
Ook als verbintenis past in stelsel van de wet en aansluit bij wel in wet geregelde gevallen (arrest
Quint)
Overeenkomst:
= meerzijdige rechtshandeling: komt tot stand door aanbod en aanvaarding
Types overeenkomsten:
- Verbintenisscheppende
, - Liberatore
- Familierechtelijke
- Bewijsovereenkomst
⇒ altijd meerzijdige rechtshandeling, maar uit een overeenkomst slaat soms maar
op 1 partij een verbintenis. Meestal bij een schenking
Week 1B vrijdag college
Codificatiegeschiedenis van het Nederlands Burgerlijk Wetboek
Slide 1 leren
Codificatie = op schrift stellen van rechtsregels → rechtszekerheid
1. Volledig (systematisch, exclusieve gelding)
2. Door een met gezag beklede overheid
3. Schriftelijk
Arrest Hofland Hennis = aanbod en aanvaarding
De invloed van Napoleon bracht rechtseenheid en rechtszekerheid
1814: de eerste Grondwet
1838: Burgerlijk Wetboek & Wetboek van Koophandel
Causaal stelsel ⇒ er is voor een eigendomsoverdracht nodig; een geldige titel,
levering en beschikkende bevoegdheid
Het Burgerlijk Wetboek 1992
Boek 1: Personen- en familierecht
Boek 2: Rechtspersonen
Boek 3: Vermogensrecht in het algemeen
Boek 4: Erfrecht
Boek 5: Zakelijke rechten
Boek 6: Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht
Boek 7: Bijzondere overeenkomsten
Boek 8: Verkeersmiddelen en vervoer
[Boek 9: Rechten op voortbrengselen van de geest]
Boek 10: Internationaal privaatrecht
Kenmerken BW van 1992
- Gelaagde structuur
- Hereniging burgerlijk recht en handelsrecht in 1 wetboek
- Juridische analogie door schakelbepalingen
- Open normen: “redelijkheid en billijkheid”, redelijkerwijze
Is ons BW een rustig bezit?
⇒ dat is het niet
Wat heeft invloed gehad op ons BW sinds 1992;
1. Europese richtlijnen
, 2. Groeiende bescherming van consumentenrechten
3. De ontwikkeling van het familierecht in Nederland
4. Technische aanpassingen
5. Veranderde opvattingen
Het BW is:
● Geen rustig bezit
● Een open systeem
● Ondergaat invloeden van buitenaf en zeker van Europa
● Dient de rechtszekerheid en de rechtsstaat
