Neurodegeneratieve ziektes (= NDGZ)
I. Opbouw hersenen, dementie & FTD, genetica
Elk deel van de hersenen heeft een specifieke functie. Een zenuwcel/neuron bestaat uit een cellichaam
en axonen. In de hersenen zitten ook gliale cellen (=steuncellen) en bloedvaten.
Delen van de hersenen:
o Frontale kwab: gedrag (vb. Phineas Gage), persoonlijkheid,
intelligentie (=meeste aangetast bij dementie)
o Temporale kwab: geheugen, gehoor en spraak
o Occipitale kwab: visuele
o Pariëtaal: handcoördinatie
o Kleine hersenen: coördinatie, balans en evenwicht
o Hersenstam: automatische functies
Afhankelijk van waar je hersencellen verliest, krijg je ≠ soorten symptomen.
Het verhaal van H. G. Molaison: De man ontwikkelde en ernstige vorm van epilepsie, hierna
verwijderden ze de volledige hippocampus. Dit was een oplossing, alleen was het volledig geheugen
verwijdert. Dingen van ervoor werden wel onthouden, maar nieuwe info opslagen lukte niet!
Besluit: Hippocampus is cruciaal voor het kortetermijngeheugen!!
Het verhaal van Phineas Gage: Een dynamietstaaf doorboorde zijn frontale kwab en hijzelf overleefde
dit. Na het ongeval veranderde zijn volledige persoonlijkheid.
Besluit: De frontale cortex is cruciaal voor het gedrag!!
Brodmann Area: Nummers werden toegekend aan delen van de hersenen op basis van de structuur van
de cellen die daar gevonden werden.
Bij NDGZ, verlies je extreem veel hersencellen. Er ontstaan gaten doordat neuronen verloren gaan.
Q: Hoe komt het dat hersencellen afsterven?
A: In patiënten met NDGZ is er altijd een opstapeling van eiwitten aanwezig. Elke ziekte heeft een
specifieke soort van eiwitten dat neerslaan. Bij Alzheimer zijn het de eiwitten Tau en Amyloid. Deze
eiwitten hebben een voorkeur voor plaats van neerslaan. Tau en Amyloid slaan liever neer in de
hippocampus en is het dus daarom dat mensen met de ziekte van Alzheimer bijna altijd
geheugenproblemen hebben. Er kan verwarring ontstaan doordat Tau en Amyloid niet in de
hippocampus opstapelen, maar nu plots in de frontale kwab. Hierdoor kunnen er verkeerde medicijnen
toegediend worden. Via imaging is het heel belangrijk om te weten welke eiwitten er ophopen.
Plaats van neerslaan: symptomen, Soorten eiwitten dat neerslaan: ziekte.
Dementie: stoornissen in denken, stemming en gedrag die zo ernstig zijn, dat iemand wordt beperkt in
zijn dagelijks functioneren. Bij dementie kan je heel lang in een asymptomatische fase zitten. Het
I. Opbouw hersenen, dementie & FTD, genetica
Elk deel van de hersenen heeft een specifieke functie. Een zenuwcel/neuron bestaat uit een cellichaam
en axonen. In de hersenen zitten ook gliale cellen (=steuncellen) en bloedvaten.
Delen van de hersenen:
o Frontale kwab: gedrag (vb. Phineas Gage), persoonlijkheid,
intelligentie (=meeste aangetast bij dementie)
o Temporale kwab: geheugen, gehoor en spraak
o Occipitale kwab: visuele
o Pariëtaal: handcoördinatie
o Kleine hersenen: coördinatie, balans en evenwicht
o Hersenstam: automatische functies
Afhankelijk van waar je hersencellen verliest, krijg je ≠ soorten symptomen.
Het verhaal van H. G. Molaison: De man ontwikkelde en ernstige vorm van epilepsie, hierna
verwijderden ze de volledige hippocampus. Dit was een oplossing, alleen was het volledig geheugen
verwijdert. Dingen van ervoor werden wel onthouden, maar nieuwe info opslagen lukte niet!
Besluit: Hippocampus is cruciaal voor het kortetermijngeheugen!!
Het verhaal van Phineas Gage: Een dynamietstaaf doorboorde zijn frontale kwab en hijzelf overleefde
dit. Na het ongeval veranderde zijn volledige persoonlijkheid.
Besluit: De frontale cortex is cruciaal voor het gedrag!!
Brodmann Area: Nummers werden toegekend aan delen van de hersenen op basis van de structuur van
de cellen die daar gevonden werden.
Bij NDGZ, verlies je extreem veel hersencellen. Er ontstaan gaten doordat neuronen verloren gaan.
Q: Hoe komt het dat hersencellen afsterven?
A: In patiënten met NDGZ is er altijd een opstapeling van eiwitten aanwezig. Elke ziekte heeft een
specifieke soort van eiwitten dat neerslaan. Bij Alzheimer zijn het de eiwitten Tau en Amyloid. Deze
eiwitten hebben een voorkeur voor plaats van neerslaan. Tau en Amyloid slaan liever neer in de
hippocampus en is het dus daarom dat mensen met de ziekte van Alzheimer bijna altijd
geheugenproblemen hebben. Er kan verwarring ontstaan doordat Tau en Amyloid niet in de
hippocampus opstapelen, maar nu plots in de frontale kwab. Hierdoor kunnen er verkeerde medicijnen
toegediend worden. Via imaging is het heel belangrijk om te weten welke eiwitten er ophopen.
Plaats van neerslaan: symptomen, Soorten eiwitten dat neerslaan: ziekte.
Dementie: stoornissen in denken, stemming en gedrag die zo ernstig zijn, dat iemand wordt beperkt in
zijn dagelijks functioneren. Bij dementie kan je heel lang in een asymptomatische fase zitten. Het
