HC1 – Basale reanimatie
Literatuur bij dit hoorcollege:
• Bestudeer hier de powerpoint presentatie over BLS van de Nederlandse Reanimatie Raad (NRR).
Hoe benader je een bewusteloos slachtoffer?
Hoe voer je borstcompressies en beademing uit?
Hoe gebruik je een externe automatische defibrillator?
Hoe plaats je een bewusteloos slachtoffer met normale ademhaling in de stabiele zijligging?
Hoe voer je rustslagen en buikstoten uit bij een slachtoffer dat zich heeft verstikt?
Achtergrondinformatie
- Elk jaar krijgen in Nederland 15000 mensen een circulatiestand buiten het ziekenhuis.
- Het uitvoeren van reanimatie vóór de aankomst van professionele hulpverleners of first-
responders is voor de slachtoffers van levensbelang.
- Meer dan de helft van de slachtoffers heeft een niet schokbaar hartritme. In het geval van
een schokbaar hartritme kunnen de overlevingskansen met meer dan 60% bedragen, indien
defibrillatie binnen enkele minuten plaatsvindt.
- Overleving bij ontslag uit het ziekenhuis neemt de laatste jaren toe en bedraagt iets meer
dan 20%.
Wanneer reanimeren
➔ Uitval van vitale organen
Normaalgesproken:
- 12-16x ademen per minuut
- 60-80 hartslagen per minuut
Belangrijk is dat de circulatie doorgaat; ook O2-arm bloed geeft nog wát O2 af aan de vitale organen.
Klinische dood vs. biologische dood
= aan tijd gerelateerd.
Onder ‘normale’ omstandigheden sterven de hersenen bij circulatiestilstand af na 4-6 minuten, door
het aanbrengen van omstandigheden kun je deze tijd verlengen. Bijvoorbeeld door te reanimeren
kan de tijd van afsterven worden verlengd tot ongeveer 45 minuten. Dit wordt de klinische dood
genoemd, de tijd tussen de circulatiestilstand en het afsterven van de organen, en is dus een
omkeerbaar proces. Is het (proces van) afsterven niet meer omkeerbaar dan treedt de biologische
dood in. In Nederland heeft een ambulance een aanrijtijd van 11 minuten. Basale reanimatie
vergroot de overlevingskans van 6% naar 30%. Wanneer iemand een schokbaar hartritme heeft kun
je reanimatie door middel van een AED toepassen, wat de overlevingskans vergroot tot wel 52%. Is
het hartritme helemaal vlak dan heeft dit echter geen zin.
Keten van overleving
1. direct 112 (laten) bellen
2. Direct reanimeren
3. Vroeg defibrilleren (= toedienen elektrische
schok dmv AED)
4. Vroeg specialistische reanimatie
,Reanimeren zonder AED
Let altijd eerst op (je eigen) veiligheid, wat is de oorzaak geweest
van het bewustzijnsverlies?
Slachtoffer reageert niet:
Controleer het bewustzijn → Schud voorzichtig aan de schouders
en praat tegen het slachtoffer, vraag: ‘gaat het?’
Indien hij reageert
- Laat liggen zoals u hem vond
- Zoek uit wat het probleem is
- Zorg zo nodig voor professionele hulp
- Controleer regelmatig
Indien hij niet reageert: Alarmeren
- Bel 112 (liever: laat bellen) → Leg de telefoon op speaker naast het slachtoffer en volg de
instructies van de centralist. Laat indien mogelijk en beschikbaar iemand een AED halen.
Wanneer je alleen bent moet je een afweging maken, weet je waar een AED hangt?
- Open luchtweg → Kantel het hoofd wat naar achteren en lift de kin met twee vingers.
Ademhaling niet normaal:
Controleer de ademhaling → Kantel het hoofd en lift de kin. Kijk, luister en voel goed naar de
normale ademhaling maar maximaal 10 seconden. Je bekijkt of de luchtwegen vrij zijn en of er
spontane ademhaling is. Een afwijkende ademhaling of twijfel daarover is niet normaal! Een
afwijkende ademhaling komt voor tot in 40% van de gevallen en begint kort nadat de circulatie stopt.
Dit wordt beschreven als een moeilijke, zware, luidruchtige adembeweging (gaspen). Dit is een teken
van een circulatiestilstand.
