SAMENVATTING KEUZECURSUS
ONCOLOGISCHE ZORG
WEEK 3
,Inhoudsopgave
Van Spil, Van Muilekom & Van de Wal – Van de Geijn (2013) Oncologie, handboek voor
verpleegkundigen en andere hulpverleners. ........................................................................................... 3
H-4: Verpleegkundige methodiek ...............................................................................................................3
4.1 Inleiding ...........................................................................................................................................3
4.2 Patroon 1: Gezondheidsbeleving- en instandhouding .....................................................................3
4.3 Patroon 2: Voedings- en stofwisselingsproblemen..........................................................................4
4.4 Patroon 3: Uitscheidingspatroon .....................................................................................................5
4.5 Patroon 4: Activiteitenpatroon ........................................................................................................6
4.6 Patroon 5: Slaap- en rustpatroon.....................................................................................................6
4.7 Patroon 6: Zelfbelevingspatroon .....................................................................................................6
4.8 Patroon 7: Cognitie en waarneming ................................................................................................7
4.9 Patroon 8: Rollen en relatie .............................................................................................................7
4.10 Patroon 9: Seksualiteit en voortplanting .......................................................................................8
4.11 Patroon 10: Stressverwerking ........................................................................................................8
4.12 Patroon 11: Waarden en levensovertuigingen ..............................................................................8
H-8: Chemotherapie ...................................................................................................................................9
8.1 Inleiding ...........................................................................................................................................9
8.2 Cytostatica in historisch perspectief ................................................................................................9
8.3 Werkingsprincipe .............................................................................................................................9
8.4 Soorten cytostatica ..........................................................................................................................9
8.5 Farmacologie..................................................................................................................................14
8.6 Combinaties van cytostatica ..........................................................................................................16
8.7 Doeleinden van het gebruik van cytostatica ..................................................................................17
8.8 Berekening en bereiding ................................................................................................................17
8.9 Veilig werken met cytostatica ........................................................................................................17
8.10 Toedieningsvormen .....................................................................................................................19
8.11 Bijwerkingen van cytostatica .......................................................................................................20
8.12 Voorlichting en begeleiding .........................................................................................................28
H-16 Gastro-intestinale oncologie ............................................................................................................29
16.1 Inleiding .......................................................................................................................................29
16.2 Oesofaguscarcinoom ...................................................................................................................29
16.3 Maagcarcinoom ...........................................................................................................................31
16.4 Pancreas- en periampullair carcinoom ........................................................................................33
16.5 Hepatocellulair carcinoom (HCC) .................................................................................................35
16.6 Galblaascarcinoom .......................................................................................................................36
16.7 Galwegcarcinoom ........................................................................................................................37
16.8 Dunnedarmcarcinoom .................................................................................................................38
16.9 Colorectaal carcinoom .................................................................................................................39
16.10 Rectumcarcinoom ......................................................................................................................41
16.11 Behandeling van colorectale lever,- long- en peritoneale metastasen......................................42
16.12 Stoma-, wond- en incontinentiezorg .........................................................................................43
16.13 Appendixcarcinoom ...................................................................................................................45
16.14 Anuscarcinoom ..........................................................................................................................45
16.15 Neuro-endocriene tumoren van het gastro-enteropancreatisch traject ...................................46
16.16 Gastro-intestinale stromaceltumoren (GIST) .............................................................................47
H-23: Urologische oncologie, blz. 530 t/m 559.........................................................................................48
