Taalontwikkeling op school
H1 Taalontwikkelende interactie: een nieuw
perspectief
Taal is de belangrijkste factor voor succes op school. Hulp wordt gegeven aan kinderen die eigenlijk al
gestruikeld zijn. Het is hulp achteraf. Eigenlijk is een preventief middel nodig. Kinderen leren taal niet
uit een boekje, maar door taalontwikkelende interactie. Op elk moment van de dag kun je werken
aan taalvaardigheid, ongeacht je klassenorganisatie, je onderwijsvisie of je lesinhoud. Het
taalgroeipakket kan in handen van een goede (taal-)leerkracht wonderen verrichten.
H2 Weet wat je moet weten
Taal verwerven gebeurd spelenderwijs.
1. Het klanksysteem beheersen kennen van alle klanken en klankcombinaties.
2. Grote hoeveelheid woorden geleerd
3. Basisregels woord- en zinsvorming hanteren verkleinen, juiste zinnen maken
In alle gezinnen verwerven kinderen taal: ze leren hun moedertaal begrijpelijk te produceren. Van
het begin af aan gaan taal- en denkontwikkeling hand in hand. De woordenschat van een kind loopt
op van 3.000 woorden als ze net 4 zijn tot gemiddeld 17.000 woorden als kinderen de basisschool
verlaten. Kinderen verwerven taal al doende, bij allerlei activiteiten in verschillende contexten in
communicatie met anderen.
Verklaring van taalverwervingsproces: drie theorieën
1. Imitatietheorie kinderen herhalen de taal die ze horen (imiteren klanken, woorden en
zinnen). Deest eenvoudige theorie, maar gaat maar gedeeltekijk op. Een woord als ‘lipharen’
(snor) wordt daar niet mee verklaard.
2. Creatieve constructieheorie kinderen zijn geen napraters maar zijn actief en creatief met
taal in de weer. In het algemeen verloopt leren het beste wanneer kinderen een actieve rol
spelen in hun eigen leerproces.
Kinderen stellen ‘hypotheses’ op op basis van de taal die het om zich heen hoort, probeert
een kind regelmatigheden te ontdekken en zelf ‘regels’ op te stellen. Die hypotheses zijn
eigen creaties. De kinderen creëren zelf de regels van het taalsysteem. Ze bouwen hun
kennis stap voor stap op. Taalleren is niet alleen passief luisteren naar het taalaanbod en dat
napraten, maar ook een actief proces. In het onderwijs stimuleert en organiseert de
leerkracht, en vertrouwt het kind erop dat kinderen hun taal op eigen kracht ontwikkelen.
Maar is dat wel voldoende?
3. Interactietheorie niet echt een theorie, maar een verklaringsmodel dat de interactie als
geheel in ogenschouw neemt. Er wordt ook gekeken naar de gesprekspartners van de
kinderen. De theorie leert ons wat we als volwassenen (moeten) doen om het
taalverwervingsproces te stimuleren. We moeten onze taal afstemmen op het taalniveau van
de kinderen, en het net boven hun taalniveau aanbieden.
Beheydt (2005) onderstreept het belang van het bieden van taalruimte met drie punten:
1. Kinderen leren pas door zelf taal te gebruiken de taal goed te spreken al doende leert
men
2. Kinderen merken dat ze bepaalde dingen nog niet kunnen uitdrukking noticing = letten op
bepaalde taalelementen
H1 Taalontwikkelende interactie: een nieuw
perspectief
Taal is de belangrijkste factor voor succes op school. Hulp wordt gegeven aan kinderen die eigenlijk al
gestruikeld zijn. Het is hulp achteraf. Eigenlijk is een preventief middel nodig. Kinderen leren taal niet
uit een boekje, maar door taalontwikkelende interactie. Op elk moment van de dag kun je werken
aan taalvaardigheid, ongeacht je klassenorganisatie, je onderwijsvisie of je lesinhoud. Het
taalgroeipakket kan in handen van een goede (taal-)leerkracht wonderen verrichten.
H2 Weet wat je moet weten
Taal verwerven gebeurd spelenderwijs.
1. Het klanksysteem beheersen kennen van alle klanken en klankcombinaties.
2. Grote hoeveelheid woorden geleerd
3. Basisregels woord- en zinsvorming hanteren verkleinen, juiste zinnen maken
In alle gezinnen verwerven kinderen taal: ze leren hun moedertaal begrijpelijk te produceren. Van
het begin af aan gaan taal- en denkontwikkeling hand in hand. De woordenschat van een kind loopt
op van 3.000 woorden als ze net 4 zijn tot gemiddeld 17.000 woorden als kinderen de basisschool
verlaten. Kinderen verwerven taal al doende, bij allerlei activiteiten in verschillende contexten in
communicatie met anderen.
Verklaring van taalverwervingsproces: drie theorieën
1. Imitatietheorie kinderen herhalen de taal die ze horen (imiteren klanken, woorden en
zinnen). Deest eenvoudige theorie, maar gaat maar gedeeltekijk op. Een woord als ‘lipharen’
(snor) wordt daar niet mee verklaard.
2. Creatieve constructieheorie kinderen zijn geen napraters maar zijn actief en creatief met
taal in de weer. In het algemeen verloopt leren het beste wanneer kinderen een actieve rol
spelen in hun eigen leerproces.
Kinderen stellen ‘hypotheses’ op op basis van de taal die het om zich heen hoort, probeert
een kind regelmatigheden te ontdekken en zelf ‘regels’ op te stellen. Die hypotheses zijn
eigen creaties. De kinderen creëren zelf de regels van het taalsysteem. Ze bouwen hun
kennis stap voor stap op. Taalleren is niet alleen passief luisteren naar het taalaanbod en dat
napraten, maar ook een actief proces. In het onderwijs stimuleert en organiseert de
leerkracht, en vertrouwt het kind erop dat kinderen hun taal op eigen kracht ontwikkelen.
Maar is dat wel voldoende?
3. Interactietheorie niet echt een theorie, maar een verklaringsmodel dat de interactie als
geheel in ogenschouw neemt. Er wordt ook gekeken naar de gesprekspartners van de
kinderen. De theorie leert ons wat we als volwassenen (moeten) doen om het
taalverwervingsproces te stimuleren. We moeten onze taal afstemmen op het taalniveau van
de kinderen, en het net boven hun taalniveau aanbieden.
Beheydt (2005) onderstreept het belang van het bieden van taalruimte met drie punten:
1. Kinderen leren pas door zelf taal te gebruiken de taal goed te spreken al doende leert
men
2. Kinderen merken dat ze bepaalde dingen nog niet kunnen uitdrukking noticing = letten op
bepaalde taalelementen
