Samenvatting Toolkit Mediation
Conflictmanagement A
Daphne van der Zee
SJV3C
2018-2019
1
,Inhoudsopgave
H4 Introductie van mediation en definitie..............................................................................................4
4.1 Wat is mediation?.........................................................................................................................4
4.2 Basisprincipes van mediation.......................................................................................................5
4.3 Vrijwilligheid, law encouraged mediation en mandatory commitment........................................5
4.4 De plaats van mediation binnen het spectrum van geschilbeslechtingsmethoden, EDR/ADR-
methoden en conflictmanagement....................................................................................................6
H5 Methoden om een conflict of geschil op te lossen, het Dispute Resolution-spectrum......................6
5.1 Toegeven, niets doen (vermijden) of een oriënterend gesprek....................................................6
5.2 Onderhandelen.............................................................................................................................6
5.3 Mediation.....................................................................................................................................6
5.4 Collaborative lawyering (CL).........................................................................................................8
5.5 Neutral evaluation........................................................................................................................8
5.6 Hybride procedures......................................................................................................................9
5.7 DRB (Dispute Review Board), DAB (Dispute Adjudication Board), partnering en alliancing
modellen...........................................................................................................................................10
5.8 Andere methoden waarbij een derde intervenieert zonder een beslissing op te leggen...........10
5.9 Bindend advies, arbitrage en procederen...................................................................................11
H9 De fasen van een mediationproces.................................................................................................11
H10 Van standpunten naar belangen...................................................................................................12
H11 Resultaat en afsluiting van een mediation....................................................................................12
11.1 Geen (deel)oplossingen............................................................................................................12
11.2 Tussen- en deeloplossingen......................................................................................................12
11.3 Volledige oplossing...................................................................................................................13
H12 Package deals................................................................................................................................13
H13 Gebalanceerde en SMART-overeenkomsten.................................................................................13
H14 Tijd gebruiken...............................................................................................................................14
14.1 Deadlines en de 80/20-regel.....................................................................................................14
14.2 Pauzes inlassen.........................................................................................................................14
14.3 Benodigde tijd voor een mediation..........................................................................................14
H15 Structureren..................................................................................................................................14
15.1 Het proces ordenen..................................................................................................................14
15.2 Het denken structureren..........................................................................................................15
15.3 Communicatie faciliteren..........................................................................................................15
15.4 Conflictstof fractioneren...........................................................................................................15
15.5 (Onder)scheiden.......................................................................................................................15
H16 Caucus...........................................................................................................................................15
2
, 16.1 De caucus algemeen.................................................................................................................15
16.2 Een caucus, waarom zou je?.....................................................................................................15
16.3 Een caucus, waarom zou je niet?..............................................................................................16
16.4 Aanpak en de techniek van een caucus....................................................................................16
16.5 Caucus bij co-mediation............................................................................................................17
H1 Overzicht van de belangrijkste technieken, interventies en instrumenten voor een onderhandeling
of mediation.........................................................................................................................................17
H2 Luisteren.........................................................................................................................................17
2.1 Belang.........................................................................................................................................17
2.2 Actief luisteren............................................................................................................................18
2.3 Techniek.....................................................................................................................................18
H3 (Laten) parafraseren........................................................................................................................19
H4 Samenvatten...................................................................................................................................19
H5 Reflecteren......................................................................................................................................19
5.1 Inhoudelijk reflecteren/uitvergroten..........................................................................................19
5.2 Gevoelsreflecties (acknowledgement)........................................................................................19
5.3 Voortgang memoreren...............................................................................................................19
H6 Hercontextualiseren/reframing/herkaderen/ heretiketteren.........................................................19
6.1 Neutraal of positief hercontextualiseren....................................................................................20
6.2 Hercontextualiseren in een belang, optie, gevoel of objectief criterium....................................20
H7 Neutraal taalgebruik van de mediator en omgaan met riskante vragen.........................................20
H8 Onderscheid tussen inhoudelijke aspecten en emotionele of relationele thema’s.........................20
H9 Metacommunicatie.........................................................................................................................21
H10 Vragen stellen...............................................................................................................................21
10.1 Vragen op verbaal niveau.........................................................................................................21
10.2 Vragen op relationeel niveau....................................................................................................21
10.3 Schilvragen................................................................................................................................22
10.4 Confronterende vragen............................................................................................................22
10.5 Strategische vragen..................................................................................................................22
10.6 Als er geen (informatief) antwoord volgt op een vraag............................................................23
10.7 Anchoring en neutraal formuleren...........................................................................................24
H11 Reality testing................................................................................................................................24
11.1 Reality testing: hypothetisch/toekomstgericht........................................................................24
11.2 Reality testing: risicoanalyse.....................................................................................................24
11.3 Reality testing: NAN..................................................................................................................24
H12 De procedure van één tekst..........................................................................................................25
3
, H13 Mutualiseren.................................................................................................................................25
H14 BATNA/WATNA/RATNA, leverage en ZOPA..................................................................................25
14.1 BATNA/WATNA/RATNA............................................................................................................25
14.2 Leverage...................................................................................................................................25
14.3 ZOPA.........................................................................................................................................26
H15 Opties genereren..........................................................................................................................26
15.1 Brainstormen............................................................................................................................26
15.2 Andere methoden om opties te genereren..............................................................................26
H16 Overeenstemming bereiken..........................................................................................................26
16.1 Objectieve criteria ontwikkelen en selecteren.........................................................................26
16.2 Andere methoden.....................................................................................................................27
16.3 Reactive devaluation, verliesminimalisering en risicomijding...................................................27
H17 Stiltes en stemgebruik...................................................................................................................28
H18 Non-verbaal gedrag.......................................................................................................................28
H19 Paradoxale interventies.................................................................................................................29
H20 (Laten) onderhandelen..................................................................................................................29
