LES 1: Deel 1 inleiding
Pedagogiek als maatschappelijke kwestie:
Pedagogiek → nauw verbonden met ideeën & opvattingen in een samenleving
(BV; Burgerschap, ouderschap, verantwoordelijkheid & democratie)
Onvoorspelbare aard van de pedagogiek:
→ onbeheersbaar karakter van opvoeding & onderwijs
Centraal: wat werkt? Hoe moeten we handelen?
→ Grote druk om hierop antwoord te formuleren
⇒ Bv. hoe uithuisplaatsing in belang van kind organiseren (überhaupt
legitiem?)
⇒ Bv. wanneer kinderen naar school laten gaan?
→ Kritiek op toenemende quantocratie (onderwijsinstellingen worden
steeds meer gevat in cijfers)
⇒ Bv. PISA & TALIS
⇒ Bv. IELES (testen welke voorschoolse voorzieningen het best kinderen
voorbereiden op lagere school)
→ Gaan er van uit dat de ideologische discussie uitgesloten wordt wanneer
het beleid steunt op evidentie (wetenschap = kwaliteitslabel, staat garant
voor beste keuze)
→ zoeken naar meer voorspelbare & beheersbare wereld
→ wetenschappelijke inzichten zijn voorschrijvend (i.p.v. beschrijvend)
Paulo Freire:
‘pedagogische wetenschappen zijn besmet met ideologie’
LES 1: Deel 1 inleiding 1
, → niets is minder waar
Te kort aan ideologie:
→ pedagogiek vervalt in haar techniek
→ verliest ethiek
→ verliest capaciteit om te dromen
⇒ pedagogiek wordt marketinginstrument
Pedagogiek onder druk?
hedendaagse drang naar eenduidige antwoorden
→ weinig ruimte voor andere vragen
= wordt zo voorbijgegaan aan de complexiteit van de discipline
onderzoek naar:
→ efficiëntie, effectiviteit
belang van:
→ reflectie
2 tendensen dat de evolutie naar eenduidige antwoorden vormgaven:
1. Risicoreducerend denken
2. Individualiserend werken
Risicoreducerend denken: (begin 20ste eeuw)
vandaag focus op:
→ identificeren, verminderen & beoordelen van gevaar voor kinderen
Bv. overheid investeert in middelen om risico’s in kaart te brengen (camera’s
in kinderverblijf)
→ risico kent vele invullingen:
⇒ lijsten van fysieke, sociale & psychische stoornissen
LES 1: Deel 1 inleiding 2
, !! gaan labelen & diagnosticeren !! - !! tijd aan wat fout kan lopen ⇒ wat
wrss fout zal lopen !!
⇒ voortdurende expansie van labels & nieuwe categorieën
“risicokinderen”
individualiserend werken:
→ verwoede zoektocht naar efficiëntie & effectiviteit
⇒ mensen worden uit systeem gehaald (vallen uit de boot)
diegene dat risico lopen om uit de boot te vallen ⇒ individuele
remediering, vorming & bijscholing (terug op de boot gezet)
⇒ wordt gezien als ‘oplossing’ van maatschappelijke & pedagogische
vraagstukken
(zonder reflectie over hoe ze ‘terug aan boord’ geholpen worden)
opvoedingsdiscussie:
→ maatschappelijke vragen verdwijnen in een individualiserend disciplinerend
denken
→ focus ligt op hoe terug aan boord krijgen / vermijden i.p.v. waarom
meritocratische samenleving:
→ eis dat individuen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen succes
⇒ uitvallen: individuele mislukking i.p.v. sociale & maatschappelijke
drempels/tekortkommingen
LES 1: Deel 1 inleiding 3
Pedagogiek als maatschappelijke kwestie:
Pedagogiek → nauw verbonden met ideeën & opvattingen in een samenleving
(BV; Burgerschap, ouderschap, verantwoordelijkheid & democratie)
Onvoorspelbare aard van de pedagogiek:
→ onbeheersbaar karakter van opvoeding & onderwijs
Centraal: wat werkt? Hoe moeten we handelen?
→ Grote druk om hierop antwoord te formuleren
⇒ Bv. hoe uithuisplaatsing in belang van kind organiseren (überhaupt
legitiem?)
⇒ Bv. wanneer kinderen naar school laten gaan?
→ Kritiek op toenemende quantocratie (onderwijsinstellingen worden
steeds meer gevat in cijfers)
⇒ Bv. PISA & TALIS
⇒ Bv. IELES (testen welke voorschoolse voorzieningen het best kinderen
voorbereiden op lagere school)
→ Gaan er van uit dat de ideologische discussie uitgesloten wordt wanneer
het beleid steunt op evidentie (wetenschap = kwaliteitslabel, staat garant
voor beste keuze)
→ zoeken naar meer voorspelbare & beheersbare wereld
→ wetenschappelijke inzichten zijn voorschrijvend (i.p.v. beschrijvend)
Paulo Freire:
‘pedagogische wetenschappen zijn besmet met ideologie’
LES 1: Deel 1 inleiding 1
, → niets is minder waar
Te kort aan ideologie:
→ pedagogiek vervalt in haar techniek
→ verliest ethiek
→ verliest capaciteit om te dromen
⇒ pedagogiek wordt marketinginstrument
Pedagogiek onder druk?
hedendaagse drang naar eenduidige antwoorden
→ weinig ruimte voor andere vragen
= wordt zo voorbijgegaan aan de complexiteit van de discipline
onderzoek naar:
→ efficiëntie, effectiviteit
belang van:
→ reflectie
2 tendensen dat de evolutie naar eenduidige antwoorden vormgaven:
1. Risicoreducerend denken
2. Individualiserend werken
Risicoreducerend denken: (begin 20ste eeuw)
vandaag focus op:
→ identificeren, verminderen & beoordelen van gevaar voor kinderen
Bv. overheid investeert in middelen om risico’s in kaart te brengen (camera’s
in kinderverblijf)
→ risico kent vele invullingen:
⇒ lijsten van fysieke, sociale & psychische stoornissen
LES 1: Deel 1 inleiding 2
, !! gaan labelen & diagnosticeren !! - !! tijd aan wat fout kan lopen ⇒ wat
wrss fout zal lopen !!
⇒ voortdurende expansie van labels & nieuwe categorieën
“risicokinderen”
individualiserend werken:
→ verwoede zoektocht naar efficiëntie & effectiviteit
⇒ mensen worden uit systeem gehaald (vallen uit de boot)
diegene dat risico lopen om uit de boot te vallen ⇒ individuele
remediering, vorming & bijscholing (terug op de boot gezet)
⇒ wordt gezien als ‘oplossing’ van maatschappelijke & pedagogische
vraagstukken
(zonder reflectie over hoe ze ‘terug aan boord’ geholpen worden)
opvoedingsdiscussie:
→ maatschappelijke vragen verdwijnen in een individualiserend disciplinerend
denken
→ focus ligt op hoe terug aan boord krijgen / vermijden i.p.v. waarom
meritocratische samenleving:
→ eis dat individuen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen succes
⇒ uitvallen: individuele mislukking i.p.v. sociale & maatschappelijke
drempels/tekortkommingen
LES 1: Deel 1 inleiding 3
