Seksualiteit in perspectief – samenvatting
Inhoudsopgave
1. Historische en cross-culturele perspectieven op seksualiteit ............................................................................... 3
Definitie(s) van seksualiteit (mannen, vrouwen, gender - identiteit) ............................................................................... 3
Visies op seksualiteit in verschillende culturen............................................................................................................... 10
Visies op seksualiteit doorheen de geschiedenis ............................................................................................................ 15
2. Theoretische perspectieven op seksualiteit ........................................................................................................18
Evolutionaire, psychologische, en sociologische benaderingen ..................................................................................... 18
3. Biologische basis van seksualiteit .......................................................................................................................24
Anatomie van seksualiteit .............................................................................................................................................. 24
Fysiologie van seksualiteit .............................................................................................................................................. 28
Seksuele responscyclus (+ disfuncties ?) ......................................................................................................................... 32
4. Seksuele ontwikkeling en levensloop .................................................................................................................34
Levensloop...................................................................................................................................................................... 34
Theoretische modellen ................................................................................................................................................... 34
Seksualiteit in de kindertijd ............................................................................................................................................ 36
Seksualiteit in de jeugd .................................................................................................................................................. 39
Seksualiteit in de volwassenheid (25j – 50j) ................................................................................................................... 41
Seksualiteit bij ouderen .................................................................................................................................................. 43
5. Normale en abnormale seksualiteit ....................................................................................................................47
Inleiding.......................................................................................................................................................................... 47
Normaal vs. Abnormaal ................................................................................................................................................. 47
Classificatie .................................................................................................................................................................... 48
Prevalentie ..................................................................................................................................................................... 52
Ethiologie ....................................................................................................................................................................... 53
Therapie ......................................................................................................................................................................... 55
Conlusie .......................................................................................................................................................................... 56
6. Seksualiteit, religie, ethiek en de wet .................................................................................................................57
Juridische uitgangspunten.............................................................................................................................................. 57
Recht op bescherming tegen ongewenste seksualiteitsbeleving.................................................................................... 57
1
, Toestemming .................................................................................................................................................................. 58
Aantasting van de seksuele integriteit ........................................................................................................................... 59
Voyeurisme ..................................................................................................................................................................... 59
Niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud .......................................................................................... 60
Verkrachting ................................................................................................................................................................... 60
7. Actueel ethische thema’s in medisch geassisteerde voortplanting en ethiek ......................................................61
Klonen of IVF? ................................................................................................................................................................ 61
Wat willen we? ............................................................................................................................................................... 61
Wat kan? ........................................................................................................................................................................ 61
8. Pornografie .........................................................................................................................................................64
Wat is porno? ................................................................................................................................................................. 64
Waarom gebruiken we porno? ....................................................................................................................................... 65
Wie gebruikt er porno? .................................................................................................................................................. 65
Wat zijn de effecten van porno? ..................................................................................................................................... 66
9. Seksuele agressie en grensoverschijdend gedrag ................................................................................................68
# MeToo (2017) .............................................................................................................................................................. 68
Terminologie................................................................................................................................................................... 68
Prevalentie ..................................................................................................................................................................... 69
De daders ....................................................................................................................................................................... 70
10. Seksuele oriëntatie en seksuele voorkeuren ..................................................................................................71
Homoseksualiteit en de DSM ......................................................................................................................................... 71
Ethiologie van homoseksualiteit .................................................................................................................................... 72
Seksuele oriëntatie definitie ........................................................................................................................................... 73
‘Nature or nurture’ ......................................................................................................................................................... 74
Prevalentie homoseksualiteit ......................................................................................................................................... 77
Homoseksueel identiteitsontwikkeling ........................................................................................................................... 77
2
,1. Historische en cross-culturele perspectieven op
seksualiteit
Definitie(s) van seksualiteit (mannen, vrouwen, gender - identiteit)
Wat is seksualiteit?
Belangrijke vragen die we onszelf kunnen stellen:
o Wat is seksualiteit voor jou?
o Waarmee is seksualiteit gerelateerd?
o Waar denk je aan als je het woord ‘seksualiteit’ hoort?
o Waar denk je aan als je het woord ‘seks’ hoort?
Elk seksgerelateerd gebeuren behoort tot één van onderstaande aspecten:
Psychologie Gedrag
o Affectie o Communicatie
o Identiteit/gender o Diversiteit
o Kwetsbaarheid o Geslachtsgemeenschap
o Zelfontplooiing o Experimenten
o Liefde en intimiteit o Seksspeeltjes
o Opwinding
o Spanning
o Vertrouwen
o Relatie
o Acceptatie
o Respect
Biologie Cultuur
o Lichamelijk o Grenzen
o Voortplanting o Diversiteit
o Opwinding o Taboe
o Hormonen o Opvoeding
o Anticonceptie o Wetgeving
o Acceptatie
Seksualiteit is een fenomeen met verschillende aspecten
o Psychologische aspecten
o Biologische aspecten
o Het effectief doen van handelingen
o Het effect van de maatschappij er op
3
, Is er één van deze aspecten belangrijker dan anderen? CULTUUR!