Toolkit Mediation
DEEL I
H4 Introductie van mediation en definitie
4.1 Wat is mediation?
Mediation is een gefaseerde methode van bemiddeling waarbij de betrokken partijen zelf onder
leiding van een neutrale deskundige derde, de mediator, in een gestructureerd verlopend proces van
balancing interest trachten een tussen hen gerezen geschil of conflict op te lossen, of te voorkomen.
Bij de Legal Mediation-benadering staan de autonomie, persoonlijke, zakelijke en commerciële
belangen van partijen centraal, waarbij door de mediator niet alleen faciliterend maar tevens actief,
oplossingsgericht en evaluatief (light) wordt gewerkt. Eerst legt een legal mediator een relationeel
fundament en zorgt dat de belangen duidelijk worden. Daarna zoekt hij actief mee naar een
relationele en inhoudelijke oplossing, waar bij voorkeur een zakelijke deal uit voortvloeit.
De meerwaarde ligt in de legal expertise betreffende het mediationproces zelf, alsmede specialisatie
met bijbehorende zakelijk/inhoudelijke en waar nodig juridische kennis.
Bij mediation wordt de zelfwerkzaamheid van partijen door de mediator gestimuleerd om de
vastgelopen onderhandelingen tussen hen weer op gang te brengen en de gevonden oplossingen
vervolgens zakelijk/juridisch te vertellen en zo te komen tot een vaststellingsovereenkomst.
4
Conflictmanagement A
Daphne van der Zee
SJV3C
2018-2019
1
,Inhoudsopgave
H4 Introductie van mediation en definitie..............................................................................................4
4.1 Wat is mediation?.........................................................................................................................4
4.2 Basisprincipes van mediation.......................................................................................................5
4.3 Vrijwilligheid, law encouraged mediation en mandatory commitment........................................5
4.4 De plaats van mediation binnen het spectrum van geschilbeslechtingsmethoden, EDR/ADR-
methoden en conflictmanagement....................................................................................................6
H5 Methoden om een conflict of geschil op te lossen, het Dispute Resolution-spectrum......................6
5.1 Toegeven, niets doen (vermijden) of een oriënterend gesprek....................................................6
5.2 Onderhandelen.............................................................................................................................6
5.3 Mediation.....................................................................................................................................6
5.4 Collaborative lawyering (CL).........................................................................................................8
5.5 Neutral evaluation........................................................................................................................8
5.6 Hybride procedures......................................................................................................................9
5.7 DRB (Dispute Review Board), DAB (Dispute Adjudication Board), partnering en alliancing
modellen...........................................................................................................................................10
5.8 Andere methoden waarbij een derde intervenieert zonder een beslissing op te leggen...........10
5.9 Bindend advies, arbitrage en procederen...................................................................................11
H9 De fasen van een mediationproces.................................................................................................11
H10 Van standpunten naar belangen...................................................................................................12
H11 Resultaat en afsluiting van een mediation....................................................................................12
11.1 Geen (deel)oplossingen............................................................................................................12
11.2 Tussen- en deeloplossingen......................................................................................................12
11.3 Volledige oplossing...................................................................................................................13
H12 Package deals................................................................................................................................13
H13 Gebalanceerde en SMART-overeenkomsten.................................................................................13
H14 Tijd gebruiken...............................................................................................................................14
14.1 Deadlines en de 80/20-regel.....................................................................................................14
14.2 Pauzes inlassen.........................................................................................................................14
14.3 Benodigde tijd voor een mediation..........................................................................................14
H15 Structureren..................................................................................................................................14
15.1 Het proces ordenen..................................................................................................................14
15.2 Het denken structureren..........................................................................................................15
15.3 Communicatie faciliteren..........................................................................................................15
15.4 Conflictstof fractioneren...........................................................................................................15
15.5 (Onder)scheiden.......................................................................................................................15
H16 Caucus...........................................................................................................................................15
2
, 16.1 De caucus algemeen.................................................................................................................15
16.2 Een caucus, waarom zou je?.....................................................................................................15
16.3 Een caucus, waarom zou je niet?..............................................................................................16
16.4 Aanpak en de techniek van een caucus....................................................................................16
16.5 Caucus bij co-mediation............................................................................................................17
H1 Overzicht van de belangrijkste technieken, interventies en instrumenten voor een onderhandeling
of mediation.........................................................................................................................................17
H2 Luisteren.........................................................................................................................................17