Wanneer je alleen bij het slachtoffer bent moet je op dit punt de ‘keuze’ maken tussen het halen van
een AED of beginnen met de basale reanimatie. Haal alleen een AED indien deze direct beschikbaar
is. Je weet dus waar je de AED kunt vinden en deze is niet (te) ver weg. Is dit niet het geval dan start
je de basale reanimatie.
Reanimatie zelf
Geef 30 borstcompressies → Plaats de hiel van een hand in het
midden van de borstkas en plaats de andere hand bovenop de Borstcompressies : beademingen
eerste. Zorg dat alleen de hiel van de hand de borstkas raakt. 30:2
Druk het borstbeen gelijkmatig in: Ga door totdat er hulp is
- Frequentie 100-120 / min
- Diepte 5-6 cm
- Gelijkmatig indrukken – omhoog laten komen
- Voorkom leunen → Hang boven de patiënt. Kom na de compressie helemaal omhoog en haal
de gehele druk eraf, maar houd contact. Voor de minste kans op complicaties druk je midden
op het sternum.
Houding tijdens de compressies: houd je armen gestrekt met de schouders recht boven de handen,
de rug blijft recht en je maakt de beweging volledig uit de heupen.
Geef 2 beademingen → Open de luchtweg door het hoofd te kantelen en de kin te liften. Knijp de
neus van het slachtoffer dicht en adem zelf normaal in. Plaats de lippen rond de mond (helemaal
afsluiten) en blaas rustig in, gedurende 1 seconde, tot de borstkas omhoog komt. Let erop dat je niet
, te hard lucht inblaast, dan kan er maaginghoud omhoog komen. Laat na het inademen de borstkas
terugvallen en herhaal de beademing. Belangrijk is dat je de borstcompressies niet langer dan 10
seconden onderbreekt.
Ga door met reanimeren totdat er hulp is. Wissel indien mogelijk om de 2 minuten van hulpverlener.
Je stopt de reanimatie wanneer het slachtoffer weer begint met ademen, dan leg je hem in de
stabiele zijligging. Ook moet je stoppen met reanimeren wanneer je het zelf niet meer volhoudt. Je
eigen veiligheid blijft het belangrijkst.
Nog belangrijk:
- In sommige gevallen kun je niet beademen (bv door braaksel), pas dan in ieder geval
borstcompressies toe.
- Ga óók door met reanimatie wanneer de professionele hulpverlening is gearriveerd, volg hun
instructies altijd op.
Reanimeren met AED
Laat als het kan en indien beschikbaar iemand direct een AED halen. Wanneer er geen omstander is,
controleer dan eerst de ademhaling en haal zelf een AED indien deze direct beschikbaar is. Start
anders de basale reanimatie. Wanneer je een AED tot je beschikking hebt, pas deze dan altijd toe. Dit
is nodig om het hart echt weer te kunnen laten werken (wat met BLR niet bereikt kan worden).
In een AED koffer vind je naast de elektroden ook:
- Handschoenen→ Eigen veiligheid en hygiëne
- Schaar → Kleding openknippen die in de weg zit
- Scheermesje → Evt. extreem veel borsthaar verwijderen
- Droogdoekje → (Lichaams)vocht
- Pocketmask → Beademingsmasker
Gebruik van de AED:
Sommige AED’s gaan automatisch aan bij het openen van de deksel, bij anderen moet je een ‘aan-
knop’ indrukken. Er zijn AED’s met en zonder schok-knop. De AED geeft alle verdere instructies, die
volg je op.
Stabiele zijligging
➔ Wanneer het slachtoffer weer ademt
Laat eventuele elektroden zitten en laat de AED aan staan ter
controle.
1. Patiënt op de rug, arm aan jouw kant in 90˚
2. Breng de andere arm (tegenovergestelde zijde) langs
het hoofd, met de handrug tegen de
tegenovergestelde wantg
3. Til het tegenovergestelde been bij de knie op
4. Trek vanuit de knie, de hand op de wang op z’n plek
houdend, het lichaam naar jouw kant in de stabiele
zijligging
Wanneer mag je niet reanimeren
- Wanneer jouw eigen veiligheid in gevaar komt.