1. Cultuur beïnvloed biologie of op z’n minst hoe we naar biologie kijken
Voorbeeld: wie kreeg er een feest bij haar eerste menstruatie? Niemand ..
In Afrika is het krijgen van je eerste maandstonden een feest omdat je dan vruchtbaar bent en gehuwd etc
kunt worden. De betekenis die wij hieraan geven is volledig anders omdat we er hier in het westen veel
discreter mee omgaan
2. Cultuur beïnvloed de psychologie
In onze cultuur wordt er veel aandacht besteed aan seksualiteit en gevoelens. Maar de gedachte van liefde
en elkaar graag zien is nog geen 100 jaar oud, vroeger huwde men alleen voor meer grond en dergelijke. Nu
is er een meer emotionele betekenis gekend aan seksualiteit
Voorbeeld: in Japan is je werkgever meer ‘geliefd’ dan je ouders, kinderen, echtgenoot …
3. Cultuur heeft ook een invloed op gedrag
Voorbeeld: dronken mensen komen de les in en we doen dezelfde oefening als in het begin van de les
Je gaat minder discreet omgaan met het onderwerp, je gaat er meer open voor staan
→ Cultuur, dat op één of andere manier minder vatbaar lijkt heeft een grote invloed op de andere domeinen
die we terugvinden rond het begrip ‘seksualiteit’
In de kliniek, in het onderzoek en in de opvoeding baseren we ons op deze 3 domeinen:
In de kliniek
alle domeinen zijn belangrijk
In de opvoeding
In de seksuele opvoeding is er zo goed als alleen aandacht voor de biologie en wordt er
bovendien ook nog met een negatieve visie naar seks gekeken
In het onderzoek
‘seks ver van kinderen en kinderen ver van seks’
Onderzoek toont aan dat hoe vroeger en hoe meer seksuele opvoeding wordt gegeven aan
kinderen, hoe groter de kans dat taboes vermeden worden
4
Inhoudsopgave
1. Historische en cross-culturele perspectieven op seksualiteit ............................................................................... 3
Definitie(s) van seksualiteit (mannen, vrouwen, gender - identiteit) ............................................................................... 3
Visies op seksualiteit in verschillende culturen............................................................................................................... 10
Visies op seksualiteit doorheen de geschiedenis ............................................................................................................ 15
2. Theoretische perspectieven op seksualiteit ........................................................................................................18
Evolutionaire, psychologische, en sociologische benaderingen ..................................................................................... 18
3. Biologische basis van seksualiteit .......................................................................................................................24
Anatomie van seksualiteit .............................................................................................................................................. 24
Fysiologie van seksualiteit .............................................................................................................................................. 28
Seksuele responscyclus (+ disfuncties ?) ......................................................................................................................... 32
4. Seksuele ontwikkeling en levensloop .................................................................................................................34
Levensloop...................................................................................................................................................................... 34
Theoretische modellen ................................................................................................................................................... 34
Seksualiteit in de kindertijd ............................................................................................................................................ 36
Seksualiteit in de jeugd .................................................................................................................................................. 39
Seksualiteit in de volwassenheid (25j – 50j) ................................................................................................................... 41
Seksualiteit bij ouderen .................................................................................................................................................. 43
5. Normale en abnormale seksualiteit ....................................................................................................................47
Inleiding.......................................................................................................................................................................... 47
Normaal vs. Abnormaal ................................................................................................................................................. 47
Classificatie .................................................................................................................................................................... 48
Prevalentie ..................................................................................................................................................................... 52
Ethiologie ....................................................................................................................................................................... 53
Therapie ......................................................................................................................................................................... 55
Conlusie .......................................................................................................................................................................... 56
6. Seksualiteit, religie, ethiek en de wet .................................................................................................................57
Juridische uitgangspunten.............................................................................................................................................. 57
Recht op bescherming tegen ongewenste seksualiteitsbeleving.................................................................................... 57
1
, Toestemming .................................................................................................................................................................. 58
Aantasting van de seksuele integriteit ........................................................................................................................... 59