23.1 Inleiding .......................................................................................................................................48
23.2 Prostaatcarcinoom .......................................................................................................................48
23.3 Blaascarcinoom ............................................................................................................................50
23.4 Niercelcarcinoom .........................................................................................................................54
1
, 23.5 Nefroblastoom of wilmstumor ....................................................................................................55
23.6 Testiscarcinoom ...........................................................................................................................56
Artikel: richtlijn misselijkheid en braken ............................................................................................... 59
Overige links die handig kunnen zijn:.................................................................................................... 59
Verrijkende literatuur:.......................................................................................................................... 60
Velde, Grève de, J., Belle van, S., Sleijfer, S. (2017). Leerboek Oncologie. ............................................. 60
Hoofdstuk 9 Principes van de medicamenteuze antikankerbehandeling .................................................60
Hoofdstuk 18 Oesofaguscarcinoom ..........................................................................................................60
Hoofdstuk 19 Maagcarcinoom .................................................................................................................60
Hoofdstuk 20 Tumoren van lever, galwegen en pancreas ........................................................................60
Hoofdstuk 21 Tumoren van dunne en dikke darm ....................................................................................60
Uitwerking leerdoelen .......................................................................................................................... 60
Aantekeningen hoorcollege .................................................................................................................. 79
Urogenitale tumoren/ Prostaat- en blaascarcinoom................................................................................79
Prostaatkanker .....................................................................................................................................79
Blaaskanker ..........................................................................................................................................84
Hoorcollege Testistumoren .......................................................................................................................88
Werkcollege verpleegkundige zorg (obstipatie, misselijkheid en braken) ................................................92
Gastro-intestinale oncologie ....................................................................................................................93
Oesophagus carcinoom .......................................................................................................................94
Maagcarcinoom ...................................................................................................................................95
Pancreascarcinoom .............................................................................................................................96
Coloncarcinoom ..................................................................................................................................97
Levercarcinoom ...................................................................................................................................98
2
, Van Spil, Van Muilekom & Van de Wal – Van de Geijn (2013) Oncologie, handboek voor
verpleegkundigen en andere hulpverleners.
H-4: Verpleegkundige methodiek
4.1 Inleiding
• Verpleegkundigenà NANDA, NIC, NOC
• Diagnose met PES
• Doelstellingen met LIMà Label, Indicatoren, meetcriteria
• Interventies met LDAà Label, Definitie, Activiteiten
• SBARà Situation, Background, Assessment, Recommendation.
• Verpleegkundige diagnosen d.m.v. 11 gezondheidspatronen van gordon
“Een verpleegkundige diagnose is een klinische uitspraak over de reacties van een persoon, gezin of groep
op feitelijke of dreigende gezondheidsproblemen en/of levensprocessen. De verpleegkundige diagnose is
de grondslag voor de keuze van verpleegkundige interventies, voor de resultaten waarvoor de
verpleegkundige aansprakelijk is.’
4.2 Patroon 1: Gezondheidsbeleving- en instandhouding
4.2.1 Bereidheid tot verbetering van het persoonlijk gezondheidsmanagement
• Therapieontrouwà onvoldoende leefwijze aanpassen om behandeldoelen te bereiken.
• Zorgresultaat behalenà zorgvrager op de hoogte van behandeling, belemmeringen wegnemen,
therapietrouw bevorderen.
• Belemmerende factoren opsporen en proberen op te lossen.
o Kennistekort.
o Medicatie-inname
4.2.2 Risico voor infectie
• Ten gevolge van ziekte/behandeling inadequate immuniteit, primaire of secundaire afweer
hebben.
• Verhoogd risico op besmetting
• EWS
• Infectiegevaar meest voorkomende complicatie door kanker/behandeling ervan.
• Soms kanker zich manifesteren door een infectie (hema of long)
• Gezond weefsel ook aangetast door behandelingà daling leukocyten à meer kasn op infecties.
• Niet behandelenà sepsis.
• Preventie= voorlichten.
• Bij huidverzorging letten op oedemateuze gebieden.
4.2.3 Risico voor bloeding
• DIS, stollingsstoornis, of verhoogd risico op bloeding.
• EWS en ABCDE
• Hemato-oncologische aandoeningà veel bloedneuzen en tandvleesbloedingen.
• Chemo- en radiotherapie invloed op aanmaak bloedcellen in beenmerg
o Vaak leiden tot tekort aan trombocyten
• Informatie verstrekken, preventiemaatregelen, wie wanneer benaderen bij bloeding.
• Uitwendige bloeding direct zichtbaar.
• Inwendige bloedingà controle vitale functies.
o Visusstoornissen, gevoeligheid voor licht, onrust, verwardheid, desoriëntatie.
§ Intracerebrale bloedingen.
• Optredende bloedingen en een trombopenieà trombocytentransfusies, maar ook profylactisch
bij invasieve handelingn.