- Wanneer iemand een officiële ‘reanimeer mij niet’ badge heeft van de hartstichting
Literatuur bij dit hoorcollege:
• Bestudeer hier de powerpoint presentatie over BLS van de Nederlandse Reanimatie Raad (NRR).
Hoe benader je een bewusteloos slachtoffer?
Hoe voer je borstcompressies en beademing uit?
Hoe gebruik je een externe automatische defibrillator?
Hoe plaats je een bewusteloos slachtoffer met normale ademhaling in de stabiele zijligging?
Hoe voer je rustslagen en buikstoten uit bij een slachtoffer dat zich heeft verstikt?
Achtergrondinformatie
- Elk jaar krijgen in Nederland 15000 mensen een circulatiestand buiten het ziekenhuis.
- Het uitvoeren van reanimatie vóór de aankomst van professionele hulpverleners of first-
responders is voor de slachtoffers van levensbelang.
- Meer dan de helft van de slachtoffers heeft een niet schokbaar hartritme. In het geval van
een schokbaar hartritme kunnen de overlevingskansen met meer dan 60% bedragen, indien
defibrillatie binnen enkele minuten plaatsvindt.
- Overleving bij ontslag uit het ziekenhuis neemt de laatste jaren toe en bedraagt iets meer
dan 20%.
Wanneer reanimeren
➔ Uitval van vitale organen
Normaalgesproken:
- 12-16x ademen per minuut
- 60-80 hartslagen per minuut
Belangrijk is dat de circulatie doorgaat; ook O2-arm bloed geeft nog wát O2 af aan de vitale organen.
Klinische dood vs. biologische dood
= aan tijd gerelateerd.
Onder ‘normale’ omstandigheden sterven de hersenen bij circulatiestilstand af na 4-6 minuten, door
het aanbrengen van omstandigheden kun je deze tijd verlengen. Bijvoorbeeld door te reanimeren
kan de tijd van afsterven worden verlengd tot ongeveer 45 minuten. Dit wordt de klinische dood
genoemd, de tijd tussen de circulatiestilstand en het afsterven van de organen, en is dus een
omkeerbaar proces. Is het (proces van) afsterven niet meer omkeerbaar dan treedt de biologische
dood in. In Nederland heeft een ambulance een aanrijtijd van 11 minuten. Basale reanimatie
vergroot de overlevingskans van 6% naar 30%. Wanneer iemand een schokbaar hartritme heeft kun
je reanimatie door middel van een AED toepassen, wat de overlevingskans vergroot tot wel 52%. Is
het hartritme helemaal vlak dan heeft dit echter geen zin.
Keten van overleving
1. direct 112 (laten) bellen
2. Direct reanimeren
3. Vroeg defibrilleren (= toedienen elektrische
schok dmv AED)
4. Vroeg specialistische reanimatie
,Reanimeren zonder AED
Let altijd eerst op (je eigen) veiligheid, wat is de oorzaak geweest
van het bewustzijnsverlies?
Slachtoffer reageert niet:
Controleer het bewustzijn → Schud voorzichtig aan de schouders
en praat tegen het slachtoffer, vraag: ‘gaat het?’
Indien hij reageert
- Laat liggen zoals u hem vond
- Zoek uit wat het probleem is
- Zorg zo nodig voor professionele hulp
- Controleer regelmatig
Indien hij niet reageert: Alarmeren
- Bel 112 (liever: laat bellen) → Leg de telefoon op speaker naast het slachtoffer en volg de
instructies van de centralist. Laat indien mogelijk en beschikbaar iemand een AED halen.
Wanneer je alleen bent moet je een afweging maken, weet je waar een AED hangt?
- Open luchtweg → Kantel het hoofd wat naar achteren en lift de kin met twee vingers.
Ademhaling niet normaal:
Controleer de ademhaling → Kantel het hoofd en lift de kin. Kijk, luister en voel goed naar de
normale ademhaling maar maximaal 10 seconden. Je bekijkt of de luchtwegen vrij zijn en of er
spontane ademhaling is. Een afwijkende ademhaling of twijfel daarover is niet normaal! Een
afwijkende ademhaling komt voor tot in 40% van de gevallen en begint kort nadat de circulatie stopt.
Dit wordt beschreven als een moeilijke, zware, luidruchtige adembeweging (gaspen). Dit is een teken
van een circulatiestilstand.