2.1 Belang.........................................................................................................................................17
2.2 Actief luisteren............................................................................................................................18
2.3 Techniek.....................................................................................................................................18
H3 (Laten) parafraseren........................................................................................................................19
H4 Samenvatten...................................................................................................................................19
H5 Reflecteren......................................................................................................................................19
5.1 Inhoudelijk reflecteren/uitvergroten..........................................................................................19
5.2 Gevoelsreflecties (acknowledgement)........................................................................................19
5.3 Voortgang memoreren...............................................................................................................19
H6 Hercontextualiseren/reframing/herkaderen/ heretiketteren.........................................................19
6.1 Neutraal of positief hercontextualiseren....................................................................................20
6.2 Hercontextualiseren in een belang, optie, gevoel of objectief criterium....................................20
H7 Neutraal taalgebruik van de mediator en omgaan met riskante vragen.........................................20
H8 Onderscheid tussen inhoudelijke aspecten en emotionele of relationele thema’s.........................20
H9 Metacommunicatie.........................................................................................................................21
H10 Vragen stellen...............................................................................................................................21
10.1 Vragen op verbaal niveau.........................................................................................................21
10.2 Vragen op relationeel niveau....................................................................................................21
10.3 Schilvragen................................................................................................................................22
10.4 Confronterende vragen............................................................................................................22
10.5 Strategische vragen..................................................................................................................22
10.6 Als er geen (informatief) antwoord volgt op een vraag............................................................23
10.7 Anchoring en neutraal formuleren...........................................................................................24
H11 Reality testing................................................................................................................................24
11.1 Reality testing: hypothetisch/toekomstgericht........................................................................24
11.2 Reality testing: risicoanalyse.....................................................................................................24
11.3 Reality testing: NAN..................................................................................................................24
H12 De procedure van één tekst..........................................................................................................25
3
, H13 Mutualiseren.................................................................................................................................25
H14 BATNA/WATNA/RATNA, leverage en ZOPA..................................................................................25
14.1 BATNA/WATNA/RATNA............................................................................................................25
14.2 Leverage...................................................................................................................................25
14.3 ZOPA.........................................................................................................................................26
H15 Opties genereren..........................................................................................................................26
15.1 Brainstormen............................................................................................................................26
15.2 Andere methoden om opties te genereren..............................................................................26
H16 Overeenstemming bereiken..........................................................................................................26
16.1 Objectieve criteria ontwikkelen en selecteren.........................................................................26
16.2 Andere methoden.....................................................................................................................27
16.3 Reactive devaluation, verliesminimalisering en risicomijding...................................................27
H17 Stiltes en stemgebruik...................................................................................................................28
H18 Non-verbaal gedrag.......................................................................................................................28
H19 Paradoxale interventies.................................................................................................................29
H20 (Laten) onderhandelen..................................................................................................................29
Toolkit Mediation
DEEL I
H4 Introductie van mediation en definitie
4.1 Wat is mediation?
Mediation is een gefaseerde methode van bemiddeling waarbij de betrokken partijen zelf onder
leiding van een neutrale deskundige derde, de mediator, in een gestructureerd verlopend proces van
balancing interest trachten een tussen hen gerezen geschil of conflict op te lossen, of te voorkomen.
Bij de Legal Mediation-benadering staan de autonomie, persoonlijke, zakelijke en commerciële
belangen van partijen centraal, waarbij door de mediator niet alleen faciliterend maar tevens actief,
oplossingsgericht en evaluatief (light) wordt gewerkt. Eerst legt een legal mediator een relationeel
fundament en zorgt dat de belangen duidelijk worden. Daarna zoekt hij actief mee naar een
relationele en inhoudelijke oplossing, waar bij voorkeur een zakelijke deal uit voortvloeit.
De meerwaarde ligt in de legal expertise betreffende het mediationproces zelf, alsmede specialisatie
met bijbehorende zakelijk/inhoudelijke en waar nodig juridische kennis.
Bij mediation wordt de zelfwerkzaamheid van partijen door de mediator gestimuleerd om de
vastgelopen onderhandelingen tussen hen weer op gang te brengen en de gevonden oplossingen
vervolgens zakelijk/juridisch te vertellen en zo te komen tot een vaststellingsovereenkomst.
4