Voyeurisme ..................................................................................................................................................................... 59
Niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud .......................................................................................... 60
Verkrachting ................................................................................................................................................................... 60
7. Actueel ethische thema’s in medisch geassisteerde voortplanting en ethiek ......................................................61
Klonen of IVF? ................................................................................................................................................................ 61
Wat willen we? ............................................................................................................................................................... 61
Wat kan? ........................................................................................................................................................................ 61
8. Pornografie .........................................................................................................................................................64
Wat is porno? ................................................................................................................................................................. 64
Waarom gebruiken we porno? ....................................................................................................................................... 65
Wie gebruikt er porno? .................................................................................................................................................. 65
Wat zijn de effecten van porno? ..................................................................................................................................... 66
9. Seksuele agressie en grensoverschijdend gedrag ................................................................................................68
# MeToo (2017) .............................................................................................................................................................. 68
Terminologie................................................................................................................................................................... 68
Prevalentie ..................................................................................................................................................................... 69
De daders ....................................................................................................................................................................... 70
10. Seksuele oriëntatie en seksuele voorkeuren ..................................................................................................71
Homoseksualiteit en de DSM ......................................................................................................................................... 71
Ethiologie van homoseksualiteit .................................................................................................................................... 72
Seksuele oriëntatie definitie ........................................................................................................................................... 73
‘Nature or nurture’ ......................................................................................................................................................... 74
Prevalentie homoseksualiteit ......................................................................................................................................... 77
Homoseksueel identiteitsontwikkeling ........................................................................................................................... 77
2
,1. Historische en cross-culturele perspectieven op
seksualiteit
Definitie(s) van seksualiteit (mannen, vrouwen, gender - identiteit)
Wat is seksualiteit?
Belangrijke vragen die we onszelf kunnen stellen:
o Wat is seksualiteit voor jou?
o Waarmee is seksualiteit gerelateerd?
o Waar denk je aan als je het woord ‘seksualiteit’ hoort?
o Waar denk je aan als je het woord ‘seks’ hoort?
Elk seksgerelateerd gebeuren behoort tot één van onderstaande aspecten:
Psychologie Gedrag
o Affectie o Communicatie
o Identiteit/gender o Diversiteit
o Kwetsbaarheid o Geslachtsgemeenschap
o Zelfontplooiing o Experimenten
o Liefde en intimiteit o Seksspeeltjes
o Opwinding
o Spanning
o Vertrouwen
o Relatie
o Acceptatie
o Respect
Biologie Cultuur
o Lichamelijk o Grenzen
o Voortplanting o Diversiteit
o Opwinding o Taboe
o Hormonen o Opvoeding
o Anticonceptie o Wetgeving
o Acceptatie
Seksualiteit is een fenomeen met verschillende aspecten
o Psychologische aspecten
o Biologische aspecten
o Het effectief doen van handelingen
o Het effect van de maatschappij er op
3
, Is er één van deze aspecten belangrijker dan anderen? CULTUUR!
1. Cultuur beïnvloed biologie of op z’n minst hoe we naar biologie kijken
Voorbeeld: wie kreeg er een feest bij haar eerste menstruatie? Niemand ..
In Afrika is het krijgen van je eerste maandstonden een feest omdat je dan vruchtbaar bent en gehuwd etc
kunt worden. De betekenis die wij hieraan geven is volledig anders omdat we er hier in het westen veel
discreter mee omgaan
2. Cultuur beïnvloed de psychologie
In onze cultuur wordt er veel aandacht besteed aan seksualiteit en gevoelens. Maar de gedachte van liefde
en elkaar graag zien is nog geen 100 jaar oud, vroeger huwde men alleen voor meer grond en dergelijke. Nu
is er een meer emotionele betekenis gekend aan seksualiteit
Voorbeeld: in Japan is je werkgever meer ‘geliefd’ dan je ouders, kinderen, echtgenoot …
3. Cultuur heeft ook een invloed op gedrag
Voorbeeld: dronken mensen komen de les in en we doen dezelfde oefening als in het begin van de les
Je gaat minder discreet omgaan met het onderwerp, je gaat er meer open voor staan
→ Cultuur, dat op één of andere manier minder vatbaar lijkt heeft een grote invloed op de andere domeinen
die we terugvinden rond het begrip ‘seksualiteit’
In de kliniek, in het onderzoek en in de opvoeding baseren we ons op deze 3 domeinen:
In de kliniek
alle domeinen zijn belangrijk
In de opvoeding
In de seksuele opvoeding is er zo goed als alleen aandacht voor de biologie en wordt er
bovendien ook nog met een negatieve visie naar seks gekeken
In het onderzoek
‘seks ver van kinderen en kinderen ver van seks’
Onderzoek toont aan dat hoe vroeger en hoe meer seksuele opvoeding wordt gegeven aan
kinderen, hoe groter de kans dat taboes vermeden worden
4
