Samenvatting Hoofdstuk 8: Zenuwweefsel

8 Zenuwweefsel
Inleiding
 Meer dan 100 miljard zenuwcellen/neuronen
o Elke neuron: minstens 1000 functionele connecties met andere neuronen
 Uitgebreid communicatienetwerk: serieschakeling van neuronen
 Snelle uitwisseling van informatie over grote afstanden
 Indeling zenuwstelsel
o Centrale zenuwstelsel
 Hersenen en ruggenmerg
 Neuronen
 Lange uitlopers
 Ondersteund door gliacellen
o Korte uitlopers
o Ondersteuning, bescherming en isolatie neuronen
o Geheel van gliacellen = neuroglia
 Dicht opeengeplakt complex van zenuw- en gliaceluitlopers = neuropileem/
zenuwvilt van het CZS
o Perifere zenuwstelsel
 Alle zenuwen: bundels van lange zenuwuitlopers met ondersteunende cellen
 Ganglia: kleine centra van zenuwcellen
 Bindweefsel: omgeeft zenuwen en ganglia extern
 Bescherming en voeding
 Elektrisch potentiaalverschil van neuronen tussen binnen- en buitenzijde celmembraan
o Net als alle lichaamscellen
o Reageren op prikkels/veranderingen in hun omgeving  wisseling potentiaalverschil
 Enkel prikkelbare cellen: neuronen, spiercellen, sommige kliercellen
 Kan beperkt blijven tot plaats op celmembraan van ontvangst prikkel
 Kan langs membraan uitbreiden over hele neuron = zenuwimpuls
 Informatie wordt doorgegeven aan andere neuronen/spieren/klieren
 2 belangrijke hoofdtaken door informatie te creëren, analyseren, identificeren en integreren
o Waarneming en regulering interne condities
 Vb. bloeddruk, O2- en CO2-concentraties, glucose- en hormoonspiegels
o Regulatie van gedragspatronen
 T.a.v. voeding, voortplanting, zelfverdediging, …
Ontwikkeling
 Uit ectoderm
o Chorda dorsalis: differentiatie extoderm  neurale plaat
o Verdikking randen  neurale groeve
o Verdere uitgroeiing en versmelting tot neurale buis
 Hieruit: hele CZS, neuronen, gliacellen, ependymcellen, epitheelcellen plexus choroideus
 Ectoderm aan weerszijden neurale plaat: mee ingestulpt naar binnen
o Sluiting neurale groeve tot neurale buis
o Cellen: neurale lijst naast neurale buis  verdere ontwikkeling:
 Sensibele neuronen van spinale ganglia
 Cellen van pia mater en arachnoidea
 Postganglionaire neuronen van ortho- en parasympatische ganglia
 Schwann-cellen
 Mantelcellen van perifere ganglia



1

, Chromaffiene cellen van bijniermerg
 Melanocyten in huid




2

, Neuronen/zenuwcellen
 In volwassen toestand: delen niet meer
 Communicatie binnen zenuwstelsel en met andere weefsels
o Opname, overbrenging en verwerking van prikkels
 Rol neurotransmitters en andere informatiemoleculen
 Uit 3 onderdelen
o Cellichaam/perikaryon
 Kern in centrum
 Stofwisselingscentrum van de cel
 Gevoelig voor prikkels
o Dendrieten
 Sterk vertakte uitlopers
 Vangen stimuli op en geleiden hen naar cellichaam
o Axon
 Enkele, lange uitloper
 Leidt impulsen naar andere cellen
 Neuronen / spiercellen / kliercellen
 Distale uiteinde: vertakt = telodendron/eindboompje
 Collaterale takken eindigen met verbreding = eindknopje/bouton
o Overdracht van impuls naar andere cellen
 via specifieke contactplaatsen = synapsen
 Indeling naar vorm en grootte
o Multipolaire neuronen
 Meer dan 2 uitlopers: 1 axon en verscheidene dendrieten
 Meest voorkomend
o Bipolaire neuronen
 1 axon en 1 dendriet
 Vb. in gehoororgaan en netvlies
o Pseudo-unipolaire neuronen
 1 uitloper dat splitst in axon en dendriet  directe impulsgeleding dendriet – axon
 Vb. bij spinale en craniale ganglia
o Anaxonische neuronen
 Veel dendrieten en geen axon
 Generen geen actiepotentialen; regelen elektrische verandering in naburige
neuronen
 Indeling naar functie
o Motorische/efferente neuronen = motorneuronen
 Geven signalen naar effectoren (spiervezels, klieren)
o Sensorische/sensibele/afferente neuronen
 Ontvangen prikkels uit omgeving of lichaam
o Schakelneuronen/interneuronen
 Verbinding neuronen onderling binnen 1 kerngebied
o Projectieneuronen
 Verbinding kerngebieden onderling




3