3
ONCOLOGISCHE ZORG
WEEK 3
,Inhoudsopgave
Van Spil, Van Muilekom & Van de Wal – Van de Geijn (2013) Oncologie, handboek voor
verpleegkundigen en andere hulpverleners. ........................................................................................... 3
H-4: Verpleegkundige methodiek ...............................................................................................................3
4.1 Inleiding ...........................................................................................................................................3
4.2 Patroon 1: Gezondheidsbeleving- en instandhouding .....................................................................3
4.3 Patroon 2: Voedings- en stofwisselingsproblemen..........................................................................4
4.4 Patroon 3: Uitscheidingspatroon .....................................................................................................5
4.5 Patroon 4: Activiteitenpatroon ........................................................................................................6
4.6 Patroon 5: Slaap- en rustpatroon.....................................................................................................6
4.7 Patroon 6: Zelfbelevingspatroon .....................................................................................................6
4.8 Patroon 7: Cognitie en waarneming ................................................................................................7
4.9 Patroon 8: Rollen en relatie .............................................................................................................7
4.10 Patroon 9: Seksualiteit en voortplanting .......................................................................................8
4.11 Patroon 10: Stressverwerking ........................................................................................................8
4.12 Patroon 11: Waarden en levensovertuigingen ..............................................................................8
H-8: Chemotherapie ...................................................................................................................................9
8.1 Inleiding ...........................................................................................................................................9
8.2 Cytostatica in historisch perspectief ................................................................................................9
8.3 Werkingsprincipe .............................................................................................................................9
8.4 Soorten cytostatica ..........................................................................................................................9
8.5 Farmacologie..................................................................................................................................14
8.6 Combinaties van cytostatica ..........................................................................................................16
8.7 Doeleinden van het gebruik van cytostatica ..................................................................................17
8.8 Berekening en bereiding ................................................................................................................17
8.9 Veilig werken met cytostatica ........................................................................................................17
8.10 Toedieningsvormen .....................................................................................................................19
8.11 Bijwerkingen van cytostatica .......................................................................................................20
8.12 Voorlichting en begeleiding .........................................................................................................28
H-16 Gastro-intestinale oncologie ............................................................................................................29
16.1 Inleiding .......................................................................................................................................29
16.2 Oesofaguscarcinoom ...................................................................................................................29
16.3 Maagcarcinoom ...........................................................................................................................31
16.4 Pancreas- en periampullair carcinoom ........................................................................................33
16.5 Hepatocellulair carcinoom (HCC) .................................................................................................35
16.6 Galblaascarcinoom .......................................................................................................................36
16.7 Galwegcarcinoom ........................................................................................................................37
16.8 Dunnedarmcarcinoom .................................................................................................................38
16.9 Colorectaal carcinoom .................................................................................................................39
16.10 Rectumcarcinoom ......................................................................................................................41
16.11 Behandeling van colorectale lever,- long- en peritoneale metastasen......................................42
16.12 Stoma-, wond- en incontinentiezorg .........................................................................................43
16.13 Appendixcarcinoom ...................................................................................................................45
16.14 Anuscarcinoom ..........................................................................................................................45
16.15 Neuro-endocriene tumoren van het gastro-enteropancreatisch traject ...................................46
16.16 Gastro-intestinale stromaceltumoren (GIST) .............................................................................47
H-23: Urologische oncologie, blz. 530 t/m 559.........................................................................................48