Wanneer je alleen bij het slachtoffer bent moet je op dit punt de ‘keuze’ maken tussen het halen van
een AED of beginnen met de basale reanimatie. Haal alleen een AED indien deze direct beschikbaar
is. Je weet dus waar je de AED kunt vinden en deze is niet (te) ver weg. Is dit niet het geval dan start
je de basale reanimatie.
Reanimatie zelf
Geef 30 borstcompressies → Plaats de hiel van een hand in het
midden van de borstkas en plaats de andere hand bovenop de Borstcompressies : beademingen
eerste. Zorg dat alleen de hiel van de hand de borstkas raakt. 30:2
Druk het borstbeen gelijkmatig in: Ga door totdat er hulp is
- Frequentie 100-120 / min
- Diepte 5-6 cm
- Gelijkmatig indrukken – omhoog laten komen
- Voorkom leunen → Hang boven de patiënt. Kom na de compressie helemaal omhoog en haal
de gehele druk eraf, maar houd contact. Voor de minste kans op complicaties druk je midden
op het sternum.
Houding tijdens de compressies: houd je armen gestrekt met de schouders recht boven de handen,
de rug blijft recht en je maakt de beweging volledig uit de heupen.
Geef 2 beademingen → Open de luchtweg door het hoofd te kantelen en de kin te liften. Knijp de
neus van het slachtoffer dicht en adem zelf normaal in. Plaats de lippen rond de mond (helemaal
afsluiten) en blaas rustig in, gedurende 1 seconde, tot de borstkas omhoog komt. Let erop dat je niet
, te hard lucht inblaast, dan kan er maaginghoud omhoog komen. Laat na het inademen de borstkas
terugvallen en herhaal de beademing. Belangrijk is dat je de borstcompressies niet langer dan 10
seconden onderbreekt.
Ga door met reanimeren totdat er hulp is. Wissel indien mogelijk om de 2 minuten van hulpverlener.
Je stopt de reanimatie wanneer het slachtoffer weer begint met ademen, dan leg je hem in de
stabiele zijligging. Ook moet je stoppen met reanimeren wanneer je het zelf niet meer volhoudt. Je
eigen veiligheid blijft het belangrijkst.
Nog belangrijk:
- In sommige gevallen kun je niet beademen (bv door braaksel), pas dan in ieder geval
borstcompressies toe.
- Ga óók door met reanimatie wanneer de professionele hulpverlening is gearriveerd, volg hun
instructies altijd op.
Reanimeren met AED
Laat als het kan en indien beschikbaar iemand direct een AED halen. Wanneer er geen omstander is,
controleer dan eerst de ademhaling en haal zelf een AED indien deze direct beschikbaar is. Start
anders de basale reanimatie. Wanneer je een AED tot je beschikking hebt, pas deze dan altijd toe. Dit
is nodig om het hart echt weer te kunnen laten werken (wat met BLR niet bereikt kan worden).
In een AED koffer vind je naast de elektroden ook:
- Handschoenen→ Eigen veiligheid en hygiëne
- Schaar → Kleding openknippen die in de weg zit
- Scheermesje → Evt. extreem veel borsthaar verwijderen
- Droogdoekje → (Lichaams)vocht
- Pocketmask → Beademingsmasker
Gebruik van de AED:
Sommige AED’s gaan automatisch aan bij het openen van de deksel, bij anderen moet je een ‘aan-
knop’ indrukken. Er zijn AED’s met en zonder schok-knop. De AED geeft alle verdere instructies, die
volg je op.
Stabiele zijligging
➔ Wanneer het slachtoffer weer ademt
Laat eventuele elektroden zitten en laat de AED aan staan ter
controle.
1. Patiënt op de rug, arm aan jouw kant in 90˚
2. Breng de andere arm (tegenovergestelde zijde) langs
het hoofd, met de handrug tegen de
tegenovergestelde wantg
3. Til het tegenovergestelde been bij de knie op
4. Trek vanuit de knie, de hand op de wang op z’n plek
houdend, het lichaam naar jouw kant in de stabiele
zijligging
Wanneer mag je niet reanimeren
- Wanneer jouw eigen veiligheid in gevaar komt.
- Wanneer iemand een officiële ‘reanimeer mij niet’ badge heeft van de hartstichting