23.1 Inleiding .......................................................................................................................................48
23.2 Prostaatcarcinoom .......................................................................................................................48
23.3 Blaascarcinoom ............................................................................................................................50
23.4 Niercelcarcinoom .........................................................................................................................54
1
, 23.5 Nefroblastoom of wilmstumor ....................................................................................................55
23.6 Testiscarcinoom ...........................................................................................................................56
Artikel: richtlijn misselijkheid en braken ............................................................................................... 59
Overige links die handig kunnen zijn:.................................................................................................... 59
Verrijkende literatuur:.......................................................................................................................... 60
Velde, Grève de, J., Belle van, S., Sleijfer, S. (2017). Leerboek Oncologie. ............................................. 60
Hoofdstuk 9 Principes van de medicamenteuze antikankerbehandeling .................................................60
Hoofdstuk 18 Oesofaguscarcinoom ..........................................................................................................60
Hoofdstuk 19 Maagcarcinoom .................................................................................................................60
Hoofdstuk 20 Tumoren van lever, galwegen en pancreas ........................................................................60
Hoofdstuk 21 Tumoren van dunne en dikke darm ....................................................................................60
Uitwerking leerdoelen .......................................................................................................................... 60
Aantekeningen hoorcollege .................................................................................................................. 79
Urogenitale tumoren/ Prostaat- en blaascarcinoom................................................................................79
Prostaatkanker .....................................................................................................................................79
Blaaskanker ..........................................................................................................................................84
Hoorcollege Testistumoren .......................................................................................................................88
Werkcollege verpleegkundige zorg (obstipatie, misselijkheid en braken) ................................................92
Gastro-intestinale oncologie ....................................................................................................................93
Oesophagus carcinoom .......................................................................................................................94
Maagcarcinoom ...................................................................................................................................95
Pancreascarcinoom .............................................................................................................................96
Coloncarcinoom ..................................................................................................................................97
Levercarcinoom ...................................................................................................................................98
2
, Van Spil, Van Muilekom & Van de Wal – Van de Geijn (2013) Oncologie, handboek voor
verpleegkundigen en andere hulpverleners.
H-4: Verpleegkundige methodiek
4.1 Inleiding
• Verpleegkundigenà NANDA, NIC, NOC
• Diagnose met PES
• Doelstellingen met LIMà Label, Indicatoren, meetcriteria
• Interventies met LDAà Label, Definitie, Activiteiten
• SBARà Situation, Background, Assessment, Recommendation.
• Verpleegkundige diagnosen d.m.v. 11 gezondheidspatronen van gordon
“Een verpleegkundige diagnose is een klinische uitspraak over de reacties van een persoon, gezin of groep
op feitelijke of dreigende gezondheidsproblemen en/of levensprocessen. De verpleegkundige diagnose is
de grondslag voor de keuze van verpleegkundige interventies, voor de resultaten waarvoor de
verpleegkundige aansprakelijk is.’
4.2 Patroon 1: Gezondheidsbeleving- en instandhouding
4.2.1 Bereidheid tot verbetering van het persoonlijk gezondheidsmanagement
• Therapieontrouwà onvoldoende leefwijze aanpassen om behandeldoelen te bereiken.
• Zorgresultaat behalenà zorgvrager op de hoogte van behandeling, belemmeringen wegnemen,
therapietrouw bevorderen.
• Belemmerende factoren opsporen en proberen op te lossen.
o Kennistekort.
o Medicatie-inname
4.2.2 Risico voor infectie
• Ten gevolge van ziekte/behandeling inadequate immuniteit, primaire of secundaire afweer
hebben.
• Verhoogd risico op besmetting
• EWS
• Infectiegevaar meest voorkomende complicatie door kanker/behandeling ervan.
• Soms kanker zich manifesteren door een infectie (hema of long)
• Gezond weefsel ook aangetast door behandelingà daling leukocyten à meer kasn op infecties.
• Niet behandelenà sepsis.
• Preventie= voorlichten.
• Bij huidverzorging letten op oedemateuze gebieden.
4.2.3 Risico voor bloeding
• DIS, stollingsstoornis, of verhoogd risico op bloeding.
• EWS en ABCDE
• Hemato-oncologische aandoeningà veel bloedneuzen en tandvleesbloedingen.
• Chemo- en radiotherapie invloed op aanmaak bloedcellen in beenmerg
o Vaak leiden tot tekort aan trombocyten
• Informatie verstrekken, preventiemaatregelen, wie wanneer benaderen bij bloeding.
• Uitwendige bloeding direct zichtbaar.
• Inwendige bloedingà controle vitale functies.
o Visusstoornissen, gevoeligheid voor licht, onrust, verwardheid, desoriëntatie.
§ Intracerebrale bloedingen.
• Optredende bloedingen en een trombopenieà trombocytentransfusies, maar ook profylactisch
bij invasieve handelingn.
3
